Co wyrok TSUE oznacza dla kredytobiorców

Wydany 29 kwietnia wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE był odpowiedzią na pytania Sądu Okręgowego w Gdańsku. Dotyczyły zagadnień związanych ze sprawą banku BPH i jego klientów, którzy zaciągnęli kredyty w walucie szwajcarskiej.

Co można unieważnić

Pierwsze pytanie dotyczyło możliwości unieważnienia umowy po tym, gdy w zaakceptowanym przez strony aneksie zmieniono niedozwolone postanowienie. TSUE uznał, że takie aneksy są dopuszczalne, aczkolwiek konsument powinien mieć pełną świadomość niewiążącego charakteru nieuczciwego warunku i dobrowolność zawarcia aneksu, a nowe postanowienie nie może być abuzywne. Według Trybunału klient banku powinien zostać jasno poinformowany, z czego rezygnuje, aneksując swą wieloletnią umowę.

Czytaj także: Trybunał UE: frankowicz musi znać ryzyko unieważnienia umowy

Trybunał uznał też, że unieważnienie części postanowienia umownego jest możliwe tylko wówczas, gdy jego poszczególne części stanowią odrębne zobowiązania umowne.

– Nie można usuwać z umowy tylko nieuczciwej części warunku umownego, np. marży, jeśli doprowadziłoby to do zmiany istoty całej klauzuli warunku, a ponadto jeśli taki warunek nie stanowi odrębnego zobowiązania – tłumaczy dr Mariusz Korpalski, radca prawny, partner w kancelarii Komarnicka Korpalski.

Gdański sąd pytał też, czy w związku z brakiem obowiązywania umowy w wyniku wydanego wyroku sądowego roszczenia konsumenta i przedsiębiorcy z tym związane stają się wymagalne po uprawomocnieniu się orzeczenia. W tej kwestii TSUE odesłał do przepisów krajowych i krajowych sądów.

Jakie mogą być ich wyroki, sugerują eksperci Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W komunikacie prasowym przypomnieli o niedawnym wyroku TSUE ws. C-485/19 Profi Credit Slovakia. „Zgodnie z tym orzeczeniem roszczenia konsumenta wobec przedsiębiorcy nie mogą się przedawnić, kiedy konsument nie jest świadom abuzywnego charakteru klauzuli oraz jego konsekwencji w postaci roszczenia restytucyjnego" – głosi komunikat.

Odsetki w rękach SN

Trybunał orzekł również, że sąd krajowy ma obowiązek poinformować konsumenta, jakie będą konsekwencje prawne nieważności umowy o kredyt waloryzowany do waluty obcej. Według TSUE sąd ma taki obowiązek niezależnie od tego, czy kredytobiorca jest reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, np.adwokata czy radcę prawnego.

– Orzeczenie zdecydowanie wzbogaciło argumentację prawną kredytobiorców – komentuje Katarzyna Ignatowicz-Dębska, radca prawny w kancelarii MKZ Partnerzy.

TSUE nie rozwiał wątpliwości ze sporów banków i frankowiczów co do tego, czy banki mogą dochodzić wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w przypadku upadku umowy z winy banku.

– Gdański sąd o to nie pytał, a Trybunał nie wychodzi poza zakres pytań – tłumaczy dr Korpalski. I sugeruje, że może być to jedna z kwestii do rozstrzygnięcia w Sądzie Najwyższym. – SN też jest sądem unijnym i należałoby od niego oczekiwać odwagi w rozstrzygnięciu sprawy tych odsetek – przypomina ekspert.