Błysk młodego wszechświata

Najdalszy znany nauce obiekt ma 13 miliardów lat. Został odkryty za pomocą olbrzymich teleskopów

Publikacja: 29.04.2009 02:00

Tak artysta wyobraża sobie najdalszy rozbłysk promieniowania gamma

Tak artysta wyobraża sobie najdalszy rozbłysk promieniowania gamma

Foto: ESO

To ledwo zauważalny rozbłysk promieniowania gamma. Takie zjawiska, znane pod angielskim skrótem GRB, rejestrowane przez urządzenia trwają od ułamka sekundy do wielu minut.

Uwalniana jest przy tym bardzo wysoka energia, która czyni z rozbłysków najpotężniejsze zdarzenia we wszechświecie. Ich powstawanie nie jest do końca wyjaśnione. Jedną z przyczyn jest śmierć gwiazd, które zapadają się w supermasywne czarne dziury.

Wydarzenie opisane jako GRB 090423 w gwiazdozbiorze Lwa zostało dostrzeżone po raz pierwszy przez satelitę Swift. Zawiadomione automatycznie obserwatoria na Ziemi błyskawicznie nastawiły swoje urządzenia w kierunku gwiazdozbioru Lwa.

W tej liczbie znalazł się też Bardzo Wielki Teleskop Europejskiego Obserwatorium Południowego w Paranal w Chile. Obserwacje w podczerwieni dokonane 17 godzin po pierwszym alercie pozwoliły astronomom ustalić naszą odległość od eksplozji. Im dalej od źródła, tym fala elektromagnetyczna dochodząca do nas jest dłuższa, widmo przesuwa się ku czerwieni. – Jest to najdalszy rozbłysk gamma kiedykolwiek wykryty. Wiemy, że światło eksplozji dobiega do nas, przesuwając barwę w kierunku czerwieni z powodu rozszerzania się wszechświata – powiedział Nial Tanvir, szef zespołu.

Eksplozja nastąpiła, kiedy wszechświat był bardzo młody, miał zaledwie 600 milionów lat, mniej niż 5 proc. z 13,7 miliarda lat, które upłynęły od Wielkiego Wybuchu do dziś.

– Odkrycie potwierdza znaczenie rozbłysków gamma we wczesnym wszechświecie – mówi Tanvor. Możemy być pewni, że wkrótce odkryjemy starsze rozbłyski, co pozwoli nam spojrzeć na pierwsze gwiazdy.

To ledwo zauważalny rozbłysk promieniowania gamma. Takie zjawiska, znane pod angielskim skrótem GRB, rejestrowane przez urządzenia trwają od ułamka sekundy do wielu minut.

Uwalniana jest przy tym bardzo wysoka energia, która czyni z rozbłysków najpotężniejsze zdarzenia we wszechświecie. Ich powstawanie nie jest do końca wyjaśnione. Jedną z przyczyn jest śmierć gwiazd, które zapadają się w supermasywne czarne dziury.

Kosmos
Powtórzono eksperyment o powstaniu życia na Ziemi. Pojawił się nowy, zaskakujący czynnik
Kosmos
Astronomowie zaobserwowali dziwne zjawisko. To samo czeka naszą Drogę Mleczną?
Kosmos
Kosmiczny wir na polskim niebie. Czym było tajemnicze zjawisko?
Kosmos
Częściowe zaćmienie słońca już za kilka dni. Kiedy i jak je obserwować?
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Kosmos
Przełomowe odkrycie w najodleglejszej znanej galaktyce. Nie tego spodziewali się naukowcy