Dla oceny określonego zdarzenia historycznego pod kątem norm prawa materialnego szczególnie istotne są prawidłowe ustalenia faktyczne. To właśnie one umożliwiają trafną reakcję karną na popełnione przestępstwo. Zastosowanie przepisów ustawy ma zawsze charakter wtórny do odtwarzania faktów związanych z przedmiotem procesu. Ustalenie okoliczności podmiotowych i przedmiotowych przestępstwa jest wynikiem przeprowadzonych w toku procesu dowodów. Kwestionowanie ustaleń faktycznych nie jest dopuszczalne na gruncie kasacji. Skarżący może kontestować prawidłowość ustalenia faktów i okoliczności pośrednio, tj. gdy błędy sądu były wynikiem rażącego naruszenia prawa materialnego lub procesowego. W takim ujęciu Sąd Najwyższy jest „sądem prawa", a nie „faktów".