Uprawnienia nabywców roszczeń dekretowych

NSA rozstrzygnie, kto może złożyć wniosek o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego na nieruchomości objętej postępowaniem dekretowym.

Publikacja: 14.02.2023 07:21

Uprawnienia nabywców roszczeń dekretowych

Foto: Adobe Stock

Przypomnijmy, że w dniu wejścia w życie tzw. dekretu Bieruta wszelkie grunty w Warszawie przeszły w ręce miasta. Przy dawnych właścicielach pozostała jedynie własność budynków.

Taki specyficzny stan utrzymywał się do chwili ostatecznego uregulowania stanu prawnego nieruchomości. Postępowanie w tym zakresie określał art. 7 dekretu. Uprawniał on do złożenia (przez dawnych właścicieli) wniosku o ustanowienie na tych gruntach określonych praw (ostatecznie zastąpionych jednolitym prawem użytkowania wieczystego).

Czytaj więcej

Przedłużenie użytkowania wieczystego: zasady i konsekwencje

Organy albo z zasady odmawiały uwzględnienia składanych wniosków, albo ich nie rozpatrywały w ogóle.

Po 1989 r. doszło do uruchomienia mechanizmów reprywatyzacyjnych. Przede wszystkim byli właściciele w ramach postępowań nadzorczych skutecznie podważali decyzje odmawiające ustanowienia użytkowania wieczystego.

Problem w tym, że trzeba było orzekać na podstawie niezmienionej przez lata regulacji, ale z uwzględnieniem nowego stanu faktycznego. Prawa do nieruchomości mogły w tym czasie przechodzić bowiem na inne podmioty, zarówno na podstawie umowy, jak i spadkobrania.

W rezultacie sądy administracyjne stanęły przed koniecznością oceny, czy w postępowaniu administracyjnym o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego (na podstawie art. 7 dekretu) beneficjentem decyzji (zatem i stroną postępowania) może być wyłącznie dotychczasowy właściciel budynku bądź jego następca ogólny (spadkobierca lub nabywca spadku) czy także następca singularny (tj. osoba, która nabyła prawa do nieruchomości np. na podstawie umowy sprzedaży budynku albo lokalu).

Jedna z wykształconych linii orzeczniczych uznaje, że prawo do zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa użytkowania wieczystego, jako roszczenie majątkowe, ma charakter zbywalny. Może więc być przeniesione na inną osobę w drodze czynności cywilnoprawnej, np. sprzedaży. W ostatnim czasie NSA wydaje jednak wyroki, w których przedstawia odmienne stanowisko.

– Dlatego RPO zadał NSA pytanie prawne, aby rozstrzygnął, czy na osobę, która nabyła prawa do nieruchomości, przeszły też roszczenia dotyczące uregulowania kwestii związanych z gruntem (tj. ustanowienie użytkowania wieczystego). Odpowiedź na to pytanie będzie miała znaczenie we wszystkich nierozpoznanych sprawach, ale przede wszystkim dla nabywców budynków stojących na gruntach, których status prawny (z powodu przepisów dekretowych) cały czas nie został uregulowany – wyjaśnia Małgorzata Świętczak z Biura RPO.

Edukacja i wychowanie
Czy istnieje wykształcenie wyższe niepełne? Co ze studiami bez obronionej pracy?
Materiał Promocyjny
Gospodarka natychmiastowości to wyzwanie i szansa
Internet i prawo autorskie
TVP pozwała TV Republika za program "Jedziemy". Jest decyzja sądu
Prawo karne
Projekt zaostrzenia kar dla kierowców. Przepadek stanie się fikcją?
Prawo w Polsce
Sejm uchwalił ustawę incydentalną Hołowni. Wybory zatwierdzi 15 sędziów SN
Materiał Promocyjny
Suzuki Vitara i S-Cross w specjalnie obniżonych cenach. Odbiór od ręki
Praca, Emerytury i renty
Najniższa krajowa w 2025 roku: Ile wynosi płaca minimalna? Kwoty brutto i netto
Materiał Promocyjny
Wojażer daje spokój na stoku