"Polski Ład" PiS przewiduje powołanie Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej

Polska medycyna, astronomia, fizyka i matematyka zyska nowe finansowanie.

Aktualizacja: 20.05.2021 06:22 Publikacja: 19.05.2021 18:20

"Polski Ład" PiS przewiduje powołanie Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej

Foto: Fotorzepa / Roman Bosiacki

"Polski Ład" PiS przewiduje powołanie Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej, choć prof. Włodzimierz Bernacki, wiceminister edukacji i nauki, zarzekał się, że projekt pierwszy raz zobaczył w internecie, a w ministerstwie nie trwają prace nad ustawą o Narodowym Programie Kopernikańskim. Polskie środowisko naukowe w kwietniu obiegł nieukończony dokument, który wyciekł ponoć z ministerstwa. Naukowcy byli oburzeni, że tak dużą reformę przygotowuje się w tajemnicy, bez ich udziału.

Huczne urodziny

Jak wynika z Nowego Ładu, z okazji 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika rząd przygotuje wieloletni program finansujący zorganizowanie i działania Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej. Ma to być forum współpracy naukowej oraz programów kształcenia dla polskich i zagranicznych uczonych, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak medycyna, astronomia, fizyka czy matematyka.

Rządzący zastrzegają jednak, że chcą dbać o rozwój takich instytucji, jak Polska Akademia Nauk, Polska Akademia Umiejętności, Warszawskie Towarzystwo Naukowe czy Narodowe Centrum Nauki.

Środowisko naukowe obawia się, że projekt ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim może wpłynąć do Sejmu jako poselski. Nie jest też jasne, jaki kształt przyjmie zaplanowana w Nowym Ładzie akademia.

– Środowisko naukowe powinno mieć wpływ na kształt reform. Nie powinno być zaskakiwane. Projekt, który dotarł do środowiska naukowego, oceniam zaś jako niezwykle szkodliwy, a rozwiązania w nim przewidziane jako autorytarne – mówi prof. Jarosław Górniak.

Zgodnie z projektem już w czerwcu tego roku miała powstać Międzynarodowa Akademia Kopernikańska. Miała być instytucją zależną od władzy – nadzorowaną przez premiera. Premier miał też powołać połowę pierwszego składu akademii na wniosek ministra nauki.

– Projekt kopiuje rozwiązania przynależne Polskiej Akademii Nauk, ale struktury podporządkowuje rządzącym. To prosta droga do tego, co nastąpiło na Węgrzech. Powstała tam instytucja, która przejęła ludzi, struktury i środki tamtejszej akademii nauk – mówi prof. Emanuel Kulczycki, członek Komisji Ewaluacji Nauki.

Drenaż finansowy

Środowisko najbardziej boi się o środki na naukę.

– Zagrożeniem mógłby być drenaż finansowy istniejących instytucji naukowych i ich stopniowe włączanie do nowych struktur. Niezależnie od tych obaw, nie jest jasne, jaki jest zamysł strategiczny rządu – komentuje Aleksander Temkin z Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej.

Ale są i inne głosy: należy poczekać, aż rząd skończy prace nad projektem.

– Skończony projekt powinno się poddać konsultacjom. Dokument, który pojawił się w obiegu medialnym, nie jest projektem i trudno odnieść się do niego merytorycznie – mówi Rzeczpospolitej Marek Kisilowski z NSZZ Solidarność.

Opinia dla „Rzeczpospolitej”

Prof. Krzysztof Leja, Politechnika Gdańska, członek Komitetu Naukoznawstwa PAN

Rocznica narodzin wielkiego polskiego naukowca stała się pretekstem do tworzenia nowej instytucji naukowej. W moim przekonaniu przede wszystkim powinno się wspierać istniejące, a nie powoływać nowe. Koszty utworzenia Międzynarodowej Akademii Kopernikańskiej będą przecież ogromne. A polskiej nauce brakuje środków.
Projekt Narodowego Programu Kopernikańskiego powinno się schować do szuflady i zamknąć na klucz. Nie tak się dyskutuje o reformach. Debata o Akademii Kopernikańskiej jest co najmniej dziwna. Najpierw powinno wypracować się założenia do projektu ustawy, a potem dopiero rozmawiać o nich z partnerami społecznymi.
W toku debaty może powstać projekt.

Nieruchomości
NSA wydał kluczowy wyrok ws. zamku w Stobnicy
Sądy i trybunały
Barbara Piwnik: Niedopuszczalne nadużywanie wyłączenia sędziego
Praca, Emerytury i renty
13. emerytura nie dla wszystkich seniorów. Te grupy nie otrzymają świadczenia
Prawo karne
Prokuratura ujawniła przyczynę śmierci Barbary Skrzypek
Prawo drogowe
Będzie pułapka na łamiących zakaz prowadzenia aut. Może złamać wiele karier
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Sądy i trybunały
Sędzia od lat nie pisze uzasadnień wyroków. Resort Bodnara reaguje
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń