Jan Zielonka: Czy grozi nam nuklearna zagłada?

Wojna w Ukrainie miała zawsze dwa wymiary: wojskowy i propagandowy.

Publikacja: 11.10.2022 22:30

Jan Zielonka: Czy grozi nam nuklearna zagłada?

Foto: AFP

Tę pierwszą toczą żołnierze na polu walki. Drugą – politycy w sferze medialnej. Wojskowi starają się zdobyć lub odzyskać terytorium, zaś politycy chcą wzmocnić albo osłabić wolę walki tej czy tamtej strony. W jednej sferze decydują pociski, a w drugiej słowa. Nie zakładajmy jednak, że słowa i pociski mają ze sobą mało wspólnego. Zwłaszcza gdy chodzi o sprawy nuklearne.

Czytaj więcej

Bogusław Chrabota: Putin nie wystraszył nas bombą jądrową

Wielu komentatorów traktuje groźby użycia broni masowej zagłady jako część kampanii propagandowej Putina, którą trzeba zignorować. Wojskowi jednak traktują te groźby poważnie. Dlaczego? Cztery dekady temu najmniejszy atak atomowy musiał się spotkać z nuklearnym odwetem i powszechną zagładą. Dziś mamy antyrakietowe systemy obronne, które dają nadzieję na uniknięcie powszechnej zagłady. Ponadto mamy pociski nuklearne krótkiego zasięgu, których użycie nie musi prowadzić do wojny globalnej. Na ograniczony atak atomowy można odpowiedzieć w sposób konwencjonalny, nie decydując się na „scenariusz zero”.

Jest jednak groźba eskalacji, która wojskowym spędza sen z oczu. Bo każde użycie broni atomowej spowoduje powszechną panikę, na którą politycy muszą reagować. W sytuacji nuklearnego kryzysu decyzje trzeba podejmować szybko, a wyćwiczone scenariusze nie zawsze się sprawdzają. Emocje biorą górę nad rozumem i trafność podjętych decyzji może decydować o przyszłości świata. Stąd Zachód tak ostrożnie, by nie powiedzieć miękko, walczy z Putinem i unika bezpośredniej wojskowej konfrontacji.

Czy zatem na groźby Putina nie należy odpowiedzieć: sprawdzam!? Propaganda sugeruje postawę twardziela, lecz prawa wojny potwierdzają słuszność obranego kursu samoograniczania. Wojskowa pomoc dla Kijowa powoli, lecz pomaga skutecznie odpierać rosyjską inwazję. Na słowne szantaże Kremla Zachód się nie nabiera. W przeciwieństwie do sytuacji sprzed czterech dekad nie mamy na ulicach Europy miliona demonstrantów protestujących przeciwko amerykańskim pershingom. Gdy jednak zdesperowany Putin zdecyduje się użyć pocisków nuklearnych przeciwko Ukrainie, to wszystko stanie się możliwe i trzeba takiemu scenariuszowi zapobiec. Nadzieja, że znajdzie się jakiś rosyjski generał, który odmówi wykonania rozkazu prezydenta, może się okazać złudna. Nadzieja, że Chiny powstrzymają Rosję, też może być naiwna. Nie dajmy się uwieść opowieściom o „lokalnej” wojnie nuklearnej przy użyciu taktycznych pocisków jądrowych. Każde użycie broni atomowej ma skutki strategiczne i to tłumaczy słowa prezydenta Joe Bidena o armagedonie.

Autor jest profesorem na uniwersytetach w Wenecji i Oksfordzie

Tę pierwszą toczą żołnierze na polu walki. Drugą – politycy w sferze medialnej. Wojskowi starają się zdobyć lub odzyskać terytorium, zaś politycy chcą wzmocnić albo osłabić wolę walki tej czy tamtej strony. W jednej sferze decydują pociski, a w drugiej słowa. Nie zakładajmy jednak, że słowa i pociski mają ze sobą mało wspólnego. Zwłaszcza gdy chodzi o sprawy nuklearne.

Wielu komentatorów traktuje groźby użycia broni masowej zagłady jako część kampanii propagandowej Putina, którą trzeba zignorować. Wojskowi jednak traktują te groźby poważnie. Dlaczego? Cztery dekady temu najmniejszy atak atomowy musiał się spotkać z nuklearnym odwetem i powszechną zagładą. Dziś mamy antyrakietowe systemy obronne, które dają nadzieję na uniknięcie powszechnej zagłady. Ponadto mamy pociski nuklearne krótkiego zasięgu, których użycie nie musi prowadzić do wojny globalnej. Na ograniczony atak atomowy można odpowiedzieć w sposób konwencjonalny, nie decydując się na „scenariusz zero”.

Opinie polityczno - społeczne
Marek A. Cichocki: Czy tragiczna historia znów może się powtórzyć?
Opinie polityczno - społeczne
Bartosz Marczuk: Warto umierać za 500+
Opinie polityczno - społeczne
Czas decyzji w partii Razem. Wybór nowych władz i wskazanie kandydata na prezydenta
Opinie polityczno - społeczne
Estera Flieger: Kandydatem PiS w wyborach prezydenckich będzie Karol Nawrocki. Chyba, że jednak nie
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Opinie polityczno - społeczne
Janusz Reiter: Putin zmienił sposób postępowania z Niemcami. Mają się bać Rosji