„Najniebezpieczniejsze miejsce na Ziemi”. Czym jest przesmyk suwalski?

Przesmyk suwalski jest, ze względu na swoje położenie, uznawany za jeden ze strategicznych obszarów na mapie Europy.

Przesmyk suwalski: Czym jest? Gdzie się znajduje?

Przesmyk suwalski jest pojęciem pochodzącym z nazewnictwa NATO. Mianem tym określany jest wąski pas terytorium, znajdujący się w północno-wschodniej Polsce, na terenie województwa podlaskiego, a dokładnie w rejonie Suwałk, Augustowa i Sejn.

Przesmyk suwalski łączy kraje bałtyckie (Litwę, Łotwę i Estonię) z Polską oraz pozostałymi państwami NATO. Ponadto rozdziela obwód królewiecki należący do Rosji od Białorusi będącej jednym z rosyjskich sojuszników.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Do kogo wojsko strzela na granicy, czyli strefa zmilitaryzowana

Dlaczego spada liczba prób nielegalnego przekroczenia granicy z Białorusią? Wojsko wdrożyło nowy sposób działania, a bariera staje się w większym stopniu nie do przebycia, bo pokonując ją, można wpaść w niebezpieczną pułapkę.

Jak można przeczytać w analizie Krzysztofa Fedorowicza z sierpnia 2023 roku, zamieszczonej na stronie internetowej Instytutu Europy Środkowej, przesmyk suwalski można – w dużym uproszczeniu – utożsamiać z granicą polsko-litewską, której długość wynosi 104 km. Dużo mniej, bo zaledwie 65 km, wynosi odległość mierzona w linii prostej między rosyjskim obwodem królewieckim a Białorusią. Odległość ta liczona jest od styku granic Polski, Rosji i Litwy (trójstyk Wisztyniec) do styku granic Polski, Białorusi i Litwy (na terenie Leśnictwa Szlamy).

Dlaczego przesmyk suwalski nazywany jest „najniebezpieczniejszym miejscem na Ziemi”

Określenia „wyłom suwalski” (ang. Suwałki Gap) użył po raz pierwszy w 2015 roku Toomas Hendrik Ilves, ówczesny prezydent Estonii, porównując ten obszar do przesmyku Fulda z czasów zimnej wojny. W tym samym roku przesmyk suwalski uznany został przez gen. Benjamina Hodgesa, będącego wówczas dowódcą sił lądowych USA w Europie, za „jeden z najbardziej zapalnych punktów na mapie świata”. Z kolei w 2022 roku amerykański serwis „Politico” nazwał obszar „najniebezpieczniejszym miejscem na Ziemi”.

Odnośnie przesmyku suwalskiego pojawiają się jeszcze m.in. określenia: „korytarz suwalski”, „strategiczny punkt wschodniej flanki NATO”, „pięta achillesowa NATO” czy „europejska pięta Achillesa”.

Czytaj więcej

Wojsko

„Epokowa zmiana” w niemieckim postrzeganiu Bałtyku. Dlaczego Berlin zainteresował się tym morzem?

Po przystąpieniu Szwecji i Finlandii do NATO Morze Bałtyckie stało się niemal wewnętrznym akwenem sojuszu. Wiodącą rolę przejmują tu Niemcy.

Przesmyk suwalski i jego strategiczne znaczenie

Przesmyk suwalski, z powodu swojego położenia geograficznego, ma strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej, w tym regionu Morza Bałtyckiego. Jest uznawany za jeden z zapalnych punktów Europy – zarówno w relacjach Polski i Litwy z Rosją i Białorusią, jak i Unii Europejskiej i NATO z Rosją.

Potencjalny atak Rosji na przesmyk suwalski mógłby doprowadzić do odcięcia państw bałtyckich od pozostałych sojuszników NATO, a także od Unii Europejskiej. Państwa NATO mogłyby wówczas zaopatrywać kraje bałtyckie jedynie poprzez Morze Bałtyckie. Jednocześnie przejęcie kontroli nad przesmykiem suwalskim dałoby Rosji lądowe połączenie między jej obwodem królewieckim a Białorusią.

Krzysztof Fedorowicz, we wspomnianej już analizie Instytutu Europy Środkowej zaznaczył, że „to na tym obszarze oraz w jego okolicy skupiać się będzie coraz więcej potencjalnych i realnych zagrożeń, związanych ze sterowaniem nielegalną migracją, wszelkiego rodzaju działaniami sabotażowymi oraz próbami zmiany status quo. Jednak będą to głównie operacje informacyjno-psychologiczne, służące angażowaniu sił i środków strony polskiej i litewskiej, odwracaniu uwagi, tworzeniu pewnego rodzaju prowokacji i dodatkowego napięcia. Mimo to istnieje jednak możliwość przeprowadzenia działań dywersyjnych na niewielką skalę, szczególnie w okolicach trójstyku granic Polski, Litwy i Białorusi, z uwagi na zwarte kompleksy leśne (np. Puszcza Augustowska), utrudniające wykrycie ruchów małych oddziałów”.