PIT 2016: jakie ulgi możemy uwzględnić w deklaracji

Dużymi krokami zbliża się termin złożenia zeznania podatkowego za 2016 rok (w tym roku termin ten mija 2 maja). Podatnicy będą mieli możliwość obniżenia swojego zobowiązania podatkowego poprzez korzystanie z licznych ulg podatkowych przewidzianych w ustawie PIT. Nie sposób przy tym nie zauważyć, że od kilku lat liczba dostępnych ulg pozostaje na tym samym poziomie, a nawet korzystanie z niektórych zostało dodatkowo ograniczone (np. ulga na Internet).

Preferencje na dwa sposoby

Mówiąc o ulgach podatkowych, należy rozróżnić dwa podstawowe rodzaje ulg i odliczeń:

- odliczenia od dochodu efektywnie zmniejszające podstawę opodatkowania (np. ulga na Internet, odliczenie darowizn) oraz

- odliczenia od należnego podatku mające bezpośredni wpływ na wysokość podatku do zapłaty/nadpłaty (ulga prorodzinna).

Poniżej przedstawimy przykładowe ulgi, z których mogą skorzystać podatnicy przy okazji składania zeznania podatkowego za 2016 rok.

Użytkowanie Internetu

Ulga na Internet była do niedawna bez wątpienia jednym z najpowszechniejszych odliczeń stosowanych przez podatników w rozliczeniach z fiskusem. Jej istotą jest odliczenie od dochodu kosztów poniesionych przez podatnika z tytułu użytkowania Internetu (zarówno stacjonarnego, jak i mobilnego) do maksymalnej wysokości 760 zł w skali roku. Co istotne, odliczyć można wyłącznie kwoty za użytkowanie, a więc nie uwzględnia się np. opłaty instalacyjnej, opłaty za router etc. Odliczeniu podlegają wyłącznie kwoty faktycznie zapłacone w danym roku, a nie tylko należne za dany rok (np. nie można rozliczyć faktury za grudzień płatnej w styczniu kolejnego roku). Ulga na Internet przysługuje wyłącznie w rozliczeniach podatkowych w dwóch następujących po sobie latach i tylko pod warunkiem, że podatnik nie korzystał z niej w latach poprzedzających. Oznacza to, że w rozliczeniu za 2016 rok z tej ulgi mogą skorzystać wyłącznie podatnicy, którzy wcześniej z niej nie korzystali, lub którzy korzystali z niej po raz pierwszy w rozliczeniu podatkowym za 2015 rok.

Odliczenie od podstawy opodatkowania ulgi w pełnej dopuszczalnej wysokości przekłada się na ok. 140 zł zaoszczędzonego podatku w przypadku podatników, których podstawa opodatkowania nie przekroczyła w danym roku wartości progu podatkowego, tj. 85 528 zł. W przypadku podatników osiągających dochód powyżej wartości progu, kwota oszczędności rośnie do ok. 240 zł.

Ulgę na Internet wykazuje się w załączniku do zeznania podatkowego – PIT/O. W załączniku należy wskazać kwotę przysługującej ulgi oraz to, czy korzystaliśmy z niej w poprzednich latach. Ta sama kwota odliczenia jest również wykazana w zeznaniu podatkowym.

Wpłaty na IKZE

Podatnicy odkładający środki na przyszłą emeryturę poprzez wpłaty na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), mogą odliczyć od dochodu kwoty dokonanych wpłat. Podobnie jak przy uldze na Internet, kwota odliczenia jest limitowana i corocznie aktualizowana. Maksymalna kwota odliczenia w zeznaniu podatkowym za 2016 rok to 4866 zł. Również, jak w przypadku ulgi na Internet, kwota odliczenia nie jest zryczałtowana i zależy od wysokości faktycznie poczynionych wpłat. Ulgę z tytułu oszczędzania na IKZE można jednocześnie traktować jako pewną rekompensatę należnego podatku z tytułu wypłaty środków z IKZE w przyszłości.

Uwaga! Często popełnianym przez podatników błędem jest próba odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Mimo zbliżonego charakteru (oba konta zaliczają się do III filaru), wyłącznie wpłaty na IKZE mogą być odliczone w zeznaniu podatkowym. Z kolei wypłaty z IKE nie podlegają opodatkowaniu, dlatego wybierając odpowiednią metodę oszczędzania na przyszłą emeryturę warto patrzeć na całość konsekwencji podatkowych danego rozwiązania.

Wpływ ulgi z tytułu wpłat na IKZE na zobowiązanie podatkowe jest odczuwalnie większy w porównaniu do ulgi na Internet. Wynosi bowiem odpowiednio ok. 880 zł i 1500 zł dla podatników, których podstawa opodatkowania jest odpowiednio niższa i wyższa od wartości progu podatkowego.

Odliczenie wpłat na IKZE następuje poprzez wykazanie kwot wpłat w załączniku PIT/O oraz w zeznaniu podatkowym.

Darowizny

Ustawodawca zdecydował się również nagrodzić podatników, którzy w trakcie roku podatkowego przekazywali darowizny, poprzez umożliwienie im odliczenia od dochodu kwot określonych darowizn. Możemy wyróżnić trzy podstawowe rodzaje darowizn kwalifikujących się do skorzystania z ulgi, czyli darowizny na cele:

- pożytku publicznego,

- kultu religijnego oraz

- krwiodawstwa.

Darowizna na cele pożytku publicznego obejmuje darowizny przekazane organizacjom realizującym cele pożytku publicznego, takie jak pomoc charytatywna, pomoc społeczna, działanie na rzecz osób niepełnosprawnych. Darowizna na cele kultu religijnego dotyczy wpłat przekazanych np. na budowę kościoła. Darowizna na cele krwiodawstwa dotyczy natomiast przekazanej nieodpłatnie krwi oraz osocza, z kwotą ulgi w wysokości 130 zł za każdy przekazany litr. Ustawodawca wprowadził limit wysokości odliczenia do wysokości 6 proc. osiągniętego dochodu dla wszystkich tych rodzajów darowizn. Oznacza to, że należy zsumować łączną kwotę przekazanych darowizn na ww. cele i tak obliczona kwota odliczenia nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu.

Przykład:

Podatnik osiągnął w 2016 roku dochód w wysokości 70 000 zł. Należny podatek od tego dochodu to 12 044 zł. W trakcie roku podatnik przekazał łącznie tytułem darowizn kwotę 6000 zł. W zeznaniu podatkowym będzie mógł odliczyć jednak tylko kwotę 4200 zł, stanowiącą 6 proc. dochodu. W efekcie będzie mógł zaoszczędzić na podatku756 zł.

Należy tutaj wspomnieć również o dostępnym odliczeniu darowizn przekazanych na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła. Jak wskazuje nazwa, chodzi tutaj o darowizny przekazywane np. kościelnym fundacjom pomagającym osobom niepełnosprawnym, a nie o wspomniane wcześniej darowizny np. na budowę kościoła. Decydujący jest więc cel, na jaki zostanie przeznaczona darowizna. W przeciwieństwie do ww. darowizn, w tym tych na cele kultu religijnego, darowizna na cele charytatywno-opiekuńcze nie jest ograniczona limitem odliczenia w wysokości 6 proc. dochodu. Odliczyć można pełną kwotę darowizny.

Przykład:

Podatnik osiągnął w 2016 roku dochód w wysokości 95 000 zł. Należny podatek od tego dochodu to 17 870 zł. W trakcie roku podatnik przekazał łącznie tytułem darowizn na cele kultu religijnego kwotę 6000 zł oraz 7000 zł tytułem darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze. W zeznaniu podatkowym będzie mógł odliczyć jednak tylko kwotę 5700 zł tytułem darowizny na cele kultu religijnego oraz pełne 7000 zł darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze, czyli razem 12 700 zł. W efekcie będzie mógł oszczędzić na podatku aż 3612 zł.

Darowizny przekazane w ciągu roku i podlegające odliczeniu w charakterze ulgi są odrębne i niezależne od przekazywania 1 proc. należnego podatku wynikającego z zeznania podatkowego na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Kwoty darowizn należy wykazać w załączniku PIT/O. Odliczając darowizny trzeba wskazać podmiot, na rzecz którego zostały przekazane, adres siedziby oraz łączną kwotę darowizn.

Na wychowanie dziecka

Ulga na dzieci jest od pewnego czasu jedną z najpopularniejszych ulg, będąc jednocześnie sposobem wspomagania przez państwo polityki prorodzinnej. Istotą ulgi na dzieci jest możliwość odliczenia zryczałtowanej kwoty od należnego podatku z tytułu wychowywania małoletniego dziecka (również studiującego dziecka do lat 25). W przeciwieństwie do opisanych wczesniej ulg, jest to więc odliczenie bezpośrednio od podatku.

Uwaga! Ulga na dzieci przysługuje całkowicie niezależnie od faktu korzystania z programu Rodzina 500 plus.

Kwota przysługującej ulgi jest uzależniona od liczby wychowywanych dzieci i wynosi:

- 1112,04 zł rocznie (92,67 zł miesięcznie) ulgi na pierwsze i drugie dziecko,

- 2000,04 zł (166,67 zł) na trzecie oraz

- 2700 zł (225 zł) na czwarte i każde kolejne dziecko.

Możliwość skorzystania z ulgi na jedno dziecko jest limitowana dochodem (przychód minus koszty uzyskania przychodu oraz składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne) osiągniętym przez podatnika w roku podatkowym. Dla osoby niepozostającej w związku małżeńskim ulga ta nie przysługuje, jeżeli dochód przekroczył kwotę 56 000 zł. Dla małżeństw limit ten wynosi 112 000 zł. Ulga na dwoje i więcej dzieci nie jest limitowana i przysługuje niezależnie od kwoty osiągniętego dochodu.

Przykład:

Podatnik osiągnął dochód 150 000 zł w 2016 roku. Zamierza rozliczyć się wspólnie z małżonkiem, który nie osiągnął dochodu. Małżeństwo ma dwoje małoletnich dzieci, dających rodzicom prawo do skorzystania z odliczenia. W efekcie oszczędność podatkowa z tytułu ulgi na dzieci wyniesie 2224,08 zł plus 9 582 zł z tytułu wspólnego rozliczenia.

Ulgę na dzieci wykazuje się w załączniku PIT/O. Należy wskazać dane dziecka: PESEL albo imię, nazwisko i datę urodzenia (np. w przypadku dzieci urodzonych za granicą, nieobjętych rejestrem PESEL), okres w ciągu roku, w którym podatnik wychowywał dziecko (cały rok albo poszczególne miesiące) oraz kwotę przysługującej ulgi.

Dokumenty

Wszystkie ulgi podlegające uwzględnieniu w zeznaniu podatkowym, zarówno wymienione w artykule, jak i pozostałe, muszą być odpowiednio udokumentowane. Nie jest wymagane przedłożenie dokumentów potwierdzających prawo od skorzystania z ulgi równocześnie ze złożeniem zeznania za 2016 rok. Należy się jednak liczyć z możliwością przeprowadzenia przez urząd skarbowy kontroli w zakresie odliczonych ulg przez następne pięć lat, licząc od 31 grudnia 2017 roku. Urzędy często kontrolują te zeznania, z których na skutek odliczenia różnych ulg powstaje nadpłata podatku lub wysokość podatku do zapłaty jest wyjątkowo niska w stosunku do uzyskanego dochodu. W trakcie takiej kontroli urząd poprosi o dokumenty potwierdzające prawo do ulgi, takie jak (w przypadku ulg opisanych w artykule) np. faktury za Internet, dowody wpłat na IKZE, dowody przekazania darowizn, akty urodzenia dzieci, itd. W przypadku braku odpowiednich dokumentów urząd zakwestionuje prawo podatnika do skorzystania z danej ulgi, co w efekcie doprowadzi do konieczności przygotowania korekty zeznania podatkowego oraz dopłaty brakującej części zobowiązania wraz z odsetkami za zwłokę.