Jan Hagemejer

Teza : W perspektywie najbliższych 15 lat, do 2040 r., realne jest wprowadzenie w Polsce powszechnego, czterodniowego tygodnia pracy

Patrząc na sytuację gospodarczą dziś, na pewno nie jest to możliwe przy tym poziomie zatrudnienia i bezrobocia oraz stopie wzrostu wynagrodzeń. Ale gdyby się okazało, że automatyzacja postępuje, produktywność rośnie i faktycznie napięcia na rynku pracy obniżą się, wydaje się to realne. 15 lat to rozsądny okres, w którym te zmiany mogą nastąpić. Niewykluczone nawet, że nastąpi to samoistnie, tzn. bez faktycznego rozwiązania ustawowego.

Teza : Stopy procentowe w Polsce powinny zostać obniżone jeszcze w pierwszej połowie 2025 r.

Teza 1: Budżet na Wspólną Politykę Rolną powinien zostać zwiększony w obliczu wyzwań związanych ze zmianami klimatu i wojną w Ukrainie, pomimo malejącego znaczenia rolnictwa w PKB.

Teza 2: Nie da się jednocześnie wprowadzić Europejskiego Zielonego Ładu w rolnictwie w obecnym kształcie, poprawić sytuacji dochodowej rolników oraz utrzymać cen żywności na niezmienionym poziomie.

Wydaje się, że byłoby to możliwe jedynie przy znaczącym zwiększeniu subwencji, a to z kolei może być niemożliwe. Musiałyby to być subwencje do rolnictwa lub też subwencje do gotowej żywności.

Teza 1: Sektor rolniczy należy do największych beneficjentów członkostwa Polski w UE.

Z pewnością członkostwo w UE przyczyniło się do znacznego wzrostu dochodu na wsi, do tego duże gospodarstwa wykorzystały fundusze UE do poprawy konkurencyjności, a w małych pozwoliły one na pokrycie znacznej części podstawowych wydatków, co wpłynęło na ograniczenie ubóstwa na wsi. Wg. różnych źródeł można przyjąć, że fundusze UE to około 50 proc. dochodów gospodarstw rolnych. Nie mówiąc już o dostępie do jednolitego rynku, co pozwoliło na znaczny wzrost eksportu polskiego rolnictwa.

Teza 2: Wspólna Polityka Rolna w obecnym kształcie ogranicza konkurencyjność europejskiego rolnictwa.

Pewnie tak jest, ale jednak celem WPR jest również zachowanie dziedzictwa wiejskiego (rural heritage) właśnie dlatego, żeby nie nastąpiła konsolidacja na wielką skalę. Ta konsolidacja mogłaby faktycznie podnieść produktywność i zwiększyć konkurencyjność eksportu, ale na rynku wewnętrznym mogłyby wystąpić negatywne skutki koncentracji, czyli wzrost cen. 

Teza 3: Małe gospodarstwa rolne są w stanie wytwarzać żywność w bardziej zrównoważony sposób i szybciej dostosować się do wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi niż wielkoobszarowe gospodarstwa.

Po pierwsze muszą chcieć, po drugie muszą mieć środki na modernizacje. Sądząc po tym jak do tej pory właściciele małych gospodarstw reagowali na jakiekolwiek propozycje zmian w ich działalności, nie jestem tutaj optymistą. Prawdopodobnie te innowacje jednak łatwiej wprowadzać w kosztowo efektywnych dużych gospodarstwach rolnych.

Teza 1: Minimalny wiek emerytalny w Polsce powinien być równy dla mężczyzn i kobiet.

Teza 2: Przyjęcie euro będzie dla Polski opłacalne dopiero wtedy, gdy pod względem PKB per capita zrównamy się z Niemcami.

Teza 5: W długim terminie bilans korzyści i kosztów dla całego społeczeństwa z tytułu zwiększenia nakładów na służbę zdrowia do 8 proc. PKB będzie dodatni.

Nikt chyba nie policzył jakie są konsekwencje dla zdrowia publicznego - i w związku z tym finansowe - długotrwałego niedofinansowania (wydatki niższe niż w większości krajów OECD) służby zdrowia, więc trudno odpowiedzieć pytanie o bilans. Nie mniej ważnym zagadnieniem jest jednak efektywność tych wydatków, która powinna być również przedmiotem ewaluacji.