Ten plakat zrobił furorę na całym świecie. Pięć supermodelek: Kate Moss, Naomi Campbell, Christy Turlington, Cindy Crawford i Elle McPherson, pozując nago, wpierało kampanię PETA „Wolę chodzić nago, niż nosić futro” („We’d rather go naked than wear fur”). Ekolodzy walczący o prawa zwierząt chcieli w ten sposób uświadomić wielbicielom norek i szynszyli, że naturalne futro to obciach. Prawie im się udało. Był rok 1994 i branża kuśnierska wpadła w poważne kłopoty. Mało kto miał wtedy odwagę przykładać rękę do mordowania niewinnych zwierząt. Sprzedaż futer spadła o 60–70%. Dziś wszystko wskazuje na to, że straty sprzed kilkunastu lat uda się odrobić. Futra od kilku już sezonów nie wychodzą z mody. Lansują je najwięksi projektanci: od Diora, Chanel i Yves Saint Laurenta, po siostry Fendi, które dzięki kreacjom z szynszyli, soboli i gronostajów rozbudowują swoje imperium. Włoski król futer – Bottega Veneta – jeszcze niedawno miał na świecie 10 butików. Dziś jest ich 140. Jednych to szokuje, innych zachwyca. Faktem jest jednak, że żaden trend nie wzbudza tylu emocji, co moda na futro.
Marilyn Monroe, Marlena Dietrich czy Greta Garbo uwielbiały pokazywać się w płaszczach z norek czy w etolach z lisów. Dzisiejsze gwiazdy nie chcą być gorsze. Madonna, Beyonce, Rihanna, nie przejmując się ekologią, wybierają futra. Noszą je do dżinsów czy legginsów i przekonują, że kurteczka z norek to taka sama przyjemność jak torba od Louisa Vuittona. Ekologiczne ideały zdradziły też modelki, które 16 lat temu rozebrały się dla PETA. Tylko Christy Turlington dotrzymała złożonej obietnicy i konsekwentnie odmawia zakładania futer. Pozostałe nie brzydzą się już luksusowych pelis i płaszczy. Cindy Crawford w etoli z czarnych norek reklamowała brytyjską firmę Blackglama, a Naomi Campbell – pierwsza znana twarz PETA – wzięła udział w kampanii reklamowej nowojorskiego króla futer Dennisa Basso. Współpraca okazała się tak udana (modelka zakładała srebrzyste jenoty nawet w środku lata, deklarując, że uwielbia ich dotyk), że kontrakt został w tym roku przedłużony. Campbell tłumaczy, że z ruchem tylko sympatyzowała, a poza tym ma żal do PETA o to, że zaatakowała Annę Wintour i Karla Lagerfelda. Naczelna amerykańskiego „Vogue’a” rzeczywiście nigdy nie kryła się ze swoją słabością do naturalnych futer. Uważa, że to pozycja numer jeden w szafie każdej kobiety. Te prowokacyjne opinie nie uszły jej płazem. Gdy kilka lat temu Wintour przyszła na pokazy Fashion Week w płaszczu z ocelotów, ekolodzy oblali ją farbą. Innym razem, w nowojorskiej restauracji, ktoś podrzucił jej na talerz martwego szopa. Z kolei Karl Lagerfeld, znany z zamiłowania do luksusu, ekscentryzmu i ciętego języka, oznajmił, że noszenie futer jest uzasadnione, bo „gdybyśmy nie zabijali zwierząt, one zabiłyby nas”. Dyskusję na temat futer w świecie, w którym jada się mięso, projektant nazwał „dziecinną”.
Celebryci prowokacyjnie przełamują więc tabu, jakim przez ostatnie lata było posiadanie futra. Jego renesans już widać gołym okiem, i to nie tylko na światowych wybiegach. Wystarczy wyjść na główne ulice Paryża, Rzymu, Londynu czy Warszawy. Futro przestało się kojarzyć jedynie z ciężkim płaszczem z karakułów, które damy po sześćdziesiątce zakładały do kościoła czy do teatru. Ponad połowa klientek salonów kuśnierskich ma mniej niż 40 lat. Coraz więcej wśród nich jest bardzo młodych dziewczyn, fanek Britney Spears czy Jennifer Lopez, które bez żenady paradują w norkach. Te, których nie stać na podszytą norkami pelisę, kupują czapki, kołnierze czy choćby kamizelki z obszyciem z królika. Albo futro z drugiej ręki, przy okazji uspokajając sumienie, że „jest już martwe od pokoleń”. Wielbicielki naturalnych futer nie boją się, że zostaną na ulicy zaatakowane sprayem, a protesty ekologów komentują wzruszeniem ramion. Co z tego, że sztuczne szynszyle i sobole trudno gołym okiem odróżnić od naturalnych? W przeciwieństwie do tych ostatnich rozkładają się przez setki lat, zanieczyszczając ziemię kupą chemii. Futro z poliuretanu wcale nie jest więc tak ekologiczne, jak by się mogło wydawać. Wielcy projektanci utrzymują, że to wyrób futropodobny, który z luksusem i elegancją nie ma nic wspólnego.
Ekolodzy mają w tej sprawie inne zdanie. Wyliczają, że aby uszyć jedno futro przeciętnej wielkości, zabija się 27 szopów, 40 soboli, 150 gronostajów, 11 rysi, 18 lisów, 55 dzikich norek lub 100 szynszyli. Rocznie ginie około 40 milionów zwierząt futerkowych. Opis ich cierpień, który można przeczytać m.in. na stronach PETA, stawia włosy na głowie. Zwierzęta są upychane w klatach, przekarmiane (aby szybko dorastały) lub głodzone (aby miały bardziej lśniące futro). Potem są zabijane prądem, spalinami samochodowymi, chloroformem, uderzeniem w tył głowy. „Fermy ze zwierzętami futerkowymi mają więcej wspólnego z obozami koncentracyjnymi niż ze zwyczajnymi fermami”, przekonują przeciwnicy futer. Nie dają się zwieść zapewnieniom kuśnierzy, że prowadzona od kilkunastu lat batalia znacznie poprawiła warunki na fermach, gdzie zwierzęta mają teraz więcej miejsca w klatkach, stały dostęp do wody i „bardziej humanitarne warunki uboju”. Pamela Anderson, która od lat współpracuje z PETA, nakręciła na jednej z ferm krótki filmik będący dowodem, że to nieprawda. Po jego obejrzeniu koszykarz Dennis Rodman natychmiast zgodził się na udział w kampanii „Wolę chodzić nago, niż nosić futra”. „Tylko ten, kto widział, jak wygląda pozyskiwanie skór, może zrozumieć cierpienie naszych braci mniejszych”, przekonuje sportowiec – pierwszy mężczyzna, który rozebrał się w słusznej sprawie.
Ekolodzy nie ustają w edukowaniu kolejnych pokoleń fashion victims. Prowadzili na przykład kampanię przeciwko domowi mody Burberry, który oferuje futra, twierdząc, że marka stała się „synonimem okrucieństwa wobec zwierząt”. Próbują też zawstydzić gwiazdy, które pokazują się w futrach. Nie jest to jednak łatwe zadanie, bo jest ich coraz więcej. Sławy show-biznesu zdają się nie przejmować faktem, że ekolodzy umieszczają ich nazwiska na własnej liście najgorzej ubranych celebrytów, choć zjadliwe komentarze na ich temat radośnie podchwytują brukowce i plotkarskie portale. O Catherine Zeta-Jones, która otwarcie deklaruje słabość do naturalnych futer, ekolodzy napisali: „W obrzydliwych spodniach z krowiej skóry, ohydnym płaszczu z lisów i ze wstrętną torebką ze skóry aligatora Catherine Zeta-Jones wygląda, jakby przemierzyła z nożem Arkę Noego. Może stara się przygotowywać sobie kolejną charakteryzację do swej następnej roli – seryjnego zabójcy albo wypychacza zwierząt”. PETA nie cofa się przed obrażaniem gwiazd. O Evie Longorii: „W tych swoich tandetnych futrach wygląda jak prostytutka. Eva potrzebuje natychmiastowego rozwodu ze swoim stylistą”. O Kate Moss: „Jak zmienić wizerunek włóczęgi na supermodelki? Kate się wydaje, że wystarczy założyć futro. Gdyby coś widziała przez te swoje mętne oczy, to by dostrzegła, że futro jej nie pomoże”. O Lindsay Lohan: „Wiem, kto mnie zabił, to ta okropna Lindsay – właśnie to krzyczą biedne lisy, które musiały zginąć porażone prądem, aby ta paniusia mogła się pokazać w swoim nowym futerku”.
