Europejscy prawnicy alarmują: praworządność w Polsce ma się źle

Międzynarodowa organizacja prawników CCBE wezwała do przestrzegania reguł praworządności w Polsce i wsparła niezależność samorządów adwokatów i radców prawnych.

Publikacja: 29.09.2023 20:17

Europejscy prawnicy alarmują: praworządność w Polsce ma się źle

Foto: Adobe Stock

Zakończone w piątek w Warszawie dwudniowe obrady Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Europy (CCBE) były poświęcone m. in. kwestii praworządności w Polsce. Zwykle spotkania tzw. komitetu sterującego tej organizacji odbywają się w Brukseli, lecz tym razem delegaci zebrali się w stolicy Polski. Jak zaznaczył prezydent CCBE Panagiotis Perakis, wynika to z zaniepokojenia stanem praworządności w Polsce i chęcią okazania solidarności z prawnikami, którzy o tę praworządność walczą. Zresztą podczas obrad dyskutowano też o wydarzeniach z ostatnich dni, które o polskiej praworządności nie najlepiej świadczą.

Ziobro napiętnowany

- Trudno nam zrozumieć, dlaczego osoby demokratycznie wybrani do władz nie przestrzegają reguł demokracji, łamiąc wydane wobec nich wyroki sądowe – powiedział „Rzeczpospolitej” Perakis, nawiązując do zachowania ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry (po tym, jak sąd zakazał mu wypowiedzi przypisujących reżyserce Agnieszce Holland faszystowskie praktyki propagandowe, Ziobro publicznie oświadczył, że nie będzie się przejmował wyrokiem, będącym próbą „kneblowania mu ust” – red.).

Podczas obrad zaprezentowano też raport Komisji Europejskiej z lipca br. o stanie praworządności w Polsce. Jego treść w większości jest bardzo krytyczna dla naszych władz. Dostrzeżono wprawdzie pewien postęp w informatyzacji sądów, ale napiętnowano m. in. instrumentalne ściganie dyscyplinarne wielu sędziów, niewypełnienie rekomendacji rozdzielenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, a także wydawanie przez Trybunał Konstytucyjny wyroków sprzecznych z prawem europejskim. Zarzucono też Polsce brak rozwoju mechanizmów zapobiegających korupcji na najwyższych szczeblach władzy. - W praktyce naruszenia praworządności oznaczały dla Polski konieczność płacenia wielu kar finansowych – powiedział Florian Geyer z zespołu podstawowych praw i praworządności Komisji Europejskiej, współautor raportu.

Czy sędzia jest sędzią

O tym, jak w praktyce wyglądają naruszenia praworządności, relacjonowali polscy prawnicy. Adwokat Bartosz Grohman nawiązał do widocznych w ostatnich dniach zaskakująco niskich cen paliw. - Orlen jest w rękach polityków i to oni dyktują dumpingowe ceny przed wyborami. To wyraźne złamanie prawa antymonopolowego, a tymczasem ani krajowe władze ani Komisja Europejska nic z tym nie robi – zauważył adwokat.

Czytaj więcej

Każdy ma prawo do obrony... prócz Rosjan

Codzienna praca prawników przy niepolitycznych nawet procesach sądowych też się zmieniła za sprawą naruszania zasad praworządności. Adwokat Mikołaj Pietrzak zauważył, że dziś często poważnym problemem staje się to, czy sędziowie ze składu sędziowskiego są prawidłowo wybrani. W przypadku tzw. neosędziów wyrok przez nich wydany można bowiem podważyć.

- Od 2018 roku w sprawach, które prowadzę, złożyłem ponad pięćdziesiąt wniosków o wyłączenie sędziego z powodu powołania go przez niekonstytucyjnie obsadzoną Krajową Radę Sądownictwa. Niestety, w praktyce dziś jako pełnomocnicy nie tylko zastanawiamy się nad meritum sprawy, nad argumentacją jakiej użyć na rzecz naszego klienta. Najpierw musimy zastanawiamy się nad tym, kto będzie sądził i czy ta osoba została prawidłowo powołana – powiedział Pietrzak. Dodał, że w praktyce próby wyłączenia sędziego spełzają na niczym z powodu wprowadzonej procedury tzw. testu bezstronności, która w praktyce poważnie utrudnia skutecznie wyłączenie neosędziego.

Delegaci przyjęli uchwałę w sprawie sytuacji w Polsce, w której krytykują m. in. rządowe plany przymusowego połączenia zawodów i samorządów adwokatów i radców prawnych. „CCBE wzywa do zachowania wartości demokratycznych, w tym niezależności i samorządności zawodów prawniczych, ponieważ są one w najlepszym interesie ogółu, a działanie wbrew tym pryncypiom ostatecznie zaszkodzi obywatelom” – czytamy w tym dokumencie.

Niech prawnicy edukują

W osobnej uchwale CCBE wzywa do poszanowania prawa międzynarodowego, praw człowieka i praworządności. Sformułowano ją dość ogólnie, ale podano obok siebie dwa przykłady naruszeń tych reguł: łamania praworządności w Polsce i rosyjskich zbrodni wojennych w Ukrainie. Uchwała wzywa wszystkich prawników w europie do zaangażowania się wraz z rządami ich krajów na rzecz przestrzegania prawa międzynarodowego.

- Dziś rola prawników w walce o praworządność może polegać nie tylko na bezpośrednich działaniach przeciwko władzom łamiącym prawo. - Powinni się też zaangażować w edukację społeczeństwa, by jak najwięcej ludzi doceniało takie wartości jak niezależne sądownictwo i dokonywało mądrych wyborów – sugeruje Panagiotis Perakis.

CCBE reprezentuje organizacje prawnicze z 46 krajów. Zrzeszają one łącznie ponad 1 mln prawników. W pracach Rady aktywnie uczestniczą też polscy prawnicy. W 2015 roku na jej czele stała radczyni prawna Maria Ślązak.

Zakończone w piątek w Warszawie dwudniowe obrady Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Europy (CCBE) były poświęcone m. in. kwestii praworządności w Polsce. Zwykle spotkania tzw. komitetu sterującego tej organizacji odbywają się w Brukseli, lecz tym razem delegaci zebrali się w stolicy Polski. Jak zaznaczył prezydent CCBE Panagiotis Perakis, wynika to z zaniepokojenia stanem praworządności w Polsce i chęcią okazania solidarności z prawnikami, którzy o tę praworządność walczą. Zresztą podczas obrad dyskutowano też o wydarzeniach z ostatnich dni, które o polskiej praworządności nie najlepiej świadczą.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie