NIK: Nawet 452 proc. dysproporcji w dostępie do onkologów między regionami

W niektórych województwach onkologów było prawie pięć razy więcej niż w innych, a w opolskim nie zatrudniono w ogóle hematologów i onkologów dziecięcych – wynika z kontroli NIK przeprowadzonej w latach 2019-2023.

Publikacja: 26.02.2025 12:38

NIK: Nawet 452 proc. dysproporcji w dostępie do onkologów między regionami

Foto: Adobe Stock

dmp

Nowotwory złośliwe w Polsce stanowią poważny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Rocznie odnotowuje się około 170 tys. zachorowań i ponad 100 tys. zgonów. Nowotwory są drugą w kolejności przyczyną umieralności w Polsce (po chorobach układu krążenia). Obecnie ponad 1,17 mln Polaków żyje z chorobą nowotworową - na każde 100 tys. mieszkańców Polski taką diagnozę usłyszało 440 osób – wskazuje Naczelna Izba Kontroli.

NIK przypomina, że gwałtowny wzrost zachorowań na nowotwory spowodował utworzenie wieloletnich programów dotyczących profilaktyki i zwalczania chorób onkologicznych, czyli „Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych” na lata 2016-2024 (NPZChN) oraz „Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030” (NSO). Reformy nie przyczyniły się jednak do poprawy opieki onkologicznej – twierdzą kontrolerzy.

Czytaj więcej

Światowy Dzień Walki z Rakiem. „Mamy nieakceptowalnie niską zgłaszalność na badania”

NIK: W województwie opolskim przez pięć lat nie zatrudniano onkologów dziecięcych

Wyniki kontroli przeprowadzonej w Ministerstwie Zdrowia, Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia oraz 22 podmiotach leczniczych w latach 2019-2023, wykazały, że podejmowane działania, w szczególności w ramach realizacji NSO i wprowadzenia Krajowej Sieci Onkologicznej, okazały się nie w pełni skuteczne, m.in. w odniesieniu do: poprawy wczesnego wykrywania chorób nowotworowych, standaryzacji opisów rozpoznań patomorfologicznych, określenia mierników jakości leczenia onkologicznego oraz stworzenia nowej struktury organizacyjnej podmiotów leczniczych.

Kontrolerzy stwierdzili dysproporcje w liczbie lekarzy o specjalnościach związanych z leczeniem onkologicznym w poszczególnych województwach sięgające nawet 452 proc. W niektórych regionach onkologów było prawie pięć razy więcej niż w innych, a w województwie opolskim nie zatrudniono w ogóle hematologów i onkologów dziecięcych. Kontrola wykazała też znaczne dysproporcje (sięgające 50 proc.) pomiędzy poszczególnymi województwami, jeżeli chodzi o wartość świadczeń onkologicznych zrealizowanych w przychodniach onkologicznych i w szpitalach, w przeliczeniu na jednego mieszkania.

Czytaj więcej

Konkurs na nowo, szpitale czekają

Spadek zgłaszalności na badania profilaktyczne

Najwyższa Izba Kontroli wytknęła resortowi zdrowia, że w latach 2019-2023 nie zwiększono odsetka osób uczestniczących w profilaktycznych badaniach przesiewowych, mimo iż wydatkowano prawie 136 mln zł na kampanie społeczne, których celem było podniesienie świadomości społecznej dotyczącej wczesnego wykrywania chorób nowotworowych.

Jak czytamy w raporcie pokontrolnym, zgłaszalność na badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy spadła z 16 proc. w 2019 roku do 11 proc. w 2023 roku. W przypadku raka piersi zmniejszyła się ona z 39 proc. w 2019 roku do 27 proc. w 2023 roku. Jeśli chodzi o profilaktykę raka jelita grubego, zgłaszalność wynosiła 14 proc. w 2019 roku, 10 proc. w 2020 roku, a w 2021 roku wzrosła do prawie 17 proc. (dotyczy to systemu mieszanego - z zaproszeniami i bez). Środki przeznaczone na „Program badań przesiewowych raka jelita grubego” realizowany w 2019 r. w ramach NPZChN wykorzystano jedynie w nieco ponad 56 proc. Przyczyną były opóźnienia w podpisywaniu umów z wykonawcami oraz niższa (14 proc.) niż zakładano (20 proc.) zgłaszalność na badania.

Program kontynuowany był w następnych latach w ramach NSO. Jednak w wyniku opóźnienia we wprowadzeniu przez Ministra Zdrowia nowelizacji rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych (z uwagi na finansowanie programu od 2022 r. ze środków NFZ), badania przesiewowe raka jelita grubego, wykonywane za pomocą kolonoskopii, nie były finansowane przez pierwszych 10 miesięcy 2022 r. Skutkowało to tym, iż w 2022 r. wykryto jedynie 116 przypadków raka jelita grubego, tj. o około 3,5 razy mniej niż wyniosła średnioroczna wykrywalność za lata 2019-2021 (tj. ok. 405).

Czytaj więcej

Onkolog: Chorzy na raka mogą już żyć latami

Zalecenia NIK. Potrzebna całościowa koncepcja reformy polskiej onkologii

Mając na uwadze wady systemowe lecznictwa onkologicznego w Polsce, NIK zawnioskował do Ministerstwa Zdrowia o wdrożenie całościowej koncepcji reformy lecznictwa onkologicznego, gwarantującej równy dostęp do świadczeń i kompleksowego leczenia. W odniesieniu do pomiotów leczniczych, kontrolerzy wskazali, że do poprawy warunków opieki nad pacjentem onkologicznym, jak również organizacji funkcjonowania systemu niezbędne są: prawidłowe prowadzenie harmonogramów przyjęć i list oczekujących na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz dla pacjentów z kartą DiLO.

Nowotwory złośliwe w Polsce stanowią poważny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Rocznie odnotowuje się około 170 tys. zachorowań i ponad 100 tys. zgonów. Nowotwory są drugą w kolejności przyczyną umieralności w Polsce (po chorobach układu krążenia). Obecnie ponad 1,17 mln Polaków żyje z chorobą nowotworową - na każde 100 tys. mieszkańców Polski taką diagnozę usłyszało 440 osób – wskazuje Naczelna Izba Kontroli.

NIK przypomina, że gwałtowny wzrost zachorowań na nowotwory spowodował utworzenie wieloletnich programów dotyczących profilaktyki i zwalczania chorób onkologicznych, czyli „Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych” na lata 2016-2024 (NPZChN) oraz „Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030” (NSO). Reformy nie przyczyniły się jednak do poprawy opieki onkologicznej – twierdzą kontrolerzy.

Pozostało jeszcze 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Ochrona zdrowia
Prezes Naczelnej Izby Lekarskiej: Chcemy leczyć ludzi, nie papiery
Ochrona zdrowia
Prezes NIL: „Chcielibyśmy skończyć dyskusję o wynagrodzeniach lekarzy”
Ochrona zdrowia
„Nie wprowadzamy limitów”. NFZ tłumaczy zmiany w rozliczeniach z przychodniami
Ochrona zdrowia
Dyrektor szpitala: „Zobowiązania NFZ wobec naszego szpitala to 11 mln zł”
Materiał Promocyjny
Potrzebne są pilne ustalenia z KOWR w sprawie dalszych losów dzierżawy gruntów
Ochrona zdrowia
W Unii Europejskiej brakuje 1,2 mln pracowników ochrony zdrowia
Materiał Promocyjny
Zrozumieć elektromobilność, czyli nie „czy” tylko „jak”