SDE: skazani od miesięcy czekają na elektroniczne bransolety

Wniosek o elektroniczne obroże mogą złożyć skazani na 1,5 roku więzienia – taki przepis pojawił się w noweli kodeksu karnego wykonawczego już w czerwcu 2019 r. Problem w tym, że nie wszedł w życie. Po decyzji prezydenta (prewencyjna kontrola) od ośmiu miesięcy czeka bowiem w Trybunale Konstytucyjnym. A to właśnie za jego sprawą liczba skazanych z elektroniczną bransoletą miała wzrosnąć aż o 9 tys. Tak zapowiadali sami autorzy: Ministerstwo Sprawiedliwości. Teraz resort szuka wyjścia z impasu. Będzie nowy projekt.

Skazani piszą i nic

Skazani za drobne przestępstwa coraz częściej kalkulują: lepiej odbyć karę w domu niż iść do więzienia. Liczba skazanych, którzy piszą wnioski o elektroniczne bransolety, rośnie więc. Dowód?

Czytaj także: Coraz więcej wniosków o zastosowanie dozoru elektronicznego zamiast więzienia

W 2017 r. było ich 35 tys., w 2018 r. 37 tys., a w pierwszej połowie 2019 r. – blisko 20 tys. Miało ich być jednak dużo więcej. Takie wnioski zresztą cały czas wysyłają skazani. Nie są one jednak rozpatrywane, bo brakuje podstawy prawnej.

Powód?

Sejm uchwalił zmiany w kodeksie karnym wykonawczym. Na jego mocy wniosek o odbywanie kary w systemu dozoru elektronicznego (SDE) będzie mógł złożyć skazany na 1,5 roku pozbawienia wolności – dziś roku więzienia.

– Więcej skazanych będzie mogło wywiązywać się z obowiązków alimentacyjnych i zawodowych oraz nie tracić kontaktu ze społeczeństwem – uzasadniali autorzy.

– To jedna z nielicznych dobrych zmian w nowelizacji kodeksów karnych – ocenia dr Piotr Kładoczny z Uniwersytetu Warszawskiego. – Skoro jednak prezydent kwestionuje tryb procedowania ustawy, nie ma szansy, aby „wyjąć" ją z obszernej nowelizacji i pozwolić szybciej wejść w życie.

Takiej szansy szuka resort sprawiedliwości.

Szukają sposobu

– Ostateczne decyzje kierownictwa jeszcze nie zapadły, ale myślimy o wyjęciu tego przepisu z dużej noweli i wprowadzeniu go w życie szybciej nowym, krótkim projektem – przyznaje „Rzeczpospolitej" Michał Wójcik, wiceminister sprawiedliwości odpowiedzialny za więziennictwo.

O takim pomyśle oficjalnie mamy usłyszeć za tydzień, może dwa. Argumentem za ma być fakt, że akurat ta zmiana nie budziła większych kontrowersji podczas prac w Sejmie. Nie dotyczą jej także zastrzeżenia prezydenta.

Na oszczędzanie nie pozwala czekanie

Tylko 7 do 10 proc. odbywających karę z elektroniczną bransoletą łamie zasady wykonywania kary.

Część z nich próbuje się po prostu z niej uwolnić. Za zniszczenie elektronicznej bransolety grożą maksymalnie trzy lata więzienia – tyle samo co za ucieczkę z kryminału.

– Kara więzienia odbywana w systemie SDE kosztuje budżet państwa ok. 440 zł miesięcznie. Pobyt jednego skazanego za kratkami jest dużo droższy: 3200 zł.

Koszty to jedno. W grę wchodzi jeszcze skuteczniejsza resocjalizacja. System umożliwia bowiem skazanemu opuszczenie zakładu karnego, w którym pobyt nie zawsze przynosi poprawę, i pozostawanie pod kontrolą w warunkach „współuczestniczenia" w życiu społecznym. Skazany nie opuszcza rodziny, nie porzuca pracy, a przede wszystkim sam się utrzymuje.

Odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego nie jest jednak pozbawione problemów. Cały czas są w Polsce miejsca, które mają kłopoty z zasięgiem. A bez dobrego zasięgu nie zadziała sprzęt i nie będzie jak skontrolować, czy skazany przebywa w konkretnym miejscu. Zdarzali się skazani, którym rodziny w takich sytuacjach kupowały wzmacniacze zasięgu, by tylko sprostać wymogom systemu.

O karę w SDE ubiegać się mogą dziś jeszcze (cały czas) tylko skazani na karę do roku więzienia.