Większość kontraktów drogowych zakończy się stratami wykonawców

Problemy to gwałtowny wzrost cen surowców i materiałów budowlanych, drożejąca energia oraz wzrost wynagrodzeń. Szczególnie odczuwalne są wzrosty cen stali, cementu, asfaltu oraz innych materiałów konstrukcyjnych (w latach 2022–2024 podskoczyły o kilkadziesiąt procent). Negatywny wpływ na kondycję sektora miała zmieniająca się sytuacja makroekonomiczna, niestabilność kursów walutowych oraz zakłócenia w łańcuchach dostaw.

GDDKiA jednak uważa, że system waloryzacji odpowiednio reaguje na zmiany cen na rynku. – Bierze pod uwagę szereg wskaźników publikowanych przez GUS, kluczowych dla robót drogowych. To ceny paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży – wyjaśnia dyrekcja.

Branża jednak argumentuje, że przez wojnę w Ukrainie sytuacja na rynku stała się nieprzewidywalna. – Z naszych analiz wynika, że niemal wszystkie kontrakty drogowe ofertowane i zawarte przed agresją Rosji przynoszą wykonawcom duże straty finansowe, a niektóre firmy ciągną budowy ostatkiem sił. Sytuacja jest szczególnie niebezpieczna, bo w ciągu roku, dwóch lat rynek czeka kumulacja inwestycji infrastrukturalnych, która niemal na pewno doprowadzi do rekordowych wzrostów cen i kosztów robocizny. Nie możemy dopuścić, by sektor budowlany wszedł w ten okres w złej kondycji finansowej – ostrzega Damian Kaźmierczak, wiceprezes PZPB. W przeciwnym razie ryzykujemy fiaskiem wielu zaplanowanych przez rząd inwestycji – w sektorach drogowym, kolejowym, energetycznym i wojskowym.

Zdaniem przedstawicieli Mirbudu, o ile dziś konieczne jest podniesienie poziomu waloryzacji do 21 proc., o tyle należy pamiętać, iż aktualnie obowiązujący mechanizm przewiduje podział ryzyk 50/50. Zatem w rzeczywistości nawet 21-proc. waloryzacja zapewnia firmom pokrycie straty na danym kontrakcie do 10,5 proc. – Podniesienie waloryzacji do 21 proc. nie przewiduje pokrycia strat na niektórych kontraktach drogowych. W przyszłości zapewne konieczna będzie dalsza zmiana wysokości stawki waloryzacyjnej dla kontraktów sprzed 24 lutego 2022 r., a które są aktualnie w końcowej fazie realizacji – mówi Paweł Bruger, dyrektor ds. komunikacji korporacyjnej Mirbudu. Już obecne statystyki dotyczące niewypłacalności są porażające. Według danych Coface w 2024 r. niewypłacalność ogłosiła rekordowa liczba firm budowlanych – prawie 900, czyli o 40 proc. więcej niż w 2023 r. i przeszło trzy razy więcej niż w 2022 r.