„Jak władze robią nas w... i co z tym zrobić”. Zaczyna się współKongres Kultury

W Radzie Programowej współKongresu Kultury znaleźli się m. in. kulturoznawczyni Agata Diduszko-Zyglewska, Barbara Frydrych, dyrektorka Biura Prezydenta ds. Kultury w Gdańsku, Alina Gałązka, dyrektorka finansowa Teatru Komuna Warszawa, Dominika Kawalerowicz, dyrektorka Wrocławskiego Instytutu Kultury, Zofia Król, redaktorka naczelna „Dwutygodnika”, Iwona Kurz, historyczka kultury zajmująca się problematyką ciała i gender, Paweł Łysak, reżyser, dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie, i Joanna Mytkowska, dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

współKongres Kultury – raczej lewica niż prawica

Następująco wyrazili ideę spotkania ludzie kultury: „Dziś, w czasach politycznej polaryzacji oraz narastających wyzwań społecznych, technologicznych i ekologicznych, potrzebna jest w Polsce nowa umowa społeczna. Jej podstawową częścią powinna być nowa polityka kulturalna – tworząca warunki otwartej rozmowy i ekspresji zróżnicowanych wartości, idei, postaw i estetyk. Kultura jest sferą wolności i autonomii”.

Z pewnością w Radzie Programowej nie ma osób kojarzonych bądź sympatyzujących z rządami bądź środowiskiem Zjednoczonej Prawicy – tylko osoby reprezentujące lewicę bądź KO. Warto przypomnieć, że prawicowi i konserwatywni publicyści skrytykowali w 2011 r. Europejski Kongres Kultury we Wrocławiu, zanim się jeszcze rozpoczął. Potem zaś nie wzięli w nim udziału, chociaż wcześniejszy Kongres Kultury w Krakowie w 2009 r. zmienił się w jedną wielką krytykę rządów Donalda Tuska i zaowocował powstaniem ruchu Obywatele Kultury. Jego głównym postulatem był 1 proc. dla kultury. Znalazł się on w Pakcie dla Kultury i w 2011 r. został podpisany przez rząd Donalda Tuska, który musiał przyjąć krytykę środowiska dotyczącą lekceważenia spraw sztuki i organizacji instytucji.

współKongres Kultury i Agnieszka Holland

Teraz od zespołu programowego zależało przygotowanie 10 debat plenarnych, jednak zagadnienia 20 debat panelowych zostały wybrane w wyniku głosowania zarejestrowanych uczestniczek i uczestników. Zgłoszenia były dowolne.

Czytaj więcej

Plus Minus

Paweł Kowalewski: Kulturę po 1989 potraktowano tak jak robotników

Straszne, że sprawdziła się moja przepowiednia z „Symulatora totalitaryzmu” z 2012 r. Wtedy nie obchodziło nas, że rosyjskie czołgi rozjeżdżają Czeczenię i Gruzję. Musimy zrozumieć, że naszym sąsiadem jest psychopata zdolny do wszystkiego - mówi Paweł Kowalewski, artysta.

W wyborze tematów wzięło udział 1764 osób spośród 3021 zarejestrowanych na współKongres, czyli 58 proc. wszystkich uprawnionych do głosowania. Największe zainteresowanie odnotowały tematy z puli „Praca w kulturze”, „Kultura lokalna i regionalna” oraz „Polityki, strategie, programy, zarządzanie”, ale najwięcej głosów otrzymała propozycja debaty „Jak zapobiegać nadużyciom władzy w instytucjach kultury?”. Ten temat można pewnie rozumieć dwojako – jako pokłosie rządów Zjednoczonej Prawicy, ale też wewnętrznych problemów środowiska związanych z przemocowością, z którą artystki i artyści, a nawet osoby nazywające się osobami artystycznymi, dyrektorki i dyrektorzy, niestety, są ostatnio kojarzeni.

Znamienne są tematy „Jak władze robią nas w... i co z tym zrobić”, „Kultura na marginesie. Dlaczego państwo polskie dyskryminuje instytucje kultury?”, „Czy można w sektorze kultury przezwyciężyć kod folwarku? Jak tworzyć kulturę współodpowiedzialności i zaangażowania”.

Emocje wzbudziły tematy związane z czytelnictwem – „Przyszłość bibliotek z punktu widzenia osób piszących książki” oraz „Książka dobrem kultury. Dlaczego mechanizmy wolnorynkowe nie wystarczają?”. Odbędzie się też dyskusja pod tytułem „Czego nie widać z Warszawy, czyli jak połączyć centralną perspektywę rozwoju kultury z tą regionalną i gminną?”. Uwagę zwraca kwestia „Ile jeszcze ukradnie nam sztuczna inteligencja – AI?”.

Uroczyste rozpoczęcie współKongresu Kultury nastąpi w czwartek 7 listopada o godz. 12 w Teatrze Dramatycznym. Sesję debat plenarnych rozpocznie o godz. 12.30 panel „Siła wyobraźni. Jak odpowiedzieć na wyzwania współczesnego świata”. Debatować będą Agnieszka Holland, prof. Elżbieta Jabłońska, Dorota Masłowska, Jakub Skrzywanek i Jakub Stokalski. Gośćmi specjalnymi zdalnie będą Serhij Żadan, ukraiński poeta, który poszedł na front, oraz Tetiana Pyłypczuk, ukraińska sportsmenka.

Ciekawe, co powie Agnieszka Holland, nieformalna liderka środowiska w ostatnich trudnych latach, której zwyczajem jest zwracanie uwagi na kardynalne błędy każdego rządu.

współKongres Kultury oraz Hanna Wróblewska

Druga debata pierwszego dnia będzie nosić tytuł „Polityka kulturalna, jakiej potrzebujemy” i weźmie w niej udział m.in. ministra Hanna Wróblewska. Z kolei drugiego dnia ministra dyskutować będzie w panelu „Jak finansować kulturę?”. Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami, np. turystycznymi. Obecnie 80 proc. środków na kulturę znajduje się w samorządach. Również 8 listopada odbędzie się debata „Pracownice/pracownicy sztuki. Dlaczego wciąż potrzebujemy rozmów o płacach i warunkach pracy?”.

Czytaj więcej

Film

Ponad 1,3 mld zł na kulturę z Krajowego Planu Odbudowy. Kolankiewicz szefem FINA

Tomasz Kolankiewicz został dyrektorem Filmoteki Narodowej (FINA), zaś Aleksandra Szymańska Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych. Resort kultury ogłosił nabór wniosków na granty i stypendia z Krajowego Planu Odbudowy o wartości ponad 1,3 mld zł.

współKongres zakończy się w sobotę 9 listopada „Debatą Ministrów”, ponownie z udziałem Hanny Wróblewskiej oraz zaproszonych przez ministrów z innych resortów.

– Wszystkie zgłoszone tematy są ważnym głosem, wskazują obszary wymagające uwagi. Tematy, które nie uzyskały wystarczającej liczby głosów, by znaleźć się w programie współKongresu Kultury, będą obszarami, które zostaną pogłębione w debatach i projektach realizowanych przez Narodowe Centrum Kultury – zaznaczyła Hanna Wróblewska, ministra kultury.