Rada nie udzieli poręczenia wójtowi

12 sierpnia 2010 r. rada gminy S. podjęła uchwałę w sprawie udzielenia poręczenia.

Zgodnie z jej treścią organ ten postanowił przyjąć na siebie obowiązek zagwarantowania, że podejrzany w sprawie prowadzonej przez prokuraturę rejonową w Ł. wójt gminy S. stawi się na każde wezwanie organu prowadzącego postępowanie oraz że nie będzie utrudniał (w sposób bezprawny) tego postępowania.

Jako osobę, która w imieniu rady będzie wykonywać obowiązki poręczającego, uchwała wskazała przewodniczącego rady.

Uchwała ta trafiła – w trybie nadzorczym – do wojewody podlaskiego, który po jej przeanalizowaniu stwierdził, że została ona z istotnym naruszeniem prawa, a w konsekwencji stwierdził jej nieważność [b](rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody podlaskiego z 15 września 2010 r., NK.II.DM.09110123/2010)[/b].

[srodtytul]Brak podstawy prawnej[/srodtytul]

Jako przyczynę uchylenia uchwały rady gminy S. wojewoda podał jej podjęcie bez podstawy prawnej. Co prawda rada wskazała jako materialnoprawną jej podstawę przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BC101D938559314AF861850ABEE5CE2E?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link] (art. 18 ust. 2 pkt 15) oraz kodeksu postępowania karnego (art. 271), ale wojewoda stwierdził, że jest ona wadliwa.

Z treści art. 18 ust. 2 pkt 15 gminnej ustawy ustrojowej wynika dla rady gminy wyłączne uprawnienie do stanowienia w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do jej kompetencji. Natomiast zgodnie z treścią art. 271 kodeksu postępowania karnego poręczenia za oskarżonego pracownika może dokonać pracodawca. Jednocześnie przepis ten nie zawiera dla rady gminy upoważnienia do poręczania za oskarżonego wójta.

Rada gminy S., podejmując uchwałę w sprawie udzielenia poręczenia wójtowi, uregulowała sprawę, która nie leży w jej kompetencjach ustawowych. Tym samym naruszyła przewidzianą w art. 7 Konstytucji RP zasadę legalizmu, zgodnie z którą organom jednostek samorządu terytorialnego wolno jedynie procedować w przypadku, gdy przepisy prawa na to zezwalają.

Stanowisko to potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo wskazać można wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 25 sierpnia 2010 r., w którym sąd stwierdził, że istotnym naruszeniem prawa jest naruszenie przez organ gminy podejmujący uchwałę przepisów o właściwości, podjęcie takiego aktu bez podstawy prawnej czy wadliwe zastosowanie normy prawnej będącej podstawą prawną podjęcia aktu (II SA/Go 498/10).

[srodtytul]Pracodawca, czyli urząd[/srodtytul]

Wojewoda zwrócił również uwagę na przepisy ustawy o pracownikach samorządowych, w szczególności zaś na jej art. 8, który stanowi wprost o tym, że pracodawcą wójta jest urząd gminy.

Treść art. 8 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8ACCCD3018E97133278A984FA11BA2F4?id=292862]ustawy o pracownikach samorządowych[/link] wpisuje się zatem w treść art. 3 kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej.

Natomiast zgodnie z art. 31 § 1 kodeksu pracy za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.

Jednocześnie z art. 8 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych możemy się dowiedzieć, jakie podmioty wykonują wobec wójta czynności z zakresu prawa pracy. Przepis ten wymienia:

- przewodniczącego rady gminy, który jest właściwy do wykonywania czynności związanych z nawiązaniem i rozwiązaniem z wójtem stosunku pracy;

- radę gminy, do której należy – tylko i wyłącznie – ustalanie, w drodze uchwały, wynagrodzenia wójta;

- osobę zastępującą (wyznacza ją wójt) lub sekretarza gminy, jako właściwych do wykonywania wobec wójta pozostałych czynności z zakresu prawa pracy.

[srodtytul]Kto jest właściwym[/srodtytul]

Jak wynika z treści art. 271, poręczenia za oskarżonego pracownika może udzielić pracodawca.

[b]Wydaje się jednak, że ustawodawca posłużył się tym terminem, na określenie podmiotu (zakład pracy), a nie osób uprawnionych do wykonywania wobec pracownika czynności z zakresu prawa pracy. Będzie to zatem osoba uprawniona do reprezentowania podmiotu zatrudniającego oskarżonego.[/b]

O ile nie budzi wątpliwości, że wójt jako kierownik urzędu gminy, a w konsekwencji upoważniona do reprezentowania tej jednostki osoba, może udzielić poręczenia zatrudnionemu w tym urzędzie pracownikowi, o tyle wątpliwe się wydaje, aby takiej czynności mógł w stosunku do wójta dokonać któryś z podmiotów wymienionych w art. 8 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych.

Przepis ten bowiem wyraźnie określa ich kompetencje, ograniczając je do spraw z zakresu prawa pracy. Udzielenie poręczenia za oskarżonego pracownika do nich się nie zalicza. Jest to bowiem czynność z zakresu procesu karnego.

[ramka][b]Sprawy z zakresu prawa pracy[/b]

O tym, jakie sprawy należą do zakresu prawa pracy, można dowiedzieć się z treści art. 476 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Zalicza on do tej kategorii sprawy o:

- roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane,

- ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy,

- roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy,