Uprawnienia nabywców roszczeń dekretowych

NSA rozstrzygnie, kto może złożyć wniosek o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na nieruchomości objętej postępowaniem dekretowym.

Publikacja: 14.02.2023 07:21

Uprawnienia nabywców roszczeń dekretowych

Foto: Adobe Stock

Przypomnijmy, że w dniu wejścia w życie tzw. dekretu Bieruta wszelkie grunty w Warszawie przeszły w ręce miasta. Przy dawnych właścicielach pozostała jedynie własność budynków.

Taki specyficzny stan utrzymywał się do chwili ostatecznego uregulowania stanu prawnego nieruchomości. Postępowanie w tym zakresie określał art. 7 dekretu. Uprawniał on do złożenia (przez dawnych właścicieli) wniosku o ustanowienie na tych gruntach określonych praw (ostatecznie zastąpionych jednolitym prawem użytkowania wieczystego).

Czytaj więcej

Przedłużenie użytkowania wieczystego: zasady i konsekwencje

Organy albo z zasady odmawiały uwzględnienia składanych wniosków, albo ich nie rozpatrywały w ogóle.

Po 1989 r. doszło do uruchomienia mechanizmów reprywatyzacyjnych. Przede wszystkim byli właściciele w ramach postępowań nadzorczych skutecznie podważali decyzje odmawiające ustanowienia użytkowania wieczystego.

Problem w tym, że trzeba było orzekać na podstawie niezmienionej przez lata regulacji, ale z uwzględnieniem nowego stanu faktycznego. Prawa do nieruchomości mogły w tym czasie przechodzić bowiem na inne podmioty, zarówno na podstawie umowy, jak i spadkobrania.

W rezultacie sądy administracyjne stanęły przed koniecznością oceny, czy w postępowaniu administracyjnym o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego (na podstawie art. 7 dekretu) beneficjentem decyzji (zatem i stroną postępowania) może być wyłącznie dotychczasowy właściciel budynku bądź jego następca ogólny (spadkobierca lub nabywca spadku) czy także następca singularny (tj. osoba, która nabyła prawa do nieruchomości np. na podstawie umowy sprzedaży budynku albo lokalu).

Jedna z wykształconych linii orzeczniczych uznaje, że prawo do zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa użytkowania wieczystego, jako roszczenie majątkowe, ma charakter zbywalny. Może więc być przeniesione na inną osobę w drodze czynności cywilnoprawnej, np. sprzedaży. W ostatnim czasie NSA wydaje jednak wyroki, w których przedstawia odmienne stanowisko.

– Dlatego RPO zadał NSA pytanie prawne, aby rozstrzygnął, czy na osobę, która nabyła prawa do nieruchomości, przeszły też roszczenia dotyczące uregulowania kwestii związanych z gruntem (tj. ustanowienie użytkowania wieczystego). Odpowiedź na to pytanie będzie miała znaczenie we wszystkich nierozpoznanych sprawach, ale przede wszystkim dla nabywców budynków stojących na gruntach, których status prawny (z powodu przepisów dekretowych) cały czas nie został uregulowany – wyjaśnia Małgorzata Świętczak z Biura RPO.

Przypomnijmy, że w dniu wejścia w życie tzw. dekretu Bieruta wszelkie grunty w Warszawie przeszły w ręce miasta. Przy dawnych właścicielach pozostała jedynie własność budynków.

Taki specyficzny stan utrzymywał się do chwili ostatecznego uregulowania stanu prawnego nieruchomości. Postępowanie w tym zakresie określał art. 7 dekretu. Uprawniał on do złożenia (przez dawnych właścicieli) wniosku o ustanowienie na tych gruntach określonych praw (ostatecznie zastąpionych jednolitym prawem użytkowania wieczystego).

Pozostało 83% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo w Polsce
Sąd ukarał Klaudię El Dursi za szalony rajd po autostradzie A2
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne