American dream Ukrainy

Była to z pewnością najważniejsza zagraniczna wizyta prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego. Kijów liczył na wsparcie Amerykanów w sprawie Nord Stream 2 (NS2). Chciał zmusić Moskwę do utrzymania tranzytu rosyjskiego gazu przez Ukrainę po 2024 roku. Oczekiwano też, że uda się zaangażować Waszyngton w rozmowy z Rosją i odmrozić negocjacje w sprawie zakończenia tlącej się od ponad siedmiu lat wojny w Donbasie. W tej sprawie dotychczasowi pośrednicy Berlin i Paryż pozostają bezradni. Liczono też na współpracę i pomoc w rozwoju ukraińskiej armii.

Spotkanie prezydentów Ukrainy i USA przenoszono dwukrotnie, ostatecznie Zełenski miał zawitać do Białego Domu w środę wieczorem, po zamknięciu tego wydania. Już wcześniej było jednak wiadomo, z czym wróci do Kijowa.

Nie utopił Bidena

Latem 2019 roku Zełenski znalazł się w samym środku amerykańskiej kampanii wyborczej. Gdy stanął na czele kraju, nie mając żadnego doświadczenie politycznego i dyplomatycznego, został poddany poważnej próbie. Prezydent USA Donald Trump, jak wyszło z ujawnionych później stenogramów, sugerował Zełenskiemu, by ukraiński wymiar sprawiedliwości przyjrzał się działalności rodziny jego ówczesnego rywala w wyścigu prezydenckim. Chodziło o syna Joe Bidena, Huntera, który wcześniej zasiadał w radzie nadzorczej jednej z ukraińskich spółek energetycznych. Zełenski bronił się, że ukraiński prezydent nie ma takich kompetencji i że prokuratura nad Dnieprem zajmie się sprawą, jeżeli amerykańska strona przedstawi dowody jakiejkolwiek nielegalnej działalności Huntera Bidena nad Dnieprem.

Niedługo po tej rozmowie Trump wstrzymał nawet pomoc finansową dla ukraińskiej armii, a z powodu rozmowy z ukraińskim prezydentem został poddany procedurze impeachmentu (i uniewinniony przez Senat). Nie wiadomo, jak potoczyłaby się amerykańska kampania wyborcza, gdyby Zełenski dał się wtedy wciągnąć w grę Trumpa.

– Ukraiński temat mógł pokrzyżować całą kampanię wyborczą Bidena. Zełenski jednak zachował się wtedy bardzo godnie. A znalazł się w niełatwej sytuacji pomiędzy dwoma najważniejszymi siłami politycznymi w USA – mówi „Rzeczpospolitej" Ołeksij Arestowycz, doradca w biurze ukraińskiego prezydenta. – To był sukces młodego ukraińskiego przywódcy i o tym pamiętają w Waszyngtonie – dodaje. Czy ta pamięć zaowocowała podczas pierwszego spotkania Zełenskiego z Bidenem?

Szczegóły są tajne

Zełenski w Waszyngtonie spotkał się we wtorek z minister energetyki USA Jennifer Granholm. Wnioskował, by jak najszybciej rozpocząć trójstronne spotkania amerykańsko-niemiecko-ukraińskie w sprawie utrzymania tranzytu rosyjskiego gazu przez Ukrainę po uruchomieniu NS2. Nie wiadomo jednak, kiedy do tego dojdzie. Podpisano jedynie deklarację „wzmocnienia dialogu odnośnie do energetyki i klimatu".

Z kolei po spotkaniu w Pentagonie z sekretarzem obrony Lloydem Austinem prezydent podpisał porozumienia dotyczące „strategicznych podstaw współpracy obronnej". Do namacalnych owoców wizyty w Waszyngtonie można zaliczyć decyzję Białego Domu o udzieleniu ukraińskiej armii pomocy w wysokości 60 mln dolarów. To jednak niezbyt dużo, bo jeden myśliwiec najnowszej generacji F-16 kosztuje już ponad 100 mln dolarów. Dla porównania pomoc Wielkiej Brytanii na odbudowę ukraińskiej marynarki wyniesie 1,2 mld funtów.

– Londyn udziela kredytu, a tu chodzi o pomoc bezzwrotną. Rocznie pomoc USA i NATO dla ukraińskiej armii wynosi około 600 mln dolarów – wylicza Arestowycz. – Treść najważniejszych porozumień, które zostały zawarte w Waszyngtonie, jest tajna. Dotyczy konkretnych obszarów współpracy ukraińskiego i amerykańskiego przemysłu zbrojeniowego – twierdzi. Zdradza jedynie, że podpisane dokumenty wzmocnią m.in. współpracę dotyczącą „wymiany ważnych danych wywiadowczych", również satelitarnymi.