Za krótki termin na zgłoszenie niegodności dziedziczenia? RPO postuluje przedłużenie

Zastępca rzecznika praw obywatelskich postuluje wydłużenie czasu na wystąpienie o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia.

Publikacja: 02.07.2024 07:27

Za krótki termin na zgłoszenie niegodności dziedziczenia? RPO postuluje przedłużenie

Foto: Adobe Stock

To pokłosie skarg od obywateli. Doktor Stanisław Trociuk, zastępca RPO, zwrócił się w tej kwestii do Ministerstwa Sprawiedliwości. Przypomnijmy że uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes. Z żądaniem takim może wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, ale nie później niż przed upływem trzech lat od śmierci spadkodawcy (czyli od otwarcia spadku).

Czytaj więcej

W jakich przypadkach niegodne zachowanie spadkobiercy wykluczago z dziedziczenia

Kiedy spadkodawca jest niegodny dziedziczenia?

Co ważne, jest kilkanaście przesłanek uznania przez sąd, że spadkobierca jest niegodny dziedziczenia. Chodzi np. o to, że uporczywie uchylał się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego. Niektóre z tych przesłanek mogą ujawnić się dopiero po śmierci spadkodawcy, w tym np. to, że spadkobierca dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko osobie, po której ma dziedziczyć, lub umyślnie ukrył albo zniszczył, lub przerobił jego testament. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Okres trzech lat od śmierci spadkodawcy niejednokrotnie nie wystarcza więc na stwierdzenie nabycia spadku. Nie można też mówić o znaczącym zwiększeniu stabilności prawnej po upływie takiego czasu, bo w dalszym ciągu możliwe jest kwestionowanie tytułu do dziedziczenia, tyle że już na innych podstawach.

— Do dziesięciu lat można kwestionować ważność testamentu z powodu wad oświadczenia testatora, a po upływie tego czasu możliwe jest powoływanie się na nieważność testamentu z innych powodów, np. braku zdolności do sporządzenia testamentu — wskazuje w swoim wystąpieniu RPO.

Za mało czasu na zgłoszenie niegodności spadkobiercy

Wymaga zatem przemyślenia, czy krótki termin na kwestionowanie podstawy dziedziczenia jedynie w przypadku niegodności spadkobiercy ma uzasadnienie. Tym bardziej że te same okoliczności mogą prowadzić do podważenia ważności testamentu, a jednocześnie okazać się nieskuteczne w żądaniu uznania spadkobiercy za niegodnego.

— Obecnie występuje niespójność systemowa, w przypadku gdy testament unieważniono z powodu groźby, ale grożący nadal dziedziczy, tyle że z ustawy, bo upłynął termin uznania go za niegodnego. Orzeczeń dotyczących zbyt krótkiego terminu na żądanie uznania spadkobiercy za niegodnego jest jednak mało. Kwestia nie wydaje się więc warta fragmentarycznej interwencji ustawodawcy w prawo spadkowe — ocenia dr Bogudar Kordasiewicz, radca prawny, specjalista od prawa spadkowego.

Czytaj więcej

Niegodność dziedziczenia

To pokłosie skarg od obywateli. Doktor Stanisław Trociuk, zastępca RPO, zwrócił się w tej kwestii do Ministerstwa Sprawiedliwości. Przypomnijmy że uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes. Z żądaniem takim może wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, ale nie później niż przed upływem trzech lat od śmierci spadkodawcy (czyli od otwarcia spadku).

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zawody prawnicze
Prawnik wyrzucony z aplikacji. Porównał sędzię do niemieckiego okupanta
Materiał Promocyjny
Dodatkowe korzyści dla nowych klientów banku poza ofertą promocyjną?
Prawo rodzinne
Dostał mieszkanie po rozwodzie, bo trudniej go eksmitować
Ustrój i kompetencje
Małopolska: co musi się stać, by władzę przejął rządowy komisarz. Wyjaśniamy
Prawo dla Ciebie
Zażyła tabletkę poronną, policja przyjechała z nią na SOR. Ruszył proces Joanny z Krakowa
Materiał Promocyjny
Lidl Polska: dbamy o to, aby traktować wszystkich klientów równo
Prawo dla Ciebie
Nie będzie podatku od aut spalinowych? KE zaakceptowała polską wersję KPO