„Półkowniki” czasów komercji. Polscy widzowie nie znają najciekawszych tytułów artystycznych minionego roku

Sezon nagród filmowych w pełni, ale polskim widzom trudno temu wyścigowi kibicować. Najciekawszych tytułów artystycznych minionego roku po prostu nie znają. Wprowadzanie ambitnego kina nie jest, co prawda, łatwe i niesie spore ryzyko. Jednak w tym roku opóźnienia w stosunku do większości krajów Europy mamy duże.

Dystrybutorzy nie wykorzystali nawet luki, jaka powstała na rynku, gdy z powodu strajku aktorów wielkie wytwórnie przekładały premiery blockbusterów. Wydaje się, że czekali na sezon oscarowy, mając nadzieję, że wieści o nominacjach staną się bezpłatną reklamą. Zwycięzcy wielkich festiwali, zdobywcy Złotych Palm, Złotych Lwów czy Europejskich Nagród Filmowych dopiero teraz zaczynają wchodzić na polskie ekrany.

Kiedy premiera „Anatomii upadku” Justine Triet

Jednym z najważniejszych, a może wręcz najważniejszym filmem europejskim ubiegłego roku była „Anatomia upadku” Justine Triet. Teoretycznie jest to dramat sądowy: zapis procesu granej przez Sandrę Huller pisarki, oskarżonej o zabicie męża. W istocie to znakomite, niepokojące kino psychologiczne.

Francuska reżyserka opowiedziała o tym, co może kryć życie zwyczajnej, dobrze prosperującej rodziny. Zapytała, czym jest prawda i czy jesteśmy w stanie do niej dojść. W 2023 r. „Anatomia upadku” zdobyła canneńską Złotą Palmę, ma też pięć Europejskich Nagród Filmowych i blisko 60 innych wyróżnień na całym świecie. U nas na ekrany wejdzie dopiero 23 lutego.

Dopiero pod koniec ubiegłego tygodnia zadebiutował w naszych kinach zwycięzca wrześniowego festiwalu w Wenecji – „Biedne istoty” Yorgosa Lanthimosa.

Czytaj więcej

Film

„Biedne istoty” łączą sprawność kina amerykańskiego z wyrafinowaniem europejskim

Oscary 2024 - nominacja w kategorii "najlepszy film”. „Biedne istoty”, zdobywca Złotego Lwa, to niezwykle oryginalna opowieść o wyzwalaniu się kobiety w męskim świecie. Godny Oscara.

Przykra wydaje się też nieobecność „Strefy interesów”. Jonathan Glazer opowiedział o rodzinie komendanta obozu Rudolfa Hössa, żyjącej w czasie II wojny światowej w swoim małym raju, w pięknym domu z ogrodem, tuż obok muru Auschwitz. Pokazał na ekranie poczucie wyższości płynące z ideologii, obojętność na niewyobrażalną zbrodnię i na cierpienie innych, zanik moralności i empatii. Film ze świetną Sandrą Huller w roli żony Hössa jest polską koprodukcją Ewy Puszczyńskiej. Kilka dni temu nominację do nagrody BAFTA za zdjęcia dostał Łukasz Żal, a za scenografię Joanna Maria Kuś oraz Katarzyna Sikora. „Strefa interesów” to także pewniak w wyścigu oscarowym. Polscy widzowie na możliwość obejrzenia filmu będą musieli czekać aż do 8 marca.

„Opadające liście” i „Priscilla” mają datę polskiej premiery

„Opadające liście” Akiego Kaurismakiego (Grand Prix Jury w Cannes i nagroda Fipresci) to opowieść fińskiego mistrza o skromnych ludziach, o ich tęsknotach i prawie do szczęścia. Wymieniana jest jako pretendent do nominacji oscarowej w kategorii filmu zagranicznego. Na ekranach świata „Opadające liście” zarobiły najwięcej ze wszystkich obrazów Fina. W Polsce wejdą na ekrany 8 lutego. Także luty przyniesie „Priscillę” Sofii Coppoli, film o miłości nastolatki i wielkiego Elvisa Presleya. Są też ważne tytuły, które nie mają daty polskiej premiery. „Ja, kapitan” Matteo Garrone to historia dwóch szesnastolatków, którzy przed nędzą uciekają z małej wsi w Senegalu i próbują dostać się do Włoch. Garrone, który pokazuje ich drogę, też ma poważne szanse na nominację Oscarową. Podobnie jak „Perfect Days” Wima Wendersa, nakręcony w Japonii obraz o tokijskim sprzątaczu toalet. Garstka polskich widzów będzie mogła ten film obejrzeć pod koniec stycznia, podczas Dni Filmu Niemieckiego.

Co zadziwiające – nie lepiej bywa z rodzimymi filmami. Drastycznym przykładem jest tu „Kos” Pawła Maślony, który we wrześniu 2023 roku zdobył gdyńskie Złote Lwy.

„Kos” łamie nudne konwencje stereotypowego dramatu kostiumowego, a także zasady fałszywej, hurraoptymistycznej polityki historycznej. Jest opowieścią o Tadeuszu Kościuszce, który z afroamerykańskim kompanem, przyjeżdża do Polski z Ameryki.