Le Corbusier: Malarz budujący domy

Le Corbusier to najsłynniejszy architekt XX wieku, ale inną jego pasję ujawnia wystawa w Centrum Pompidou.

Aktualizacja: 22.07.2015 17:54 Publikacja: 22.07.2015 17:34

Teorie Le Corbusiera, którego 50. rocznica śmierci mija w sierpniu, ukształtowały kilka pokoleń architektów. Przez jednych uważany jest za największego wizjonera, przez innych za największego aroganta architektury XX wieku. Był jedną z pierwszych międzynarodowych gwiazd urbanistyki. Jego pomysły wpłynęły na sposób mieszkania milionów ludzi na całym świecie.

Mało komu są znane okoliczności jego zgonu. Ten wysportowany mężczyzna, pomimo że zbliżał się do osiemdziesiątki, miał zwyczaj rozpoczynać dzień od kąpieli w morzu. Pewnego letniego poranka niespodziewany atak serca nie pozwolił mu wrócić na brzeg. Utopił się niedaleko domu letniskowego w Roquebrune-Cap-Martin na Lazurowym Wybrzeżu. Nagła śmierć położyła kres karierze pod każdym względem wyjątkowej.

Jako trzynastolatek zaczął się uczyć technik graficznych, ale marzył o kontynuacji zawodu ojca, szwajcarskiego producenta zegarków. Niestety, w wieku 15 lat przestał widzieć na jedno oko. Zmieniło to bieg jego życia. Młody Charles-Édouard Jeanneret musiał się pogodzić z myślą, że pewne zawody są dla niego niedostępne.

Pseudonim po matce

Prawie nie do pomyślenia była kariera malarza, więc na przekór wszystkiemu malował do końca życia. Obrazy podpisywał prawdziwym nazwiskiem, a pseudonim Le Corbusier, nawiązujący do nazwiska rodowego jego matki, pojawił się, kiedy w 1918 roku zaczął publikować artykuły poświęcone architekturze. Wynikało to z faktu, że uważał się przede wszystkim za malarza. Codziennie rano spędzał parę godzin przed sztalugą i dopiero po południu zaczynał pracę w pracowni architektonicznej.

Jego wczesne prace malarskie są prawie nieznane. Zaskakują świeżością spojrzenia oraz wyjątkową precyzją, która nie opuściła go do końca życia. Są to najczęściej akwarele oraz gwasze, zdradzające dużą wrażliwość i miłość do lekkich, często pastelowych kolorów. Sposób prowadzenia pędzla oraz kompozycje zapowiadają przyszłe zainteresowania: jasno i precyzyjnie określone podziały, rytmiczność i oczyszczenie powierzchni płótna ze wszystkich zbędnych elementów.

Zaczął się zajmować architekturą bardziej z konieczności niż z zamiłowania. Nigdy też nie skończył studiów architektonicznych, pomimo że już w wieku 17 lat zaprojektował dekorację rodzinnego domu.

Wystawa w Centrum Pompidou podkreśla więzi malarstwa i architektury Le Corbusiera. Wizualnie jego projekty są jedynie techniczną kontynuacją pomysłów zrodzonych na płótnie.

Le Corbusier walczył o funkcjonalizm. Nie lubił starej zabudowy odziedziczonej po poprzednich stuleciach. Uważał, że europejskie miasta na początku XX wieku były przeludnione i źle zorganizowane, dlatego chciał je „uzdrowić" w sposób radykalny.

Już w 1925 roku zaproponował wyburzenie Paryża. Chciał zostawić tylko kilka symboli miasta: katedrę Notre Dame, kaplicę Sainte-Chapelle oraz Inwalidów. Resztę planował zapełnić modernistycznymi budynkami otoczonymi terenami rekreacyjnymi i zielenią.

Pierwsze blokowisko

W czasach powojennych wybudował La Cité Radieuse (Słoneczne Miasto) w Marsylii, czyli wzorcową jednostkę mieszkalną. To pierwsze w historii blokowisko było owocem 25 lat przemyśleń architekta i oprócz ponad 300 mieszkań posiada centrum handlowe, szkołę, przedszkole, kino, a nawet hotel. Wszystko to miało zapewnić mieszkańcom równowagę między życiem prywatnym a zbiorowym.

Olbrzymi budynek w Marsylii był prototypem. Później na podstawie tych samych planów powstały trzy inne we Francji i jeden w Berlinie. W rzeczywistości prawie wszystkie nowoczesne osiedla zaprojektowane w drugiej połowie XX wieku są zainspirowane modernistyczną ideologią Le Corbusiera.

Paryski pokaz zwraca szczególną uwagę na koncepcję Modulora, czyli kanonu opracowanego na podstawie wymiarów ludzkiego ciała. Proponuje ona harmonijne, uniwersalne proporcje niezbędne w projektowaniu funkcjonalnych mieszkań oraz mebli. Le Corbusier prezentował go jako system matematyczno-filozoficzny w oczywisty sposób wynikający z historii nauki i kultury.

Kuratorzy wystawy postanowili zilustrować tę teorię przykładami praktycznymi w postaci licznych rysunków czy makiet budynków. Jednym z ciekawszych projektów zrealizowanych przez Le Corbusiera jest kaplica Notre Dame du Haut w Ronchamp u stóp Wogezów. Jej bryła oraz wnętrze są tak fascynujące, że od prawie pół wieku uważana jest za jedną z najważniejszych budowli powstałych w XX wieku. Tak jak Cité Radieuse w Marsylii zapoczątkowała erę wielkich blokowisk, tak kaplica w Ronchamp stała się inspiracją wielu współczesnych budynków sakralnych.

Główną zasługą wystawy jest nadanie ludzkiej twarzy pudełkowej architekturze, która zalała świat w latach 60. i 70. ubiegłego wieku.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że Warszawa jest jednym z kilku miast, które najwięcej czerpały z teorii Le Corbusiera w czasie powojennej odbudowy. Może dlatego w przeciwieństwie do wielu europejskich metropolii nie brakuje w niej terenów zielonych, na których brak narzekają mieszkańcy dużych miast.

Wystawa „Le Corbusier, wymiary ludzkie" czynna jest do 3 sierpnia.

 

Teorie Le Corbusiera, którego 50. rocznica śmierci mija w sierpniu, ukształtowały kilka pokoleń architektów. Przez jednych uważany jest za największego wizjonera, przez innych za największego aroganta architektury XX wieku. Był jedną z pierwszych międzynarodowych gwiazd urbanistyki. Jego pomysły wpłynęły na sposób mieszkania milionów ludzi na całym świecie.

Mało komu są znane okoliczności jego zgonu. Ten wysportowany mężczyzna, pomimo że zbliżał się do osiemdziesiątki, miał zwyczaj rozpoczynać dzień od kąpieli w morzu. Pewnego letniego poranka niespodziewany atak serca nie pozwolił mu wrócić na brzeg. Utopił się niedaleko domu letniskowego w Roquebrune-Cap-Martin na Lazurowym Wybrzeżu. Nagła śmierć położyła kres karierze pod każdym względem wyjątkowej.

Pozostało 84% artykułu
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl