Farsa bardzo niesmaczna

Komedia Levy'ego pokazuje, że Niemcy usilnie się starają zrozumieć Hitlera, wcielenie zła. Jednak efekt starań reżysera jest żałosny.

Aktualizacja: 26.10.2007 21:15 Publikacja: 25.10.2007 17:16

Farsa bardzo niesmaczna

Foto: Rzeczpospolita

Zmęczony, wyczerpany – bardziej budzący uśmiech politowania niż trwogę – wódz III Rzeszy dostaje ataku furii nad potrawką z ziemniaków z twarogiem. To jedna ze scen, którą zobaczymy w "Adolf H. – Ja wam pokażę". Podobną mogliśmy odnaleźć także w "Upadku" Otto Hirschbiegela, który kilka lat temu był na naszych ekranach.

Co łączy groteskę Levy'ego z realistycznym dramatem o ostatnich dniach przywódcy nazistowskiego państwa? W obu przypadkach niemieckie kino zmaga się z obrazem führera. Szuka sposobu, by obnażyć psychikę człowieka, który rozpętał wojenne piekło. Pokazując go w sytuacjach słabości, zwątpienia, chorobliwych majaczeń, uczłowiecza potwora. Staje się rodzajem społecznej terapii, która ma dać Niemcom szansę zrozumieć to, co niepojęte – przyczyny i skalę zbrodni dokonanej przez Hitlera.

Jednak jest też efekt uboczny. Na naszych oczach niemieccy filmowcy, szukając dramaturgicznego klucza do postaci kanclerza Rzeszy, konsekwentnie zamieniają kata w ofiarę. Sposób, w jaki zrobił to Dani Levy w swojej komedii, jest wyjątkowo niesmaczny.

Kończy się 1944 rok. Berlin stał się gruzowiskiem po alianckich nalotach. Adolf Hitler (Helge Schneider) powinien poderwać naród do walki i wygłosić płomienne przemówienie, ale jest w fatalnej formie, pogrąża się w depresji. Zaniepokojony Goebbels wyciąga więc z obozu w Sachsenhausen żydowskiego teoretyka aktorstwa Grunbauma (Ulrich Mühe), który ma pomóc wodzowi w powrocie do pełni sił...

Adolf Hitler jest w filmie farsowy, przaśny. Z jednej strony okazuje się bezradny niczym dziecko – m.in. moczy się w nocy, bo kiedyś maltretował go ojciec. Z drugiej jest marionetkowym ludzikiem, z nosem jak pinokio, który staje się zakładnikiem biurokratyczno-propagandowej machiny kierowanej przez Goebbelsa.

Oglądając tak narysowany portret wodza, nie wiedziałem śmiać się czy płakać. W ujęciu Levy'ego Adolf H. staje się karykaturalną postacią ze świata sitcomów, błaznem z kręgu brukowej kultury. Niegroźną kukiełką. Jakby nazizm i ludobójstwo były banalnym epizodem w historii XX wieku, które można wytłumaczyć w konwencji rynsztokowego humoru.

Na dodatek Levy próbował połączyć w filmie farsę z tragedią. Wymyślił Grunbauma, z którego punktu widzenia patrzymy na führera. Tragicznie uwikłany bohater miał zapewne poruszyć widzów, ale jego rola sprowadza się do traktowania Hitlera z coraz większym zrozumieniem i sympatią. Obrzydliwe.

"Adolf H. – Ja wam pokażę" . Niemcy 2007. Reż. Dani Levy. Dystrybucja Monolith

Zmęczony, wyczerpany – bardziej budzący uśmiech politowania niż trwogę – wódz III Rzeszy dostaje ataku furii nad potrawką z ziemniaków z twarogiem. To jedna ze scen, którą zobaczymy w "Adolf H. – Ja wam pokażę". Podobną mogliśmy odnaleźć także w "Upadku" Otto Hirschbiegela, który kilka lat temu był na naszych ekranach.

Co łączy groteskę Levy'ego z realistycznym dramatem o ostatnich dniach przywódcy nazistowskiego państwa? W obu przypadkach niemieckie kino zmaga się z obrazem führera. Szuka sposobu, by obnażyć psychikę człowieka, który rozpętał wojenne piekło. Pokazując go w sytuacjach słabości, zwątpienia, chorobliwych majaczeń, uczłowiecza potwora. Staje się rodzajem społecznej terapii, która ma dać Niemcom szansę zrozumieć to, co niepojęte – przyczyny i skalę zbrodni dokonanej przez Hitlera.

Film
Majówka z gwiazdami kina, książki i muzyki w Cieszynie, czyli Kino na Granicy
Film
Czy Oscary trafią do sztucznej inteligencji?
Film
OFF NA MAKSA – gwiazdy w Miasteczku Filmowym! | 3 dzień 18. Mastercard OFF CAMERA
Film
Czasem słońce, czasem deszcz | Dzień 2 Mastercard OFF CAMERA
Materiał Promocyjny
Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?
Film
Rusza 18. edycja Międzynarodowego Festiwalu Kina Niezależnego Mastercard OFF CAMERA