Gdzie polskie firmy mogą inwestować za granicą?

Pomocny w tym może być najnowszy indeks otoczenia gospodarczego brytyjskiego “The Economist Intelligence Unit” (EIU). Wedle niego “prymusi” zmian są blisko Polski lub tam, gdzie polscy inwestorzy już są obecni.

W analizowanych latach 2003-2023 najbardziej poprawiły swoje otoczenie biznesowe państwa Europy Środkowo-Wschodniej, takie jak Serbia, Rumunia i Chorwacja. Warto zwrócić uwagę, że w ciągu ostatnich dwóch dekad albo stały się członkami Unii Europejskiej, albo - jak Serbia - znacznie się do jednolitego rynku zbliżyły. Siódma w zestawieniu najszybszej poprawy otoczenia biznesowego jest Polska, notując jednak najwyższy wśród analizowanej “dziesiątki” prymusów prognozowany wskaźnik w perspektywie 2028 r. (7,8 na 10).

Innym regionem zdecydowanego awansu w rankingu jest Bliski Wschód i Afryka Północna, z liderami zmian takimi jak: Maroko, Arabia Saudyjska, Turcja i Izrael. Dane te obejmują okres sprzed obecnej regionalnej wojny, której wpływ na biznes jest trudny do przewidzenia.

Czytaj więcej

Eksport

Okazja dla polskich MŚP – 7 targów i wystaw w Anglii

Na imprezach wystawienniczo-targowych można nawiązać wartościowe znajomości rzutujące na sukcesy przedsiębiorstw, począwszy od tych najmniejszych. Dotyczy to także oczywiście relacji firm polskich i brytyjskich.

Jednak krajem, w którym zanotowano największą poprawę otoczenia biznesowego jest Wietnam. Jego gwałtowny wzrost w indeksie wynika z przystąpienia do ważnych umów o wolnym handlu - w tym między innymi wschodnioazjatyckiej RCEP, transpacyficznej CPTPP czy porozumienia z UE - oraz inwestycji w infrastrukturę i kapitał ludzki.

Nie bez znaczenia jest też “bambusowa dyplomacja” tego państwa, która pozwala łączyć dobre stosunki z Zachodem z otwartością na Chiny. Ta giętkość sprawia, że Wietnam odnosi korzyści z polityki China+1 wielu koncernów, polegającej na dywersyfikacji globalnych łańcuchów tak, aby zmniejszyć zależność od Chin. Niektóre polskie firmy już zobaczyły dla siebie możliwość inwestycji na tym rynku.

Samotnym przedstawicielem Ameryk wśród prymusów zmian jest Peru, które znalazło się na 10. miejscu w rankingu.

Co decyduje o sukcesie w tworzeniu otoczenia biznesowego?

Przypadek każdego z analizowanych państw jest nieco inny. EIU przewiduje, że wietnamskie środowisko biznesowe będzie zmieniać się na lepsze w porównaniu z innymi krajami regionu, takimi jak Indonezja i Tajlandia. Kluczowa jest tu odwaga w przystępowaniu do umów o wolnym handlu, ciągle konkurencyjne koszty pracy i szerokie możliwości rozwoju na tym rynku, gdzie prawie stumilionowa populacja dostarcza nie tylko licznych potencjalnych pracowników, ale także w coraz większym stopniu konsumentów.

Pamiętajmy, że Wietnam ciągle rządzony jest przez partię komunistyczną, a polityka gospodarcza nowego przywództwa To Lama nie do końca jest jasna. Dlatego - mimo trwających kampanii antykorupcyjnych - pod względem sprawności rządu i biurokracji państwo to może odstawać od bardziej transparentnych gospodarek regionu.

Kolejnym państwem, które odniosło relatywny sukces dzięki zmianom geopolitycznym, jest Serbia. Największa poprawa wyników Belgradu nastąpiła na początku XXI w., kiedy to dzięki obaleniu reżimu Slobodana Miloszevicia, Serbia wyszła z międzynarodowej izolacji i uwolniła się od sankcji. Na skutek porozumień z UE otrzymała nie tylko środki przedakcesyjne, ale też dostęp do unijnego rynku. W ostatnich latach pożyczki i wsparcie finansowe ze strony Chin doprowadziły zaś do poprawy infrastruktury. W najbliższych latach bliskość UE oraz ściąganie kolejnych inwestycji z Państwa Środka może być kluczem do dalszego powodzenia. Członkostwo w Unii Europejskiej i dostęp do rynku wspólnotowego jest także głównym źródłem sukcesu Rumunii oraz Chorwacji. Ta ostatnia dołączyła ostatnio do porozumienia Schengen oraz strefy euro.

Nieco paradoksalnie, mimo praktycznego zablokowania drogi do pełnego członkostwa Turcja korzysta z możliwości łatwiejszej sprzedaży swoich usług i produktów w UE. Jednak wedle analityków EIU duże znaczenie w poprawie otoczenia biznesowego nad Bosforem miały również reformy edukacji i podwyższenie kwalifikacji pracowników oraz zwiększenie sprawności państwa w zwalczaniu przestępstw, także tych w domenie cyfrowej.

Z kolei w Maroku kluczowe było zmniejszenie uciążliwości biurokracji, ograniczenie korupcji, modernizacja systemu finansowego i prywatyzacja takich sektorów, jak telekomunikacja, dostawy wody i energii elektrycznej, co polepszyło jakość i dostępność tych usług. Z kolei w Arabii Saudyjskiej w ramach planu modernizacji państwa do 2030 r. postawiono na stworzenie stabilnych ram prawnych dla inwestorów. Arabia Saudyjska zatwierdziła nowe prawo inwestycyjne, które ma wejść w życie w 2025 r.

Innym przypadkiem jest Peru. Tam istotne było wsparcie dla przedsiębiorczości prywatnej oraz promowanie inwestycji zagranicznych, w szczególności w górnictwie, infrastrukturze i agrobiznesie. Stało się to możliwe dzięki ograniczeniu regulacji i biurokracji. Jednak obecnie dalszemu powodzeniu zagraża niestabilności polityczna państwa, wywołana dużym rozczłonkowaniem systemu partyjnego.

Potencjalni liderzy zmian

Wedle autorów raportu do wyżej wymienionych liderów zmian w perspektywie do 2028 r. mogą wkrótce dołączyć: Indie, Kenia i Grecja. Indie są jedynym państwem o skali porównywalnej do Chin. Mają przy tym korzystniejszą od ChRL demografię, co zdecyduje o dużej dostępności pracowników w ciągu nie tylko najbliższych lat, ale całych dziesięcioleci. Nowe Delhi inwestuje również w nowe technologie, w tym blockchain, internet rzeczy i sztuczną inteligencję, które mogą potencjalnie zrewolucjonizować na subkontynencie branże takie jak: bankowość, opieka zdrowotna, produkcja, logistyka, rolnictwo i nieruchomości.

Czytaj więcej

Eksport

W drodze na Expo 2025 - od wbicia łopaty w Japonii po mural promocyjny na Podlasiu

Rozpoczęta, wreszcie, budowa pawilonu Polski na terenie wystawy oraz akcenty artystyczne w postaci murali w Osace i Białymstoku to kolejne kroki w ramach przygotowań naszego kraju do udziału w Światowej Wystawie Expo 2025 w japońskiej Osace.

Z kolei ustawa prywatyzacyjna Kenii z 2023 r. ma szansę zmniejszyć wpływ decyzji politycznych na gospodarkę i zwiększyć konkurencję na rynku. W ciągu ostatnich lat Grecja przeistacza się zaś z “chorego człowieka Europy” w jeden z ośrodków wzrostu gospodarczego w regionie.

Jak zmierzono postęp?

Większość rankingów ekonomicznych stara się porównać stan, w którym gospodarki znajdują się w danym momencie. Przypomnijmy, że wedle badania łatwości prowadzenia działalności gospodarczej (“Ease of doing business”) w 2020 r. jurysdykcjami tworzącymi najlepsze otoczenie biznesowe były: Nowa Zelandia, Singapur i Hongkong. W późniejszych latach to zestawienie Banku Światowego uległo dyskontynuacji ze względu na niejasności co do uczciwości oceny danych.