Europarlamentarzyści mają dość opóźnionych lotów. To będzie kosztować pasażerów

We wtorek, 22 października, przyjęto nowe zasady zarządzania przestrzenią powietrzną nad naszym kontynentem. Nie był to pomysł nowo wybranego Parlamentu Europejskiego, tylko dokument uzgodniony z Radą Europejska jeszcze w marcu. Tylko teraz nagle stał się ważny.

Reforma europejskiego nieba nie jest niczym nowym

To, jak ma działać zasada Jednolitego Nieba Europejskiego (SES), zostało ustalone jeszcze w 2013 roku. Komisja Europejska wzorowała się na transporcie lądowym i takie same zasady miały obowiązywać w powietrzu. Sprawa utknęła, bo wystąpił konflikt między Hiszpanią i Wielką Brytanią z powodu lotniska w Gibraltarze. Nowe otwarcie mogło nastąpić po Brexicie, ale nie nastąpiło. Dopiero w 2020 roku, w czasie pandemii, kiedy ruch lotniczy był mniejszy, wrócono do tego projektu.

We wrześniu 2020 r. powstał dokument, który wskazywał, co trzeba zrobić, aby udrożnić europejskie niebo. Uzgodniono wtedy ostateczny tekst z Radą Europejską i Parlamentem Europejskim, ze szczególnym wskazaniem na kompetencje kontrolerów ruchu lotniczego, co znacząco miało poprawić zarządzanie ruchem lotniczym. Ale i to się nie zadziało.

– Dzisiaj europejska przestrzeń powietrzna jest jak wielkie puzzle, w którym każdy z krajów ma swój element. Tyle, że – niestety – nie wszystkie części do siebie pasują. W efekcie mamy to, co mamy. Konieczność pokonywania dłuższych tras przez samoloty, opóźnienia, nie mówiąc o dodatkowych kosztach dla wszystkich. W roku 2023 prawie trzy na 10 lotów było opóźnione o ponad 15 minut. Nowe zasady spowodują, że lotnictwo będzie bardziej bezpieczne, punktualne i przyjaźniejsze dla środowiska – mówił wczoraj Johan Danielsson, europoseł, który przedstawił projekt w PE.

Ta efektywność i przyjazność dla środowiska są głównymi celami reformy SES.

Teraz Komisja Europejska proponuje, by stworzyć specjalną komórkę, która wspólnie z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) będzie monitorowała wprowadzenie zmian w krajach członkowskich. Z kolei to KE ma ustalić konkretne punkty dotyczące efektywności kosztów zarządzania przestrzenią powietrzną, wpływu operacji lotniczych na środowisko, przepustowość. Przeglądy osiągania wyznaczonych celów mają być dokonywane „co jakiś czas”. I nie zaczną się wcześniej niż za 2 lata.

W nowym zarządzaniu przestrzenią powietrzną kluczowa ma być ochrona środowiska.

Pod tym kątem właśnie będą analizowane taryfy linii lotniczych. Analiza kosztów przewoźników będzie dokonywana pod kątem zapobiegania zmianom klimatu. Będą brane pod uwagę także parametry samolotów wpływające na emisję szkodliwych gazów. To oznacza z pewnością droższe bilety w przypadku linii ze starszą flotą.

PE uznał także, że dostawcy usług nawigacyjnych powinni mieć większą swobodę w działaniu i np. kupowaniu na zasadach komercyjnych usług meteorologicznych, czy komunikacyjnych.

– Ta reforma jest rzeczywiście dużym krokiem w kierunku likwidacji wąskich gardeł w transporcie lotniczym, stworzenia skuteczniejszych służb nawigacyjnych, redukcji kosztów i w efekcie bezpieczniejszych lotów. Obniży się również poziom emisji, ponieważ rejsy będą krótsze i bardziej bezpieczne. To z kolei zmieni się w korzyści tak dla przewoźników, jak i dla pasażerów – komentował projekt zmian jego współautor, Jens Gieseke.

Łatwo nie będzie

Tyle, że ma on świadomość tego, jak trudno będzie przekonać kraje członkowskie do rezygnacji z zarządzania niebem nad własnym krajem, chociaż dla wszystkich byłoby to korzystne. – Wzywam wszystkie kraje członkowskie, aby konstruktywnie wprowadziły tę reformę w życie – apelował Gieseke. Na razie wiadomo, że jeśli jakikolwiek kraj nie zastosuje się do ustaleń, to grożą mu kary. Tyle, że zaczną one obowiązywać nie wcześniej niż za dwa lata.

Są w UE także pomysły bardziej radykalne

Tymczasem dwie grupy ekologów, bardzo silne w Brukseli – Stay Grounded i New Economics Foundation (NEF) – mają inny pomysł na oczyszczenie europejskiego nieba oraz zwiększenie przyjazności transportu lotniczego dla środowiska. W dokumencie przekazanym KE proponują one wprowadzenie nowego „zielonego” podatku od biletów lotniczych. Argumentują, że pomysł wcale nie jest nowy, bo dwie duże linie lotnicze – Lufthansa i Swiss – już takie dopłaty mają i je egzekwują. Wynoszą one od 1 do 72 euro zależnie od długości rejsu i klasy podróży. I – jak wynika z informacji obu organizacji – podobne dopłaty rozważane są przez inne linie lotnicze.

Byłoby drogo, coraz drożej

Pomysł ekologów idzie dalej, bo wysokość opłaty byłaby uzależniona od tego, jak często dana osoba korzysta z samolotu jako środka komunikacji.

I tak dla dwóch pierwszych lotów w roku kalendarzowym dopłata wyniosłaby 50 euro do biletu w klasie ekonomicznej w rejsie średniodystansowym, np. z Warszawy do Lizbony. Rosłaby do 100 euro w przypadku podróży na takim samym dystansie w klasie biznes, bądź w ekonomii w rejsie długodystansowym.

Potem dopłaty rosłyby lawinowo. Przy trzeciej podróży w danym roku dopłata 50 euro byłaby obowiązująca także w przypadku rejsów krótkodystansowych i drugie tyle do tego samego biletu, jeśli bilet jest w klasie biznes. A kolejne 50 euro, jeśli ten trzeci lot byłby na trasie średniodystansowej.

I dalej piąty-szósty lot to wzrost dopłat do 100 euro dla każdego plus dodatkowo za długość rejsu i podróż w wyższych klasach. Siódma i ósma podróż byłaby karana dopłatą w wysokości 200 euro, niezależnie od długości. Kolejne podróże wiązałyby się z opłatą jednolitą – 400 euro.

Zdaniem ekologów, to bardzo sprawiedliwa zasada

Według wyliczeń Stay Grounded i NEF tak skonstruowane dopłaty zwiększyłyby przepustowość europejskiego nieba, a do budżetu UE trafiłoby z tego tytułu 64 mld euro. Emisje spadłyby wówczas o 20 proc.