Wystarczy skończyć 60 lub 65 lat

Ubezpieczeni nie muszą wykazywać odpowiednio długiego stażu pracy.

Emerytura na wniosek i z urzędu

Podstawowa możliwość przejścia na emeryturę dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewidziana jest w art. 24 ustawy emerytalnej.

Jedynym warunkiem jej uzyskania jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn). Przysługuje więc bez względu na to, jak długi staż ubezpieczeniowy posiada osoba ubiegająca się o to świadczenie.

Należy jednak podkreślić, że staż pracy przekłada się zawsze na wysokość takiego świadczenia. Im krótszy był bowiem ten staż, tym mniej składek wpłynęło do ZUS i zostało zapisanych na koncie ubezpieczonego. A właśnie stan tego konta decyduje o wysokości emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Warto też wspomnieć o tym, że urodzonym po 31 grudnia 1948 r., którzy nie mają odpowiedniego stażu (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), nie przysługuje podwyższenie świadczenia do minimalnej gwarantowanej kwoty.

Omawianą emeryturę mogą obecnie uzyskać tylko kobiety urodzone po 31 grudnia 1948 r. I tak będzie aż do końca 2013 r. Mężczyźni urodzeni w 1949 r. i później ukończą bowiem przewidziany dla nich powszechny wiek emerytalny 65 lat najwcześniej 1 stycznia 2014 r. I dopiero wtedy będą się mogli ubiegać o taką emeryturę.

ZUS przyznaje z urzędu emeryturę osobom urodzonym po 1948 r., które pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy. W ten sposób tracą jednak prawo do pobieranego dotychczas świadczenia.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku osób urodzonych przed 1949 rokiem, tak i w stosunku do młodszej grupy wiekowej ma zastosowanie przepis przewidujący przyznanie z urzędu emerytury.

Na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej ZUS przyznaje z urzędu emeryturę zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Taka emerytura przysługuje od dnia osiągnięcia przez rencistę powszechnego wieku emerytalnego, a w przypadku gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana – od dnia, od którego podjęto by jej wypłatę.

Podobnie jak w przypadku urodzonych przed 1949 rokiem emeryturę z urzędu mogą uzyskać wyłącznie ci urodzeni po 1948 roku, którzy pobierają rentę z tytułu niezdolności do  pracy przysługującą na podstawie przepisów ustawy emerytalnej lub na podstawie przepisów emerytalnych obowiązujących bezpośrednio przed wejściem jej w życie. Takich uprawnień nie posiadają więc osoby pobierające np. rentę wypadkową.

ZUS nie przyznaje z urzędu emerytury osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r., która do końca miesiąca, w którym ukończyła powszechny wiek emerytalny, zgłosiła wniosek o emeryturę. W takim przypadku ZUS rozpatruje pozytywnie wniosek, nie zabierając prawa do renty z tytułu niezdolności do  pracy. Świadczeniobiorca może  wtedy pobierać jedno wybrane świadczenie.

Okresowa emerytura kapitałowa

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, które przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, mają możliwość uzyskania, obok emerytury z FUS, emerytury ustalonej na podstawie środków zgromadzonych w  otwartym funduszu emerytalnym oraz na subkoncie w ZUS. Prawo do tego świadczenia oraz jego wysokość ustala ZUS, który również wypłaca przyznaną emeryturę z II filaru.

Ustawa z 21 listopada 2008 roku o emeryturach kapitałowych przewiduje, że ze środków zgromadzonych w OFE oraz na subkoncie ubezpieczonego w ZUS przysługują okresowa emerytura kapitałowa (po ukończeniu 60 lat – aż do osiągnięcia 65 lat) oraz dożywotnia emerytura kapitałowa (po osiągnięciu 65 lat).

W  praktyce dożywotnie emerytury kapitałowe będą przyznawane od 1 stycznia 2014 roku, gdyż dopiero wtedy wiek 65 lat ukończą pierwsze osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku (a więc urodzone w 1949 roku).

Do tego czasu ZUS będzie przyznawał jedynie okresowe emerytury kapitałowe kobietom, które ukończyły 60 lat.

Prawo do okresowej emerytury kapitałowej przysługuje członkowi otwartego funduszu emerytalnego, który:

W przypadku gdy suma środków zgromadzonych na rachunku osoby ubezpieczonej w  otwartym funduszu emerytalnym oraz na subkoncie w ZUS, ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura, jest niższa od dwudziestokrotności obowiązującej w tym dniu kwoty dodatku pielęgnacyjnego, ZUS nie ustala prawa do okresowej emerytury kapitałowej.

Środki te przekazywane są do funduszu emerytalnego w ZUS i powiększają podstawę obliczenia emerytury z I filaru. Nie podlegają jednak waloryzacji przewidzianej dla waloryzacji składek.

Postępowanie o przyznanie okresowej emerytury kapitałowej wszczynane jest – co do zasady – na wniosek osoby zainteresowanej.

Liczy się stan konta w OFE i na subkoncie

Zgodnie z przepisami obowiązującymi do 30 kwietnia 2011 r. okresowa emerytura kapitałowa była ustalana na podstawie środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym.

Środki te pochodziły ze składki na ubezpieczenie emerytalne wynoszącej 7,3 proc. podstawy jej wymiaru i odprowadzanej przez ZUS do wybranego przez ubezpieczonego otwartego funduszu emerytalnego.

Przepisy, które weszły w życie od 1 maja 2011r., zawarte w ustawie z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (DzU nr 75, poz. 398), przewidują podział składki przekazywanej dotychczas przez ZUS do OFE.

Część składki na ubezpieczenie emerytalne (od 1 maja br. do 31 grudnia 2012 r. – 2,3 proc. podstawy jej wymiaru) nadal jest przekazywana do otwartego funduszu emerytalnego wybranego przez osobę ubezpieczoną.

Natomiast pozostała jej część, która trafiała dotychczas do OFE (od 1 maja br. do 31 grudnia 2012 r. – 5 proc. podstawy jej wymiaru) jest ewidencjonowana na specjalnie utworzonym dla tego celu subkoncie ubezpieczonego w ZUS.

W związku z wprowadzeniem od 1 maja 2011 r. nowych zasad podziału składki na ubezpieczenie emerytalne zmienił się sposób ustalania wysokości okresowej emerytury kapitałowej. Świadczenie to składa się z dwóch części: pierwszej ustalonej ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym i z drugiej – pochodzącej ze środków zewidencjonowanych i odpowiednio zwaloryzowanych na subkoncie w ZUS.

Ustalając wysokość okresowej emerytury kapitałowej ZUS dzieli najpierw podaną przez fundusz kwotę środków zgromadzonych w OFE przez średnie dalsze trwanie życie ustalone zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a następnie dzieli kwotę środków zgromadzonych na subkoncie ubezpieczonego w ZUS przez wspomniane średnie dalsze trwanie życie. Na koniec sumuje obydwie wartości, a uzyskana kwota stanowi wysokość okresowej emerytury kapitałowej.

Zobacz  pozostałe artykuły w Kodeksie emerytalnym