Rosnący cielak rzetelnie wyceniony

Choć większość gospodarstw rolnych w Polsce nie ma do czynienia z rachunkowością, to jednak dla dużych przedsiębiorstw zajmujących się produkcją rolną wycena ich aktywów może być bardzo istotna. Pozwala bowiem zorientować się w bieżącej wartości firmy i jej wynikach – zarówno dla własnych potrzeb, jak i też np. do celów sprzedaży całości lub części takiego biznesu.

Wycena np. stada krów wcale nie musi być jednoznaczna. Głównie dlatego, że tzw. aktywa biologiczne (czyli właśnie zwierzęta i rośliny uprawne) charakteryzuje zmienność wartości w okresie przemiany biologicznej.

– Na tym tle istnieje rozbieżność między polską ustawą o rachunkowości a Międzynarodowym Standardem Rachunkowości 41, który reguluje zasady wyceny aktywów biologicznych i produktów rolnych – zauważa Piotr Charytonowicz, dyrektor w dziale audytu w firmie Deloitte.

Owa różnica polega na tym, że MSR 41 (który można stosować od końca 2010 r.) nakazuje na bieżąco wyceniać wartość aktywów biologicznych, np. cielaków, według wartości godziwej, które po upływie kolejnych okresów rozliczeniowych zyskują na wartości, stopniowo stając się dorosłym bydłem.

– Polskie zasady rachunkowości przewidują wycenę takich aktywów według wartości początkowej (np. według ceny nabycia młodych cielaków) oraz poniesionych nakładów związanych z ich przemianą biologiczną. A to niekoniecznie musi się pokrywać z rzeczywistą wartością takiego stada – zauważa ekspert Deloitte.

Według MSR 41 składnik aktywów biologicznych wycenia się w momencie początkowego ujęcia oraz na koniec każdego okresu sprawozdawczego w wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży. To pozwala na bieżąco wyceniać przedsiębiorstwo rolne, ujmując przy tym zmianę wyceny wynikającą z przemiany biologicznej w rachunku zysków i strat.

Stosowanie MSR 41 może poprawić też wiarygodność wyceny przedsiębiorstwa rolnego w sytuacji, gdy plony są sprzedawane nie zawsze o tej samej porze roku.

– Plony zebrane latem można sprzedać np. pod koniec roku lub na początku następnego, a to ma zasadniczy wpływ na wynik obliczany według reguł ustawy o rachunkowości – zauważa Tomasz Adamczyk, wiceprezes grupy kapitałowej Top-Farms, gospodarującej na ok. 30 tys. ha użytków rolnych.

W opisanej przez niego sytuacji może dojść do tego, że w jednym roku kalendarzowym dojdzie do sprzedaży plonów z dwóch sezonów. Według ustawy o rachunkowości, przewidującej uzależnienie wyniku finansowego przedsiębiorstwa od rzeczywistej sprzedaży produktów rolnych, może się okazać, że ten wynik nie odzwierciedla rzeczywistych efektów działalności firmy.

IMM, Raport NOM, marzec 2025

"Rzeczpospolita" najbardziej opiniotwórczym medium w Polsce

Czytaj u źródła

Tymczasem stosowanie MSR 41 pozwala odzwierciedlać wynik niezależnie od tego, kiedy plony zostaną sprzedane.

– Dzięki temu możemy zapewnić sobie porównywalność wyników z poszczególnych lat – zauważa Tomasz Adamczyk. Dodaje on, że zamieszania w wyniku sprzedaży na przełomie lat kalendarzowych można by uniknąć, gdyby stosować rok obrachunkowy zaczynający i kończący się w lecie, ale większość firm wybiera z różnych względów rok kalendarzowy.