Emerytom może się opłacać wniosek o przeliczenie po wyroku TK. Jak to zrobić?

Przypomnijmy, że niedawno Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. akt SK 140/20) korzystny dla emerytów. Uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. DzU z 2023 r. poz. 1251) pozwalający na pomniejszenie świadczenia, w sytuacji gdy ubezpieczony przeszedł na wcześniejszą emeryturę, jest niezgodny z konstytucją w stosunku do osób, które skorzystały z możliwości przejścia, zanim regulację tę ogłoszono.

Zdaniem TK przepis ten naruszał konstytucję w odniesieniu do kilku roczników, tj. kobiet urodzonych w latach 1949+ (z wyłączeniem roku 1953, gdyż w stosunku do nich Trybunał wypowiedział się w wyroku o sygn. akt P 20/16) oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 i w 1954 r. Przesądził o tym TK w najnowszym orzeczeniu. Efekt? Konieczna jest nowelizacja obecnych przepisów. Na razie nie ma jednak nawet założeń do projektu nowelizacji w tym zakresie.

Czytaj więcej

Praca, Emerytury i renty

Rząd ma problem z emeryturami. Trybunał wymusił kosztowne zmiany

Rząd stoi przed koniecznością wykonania dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego dotyczących emery...

Różne warianty wysokości emerytury

Dlatego też posłowie Krzysztof Szczucki i Urszula Rusecka z PiS w interpelacji pytają Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, czy pracuje nad zmianą przepisów w związku z wyrokiem TK. W odpowiedzi Sebastian Gajewski, podsekretarz stanu w tym resorcie, zapewnia, że MRPiPS dostrzega wagę poruszonego w interpelacji problemu i podejmuje działania zmierzające do znalezienia optymalnego mechanizmu jego rozwiązania. Z tego powodu ministerstwo – z udziałem ZUS – zainicjowało analizy prawne i finansowe różnych wariantów. Jak wskazuje, zniesienie mechanizmu potrącania wynikającego z art. 25 ust. 1b wywołałoby znaczny wzrost wydatków sektora finansów publicznych.

Szacunkowe zwiększenie kosztów z tego tytułu na emerytury to kwota rzędu ponad 5–5,5 mld zł rocznie plus środki na wyrównania szacowane są na prawie 10 mld zł.

Doktor Andrzej Hańderek, radca prawny prowadzący własną praktykę, mówi wprost, że biorąc pod uwagę grupę uprawnionych, część osób zapewne może nie doczekać nowych regulacji. Dlatego zainteresowanym, którzy chcą podjąć ryzyko prowadzenia sporu sądowego przeciwko ZUS, ekspert wskazuje możliwe kroki prawne. Jakie?

– Sugeruję złożenie wniosku do ZUS o ponowne przeliczenie wysokości emerytury – mówi ekspert. Jak wskazuje, w takim piśmie warto powołać się na kilka kwestii.

Do sądu po ponowne przeliczenie emerytury?

Po pierwsze warto zwrócić uwagę, że TK podtrzymał we wspomnianym orzeczeniu dotychczasową linię orzeczniczą wyrażoną w wyroku z 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16). Chodzi o sprawę tzw. rocznika 1953.

– Po drugie w doktrynie prawniczej wyrażany jest pogląd o możliwości bezpośredniego stosowania konstytucji. Dopuszcza on pominięcie przepisów, które są niezgodne z ustawą zasadniczą – mówi mec. Hańderek.

Ekspert ma świadomość, że ZUS zapewne wyda decyzję odmowną w tym zakresie, ale wówczas warto się od niej odwołać do sądu. A w wypadku postępowania sądowego rezultat nie musi być niekorzystny dla ubezpieczonego.

– Zapadło już bowiem orzeczenie Sądu Okręgowego w Szczecinie (wyrok z 3 lipca 2024 r., sygn. akt VI U 528/24), gdzie opowiedziano się za możliwością pominięcia art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Chociaż muszę zaznaczyć, że orzeczenie to nie jest jeszcze prawomocne – mówi mec. Hańderek.