Już bowiem Rzymianie dostrzegli szczególną wartość rzetelnego postępowania stron, której ideę wyrażała chociażby wypowiedź Gaiusa: male enim nostro iure uti non debemus, czyli nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa. Klauzula nadużycia prawa ma długą tradycję na gruncie prawa materialnego. Choć obecnie coraz rzadziej w praktyce można spotkać rozstrzygnięcia mające swoje oparcie w art. 5 kodeksu cywilnego. We współczesnych porządkach prawnych standardem jest także obowiązywanie na gruncie prawa procesowego zakazu nadużycia praw. W polskim porządku prawnym obowiązek uczciwego postępowania według reguł fair play, zarówno względem strony przeciwnej, jak i sądu, ma natomiast wyłącznie deklaracyjny wymiar. Instytucja ta, chociaż wprowadzona do kodeksu postępowania cywilnego, pozostaje martwa, a to ze względu na brak stosownych sankcji procesowych, które nie pozwalają na skuteczne eliminowanie pieniactwa czy działania na zwłokę.