Emerytom może się opłacać wniosek o przeliczenie po wyroku TK. Jak to zrobić?

Emeryci, którzy po korzystnym dla nich wyroku TK nie chcą czekać na ustawodawcę, mogą wziąć sprawy w swoje ręce i wystąpić o ponowne przeliczenie emerytury.

Publikacja: 22.08.2024 07:44

Emerytom może się opłacać wniosek o przeliczenie po wyroku TK. Jak to zrobić?

Foto: Adobe Stock

Przypomnijmy, że niedawno Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. akt SK 140/20) korzystny dla emerytów. Uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. DzU z 2023 r. poz. 1251) pozwalający na pomniejszenie świadczenia, w sytuacji gdy ubezpieczony przeszedł na wcześniejszą emeryturę, jest niezgodny z konstytucją w stosunku do osób, które skorzystały z możliwości przejścia, zanim regulację tę ogłoszono.

Zdaniem TK przepis ten naruszał konstytucję w odniesieniu do kilku roczników, tj. kobiet urodzonych w latach 1949+ (z wyłączeniem roku 1953, gdyż w stosunku do nich Trybunał wypowiedział się w wyroku o sygn. akt P 20/16) oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 i w 1954 r. Przesądził o tym TK w najnowszym orzeczeniu. Efekt? Konieczna jest nowelizacja obecnych przepisów. Na razie nie ma jednak nawet założeń do projektu nowelizacji w tym zakresie.

Czytaj więcej

Rząd ma problem z emeryturami. Trybunał wymusił kosztowne zmiany

Różne warianty wysokości emerytury

Dlatego też posłowie Krzysztof Szczucki i Urszula Rusecka z PiS w interpelacji pytają Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, czy pracuje nad zmianą przepisów w związku z wyrokiem TK. W odpowiedzi Sebastian Gajewski, podsekretarz stanu w tym resorcie, zapewnia, że MRPiPS dostrzega wagę poruszonego w interpelacji problemu i podejmuje działania zmierzające do znalezienia optymalnego mechanizmu jego rozwiązania. Z tego powodu ministerstwo – z udziałem ZUS – zainicjowało analizy prawne i finansowe różnych wariantów. Jak wskazuje, zniesienie mechanizmu potrącania wynikającego z art. 25 ust. 1b wywołałoby znaczny wzrost wydatków sektora finansów publicznych.

Szacunkowe zwiększenie kosztów z tego tytułu na emerytury to kwota rzędu ponad 5–5,5 mld zł rocznie plus środki na wyrównania szacowane są na prawie 10 mld zł.

Doktor Andrzej Hańderek, radca prawny prowadzący własną praktykę, mówi wprost, że biorąc pod uwagę grupę uprawnionych, część osób zapewne może nie doczekać nowych regulacji. Dlatego zainteresowanym, którzy chcą podjąć ryzyko prowadzenia sporu sądowego przeciwko ZUS, ekspert wskazuje możliwe kroki prawne. Jakie?

– Sugeruję złożenie wniosku do ZUS o ponowne przeliczenie wysokości emerytury – mówi ekspert. Jak wskazuje, w takim piśmie warto powołać się na kilka kwestii.

Do sądu po ponowne przeliczenie emerytury?

Po pierwsze warto zwrócić uwagę, że TK podtrzymał we wspomnianym orzeczeniu dotychczasową linię orzeczniczą wyrażoną w wyroku z 6 marca 2019 r. (sygn. akt P 20/16). Chodzi o sprawę tzw. rocznika 1953.

– Po drugie w doktrynie prawniczej wyrażany jest pogląd o możliwości bezpośredniego stosowania konstytucji. Dopuszcza on pominięcie przepisów, które są niezgodne z ustawą zasadniczą – mówi mec. Hańderek.

Ekspert ma świadomość, że ZUS zapewne wyda decyzję odmowną w tym zakresie, ale wówczas warto się od niej odwołać do sądu. A w wypadku postępowania sądowego rezultat nie musi być niekorzystny dla ubezpieczonego.

– Zapadło już bowiem orzeczenie Sądu Okręgowego w Szczecinie (wyrok z 3 lipca 2024 r., sygn. akt VI U 528/24), gdzie opowiedziano się za możliwością pominięcia art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Chociaż muszę zaznaczyć, że orzeczenie to nie jest jeszcze prawomocne – mówi mec. Hańderek.

Przywołuje też ugruntowane w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym, „jeżeli Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność określonego przepisu ustawy z konstytucją, to sąd może odmówić zastosowania w rozpoznawanej sprawie identycznie brzmiącego przepisu tej ustawy” (jest zawarte m.in. w wyroku SN z 17 marca 2016 r., sygn. akt V CSK 377/15).

Przypomnijmy, że niedawno Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. akt SK 140/20) korzystny dla emerytów. Uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. DzU z 2023 r. poz. 1251) pozwalający na pomniejszenie świadczenia, w sytuacji gdy ubezpieczony przeszedł na wcześniejszą emeryturę, jest niezgodny z konstytucją w stosunku do osób, które skorzystały z możliwości przejścia, zanim regulację tę ogłoszono.

Zdaniem TK przepis ten naruszał konstytucję w odniesieniu do kilku roczników, tj. kobiet urodzonych w latach 1949+ (z wyłączeniem roku 1953, gdyż w stosunku do nich Trybunał wypowiedział się w wyroku o sygn. akt P 20/16) oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 i w 1954 r. Przesądził o tym TK w najnowszym orzeczeniu. Efekt? Konieczna jest nowelizacja obecnych przepisów. Na razie nie ma jednak nawet założeń do projektu nowelizacji w tym zakresie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Absolwenci KSSiP w zawieszeniu, bo pominięto ich przy nominacjach
Nieruchomości
Ogródki działkowe nie zostaną zlikwidowane. Resort zmienia przepisy
Sądy i trybunały
Bodnar zdegraduje sędziów? Tzw. "neosędziowie" zostaną cofnięci do roli asystentów
Sądy i trybunały
Rząd nie uzna wyboru prezesa Izby Cywilnej SN? Adam Bodnar: absolutnie
Podatki
Afera paragonowa. Kontrolerów można nie lubić, ale nie wolno im przeszkadzać
Prawo dla Ciebie
Myśliwi nie chcą okresowych badań. A rząd szykuje ograniczenie polowań