Jakby pan określił sytuację w branży farmaceutycznej?
Innowacyjna branża farmaceutyczna jest bardzo szczególnym sektorem, który z jednej strony współtworzy polski system ochrony zdrowia, a z drugiej – istotnie wpływa na kształtowanie gospodarki kraju. Stoi za tym wiele czynników, w tym wielomilionowe inwestycje w działalność innowacyjną i badania kliniczne, prace badawczo-rozwojowe prowadzone w kraju, transfer know-how i wiedzy, a wreszcie – tworzenie kilku tysięcy wysokospecjalistycznych miejsc pracy. To wszystko skutkuje wzmacnianiem innowacyjnego potencjału kraju i wymiernym wkładem we wzrost gospodarczy Polski.
Jako Roche w trzech ostatnich latach na działalność innowacyjną i badania kliniczne przeznaczyliśmy w Polsce prawie 3 mld zł, z czego tylko w 2022 roku te inwestycje przekroczyły 1,6 mld zł. Na rozwój innowacji w kraju przeznaczamy niemal dwukrotnie więcej środków, niż pozyskujemy z refundacji i sprzedaży produktów – w minionym roku reinwestowaliśmy 184 proc. środków. Rosną także nakłady Roche na badania kliniczne, które w zeszłym roku przekroczyły 201 mln zł – co oznacza wzrost o 35 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem. Warto przy tym nadmienić, że ponad 25 proc. badań klinicznych realizowanych globalnie przez Roche odbywało się w 2021 r. Polsce. Inwestujemy także w budowanie kompetencji i środowiska sprzyjającego rozwojowi innowacji w wielu obszarach. Zatrudniamy w Polsce ponad 1150 osób. Co ważne, nasz zespół tworzą specjaliści o unikalnych kompetencjach – badacze, naukowcy, eksperci IT. Dzięki temu jesteśmy w stanie realizować naszą misję, jaką jest dostarczanie i upowszechnianie innowacyjnych rozwiązań polskim pacjentom, lekarzom i systemowi ochrony zdrowia.
Wydawałaby się nielogiczna tak potężna skala pieniędzy przeznaczonych na kwestie związane z badaniami. Trzeba też pamiętać o stopie zwrotu.
Zwrot jest istotny, ale zaangażowanie branży farmaceutycznej w naszym kraju przekłada się nie tylko na zysk firmy. W Roche postrzegamy naszą rolę szerzej niż tradycyjnie definiowana rola firmy, jaką jest opracowywanie i dostarczanie innowacyjnych terapii. Dzięki naszym trzem dywizjom działającym w Polsce – Roche Pharma, Roche Diagnostics Polska i Roche Diabetes Care Polska – jesteśmy w stanie kompleksowo spojrzeć na potrzeby zdrowotne pacjentów i społeczeństwa. Obok innowacyjnych terapii podejmujemy działania na rzecz upowszechniania dostępu do innowacyjnych narzędzi diagnostycznych. Wierzymy, że mają one również kluczowe znaczenie dla poprawy stanu zdrowia i budowania stabilnego systemu ochrony zdrowia, a w dłuższej perspektywie stanowią inwestycję, a nie koszt.
Przez lata ciężar dyskusji o optymalizacji systemu i kosztów spoczywał na dostępie do nowoczesnych terapii. Dziś jednak coraz częściej mówi się o wzmocnieniu roli diagnostyki i przejściu od medycyny naprawczej do medycyny zapobiegawczej. Systemy ochrony zdrowia, które zwróciły się w stronę diagnostyki i profilaktyki, nie tylko obserwują lepsze wyniki leczenia pacjentów, ale także mniej hospitalizacji i niepotrzebnych badań, co znacząco wpływa na obniżenie kosztów.
W Roche rozumiemy innowacyjne rozwiązania diagnostyczne jako narzędzia wspierające pacjenta na każdym etapie ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej – od profilaktyki i skutecznej diagnostyki, poprzez monitorowanie skuteczności leczenia, po monitorowanie stanu pacjenta w trakcie i po zakończeniu terapii. Wierzymy, że innowacyjna diagnostyka stanowi odpowiedź na wiele wyzwań systemu ochrony zdrowia.
Gdzie branża widzi swoje największe szanse?
Szanse łączą się z zagrożeniami. Na Forum Ekonomicznym w Karpaczu dużo rozmawiamy o wyzwaniach dla Polski. W zakresie opieki zdrowotnej oraz działalności innowacyjnych firm farmaceutycznych widzimy trzy obszary wyzwań. Po pierwsze – starzejące się społeczeństwo, a co za tym idzie, wzrost potrzeb zdrowotnych całej populacji. Nie jest to odosobniony problem Polski, w warunkach rosnących kosztów i ograniczonych zasobów mierzą się z nim systemy ochrony zdrowia na całym świecie. Po drugie – upowszechniająca się digitalizacja i cyfryzacja, szczególnie w obszarze zdrowia i wykorzystywania danych medycznych. Dużym wyzwaniem w tym zakresie jest podnoszenie świadomości o wartości danych medycznych i ich wykorzystania z korzyścią dla pacjentów i systemu. Potrzebne jest budowanie społecznego zaufania do przetwarzania danych medycznych i edukacji w tym zakresie. Trzecim obszarem jest konieczność wzmacniania i dalszego budowania ekosystemu innowacji, by ten sprzyjał rozwojowi innowacji w Polsce i przyciąganiu kolejnych inwestycji w innowacje do Polski.
Jakie pan widzi zagrożenia dla branży?
Wciąż wyzwaniem dla rozwoju i przyciągania innowacji do Polski pozostaje stabilny i przewidywalny system legislacyjny. W branży farmaceutycznej, szczególnie innowacyjnej, w której podejmujemy działania inwestycyjne na dziesiątki lat, szczególnie istotną kwestią są prawa własności intelektualnej. Drugi obszar łączy się z danymi – obok wysokiej jakości danych medycznych istnieje potrzeba zapewnienia interoperacyjności między systemami do ich gromadzenia i przetwarzania. Kluczową kwestią jest zapewnienie bezpieczeństwa przechowywanym danym. Wykorzystanie danych zdrowotnych to potencjał na przyszłość, który już dziś jest w zasięgu ręki i który wesprze budowanie stabilnego, odpornego na kryzysy systemu ochrony zdrowia. Pod warunkiem, że zadbamy wspólnie o tę kwestię już dzisiaj.
Co trzeba zrobić, żeby utrzymać skalę inwestycji branży farmaceutycznej w Polsce?
Dla nas jako inwestora i partnera polskiej gospodarki w oczywisty sposób jest to przewidywalność prawa, ale także stosowanie światowych standardów postępowania i procedur medycznych w praktyce. Stabilność i przewidywalność prawa są nierozerwalnie związane z jasną i jednoznaczną interpretacją przepisów refundacyjnych, która umożliwia nam realizację dalekosiężnych planów inwestycyjnych i wzmacnia pozycję Polski jako ważnego rynku europejskiego. Działając w ramach stabilnego i przewidywalnego prawa oraz kierując się światowymi wytycznymi medycznymi, skorzystamy na tym wszyscy – zarówno jako pacjenci, jak i system ochrony zdrowia i gospodarka.
Ważna jest dla nas także współpraca z interesariuszami. Pandemia Covid-19 wszystkim nam udowodniła, że dzięki wielowymiarowej współpracy, budowaniu partnerstw publiczno-prywatnych jesteśmy w stanie sprostać dynamicznie zmieniającym się potrzebom. Umożliwiły one przyspieszenie rozwoju i wdrożenie innowacyjnych rozwiązań, w tym skutecznych rozwiązań diagnostycznych. Dziś musimy zmienić sposób myślenia o systemie ochrony zdrowia i przejść z medycyny naprawczej na medycynę prewencyjną. Wierzymy, że zwrócenie się w tę stronę, obok dostarczania pacjentom innowacyjnych terapii, będzie napędzało rozwój branży farmaceutycznej z korzyścią dla całego systemu ochrony zdrowia oraz gospodarki.
Ta skala inwestycji jest możliwa do utrzymania?
U podstaw współpracy na rzecz budowania ekosystemu innowacji leży zrozumienie jej wartości i wkładu wnoszonego do gospodarki. To nie tylko nakłady na działalność innowacyjną, to także miejsca pracy, to unikalne kompetencje zespołów pracujących przy pracach badawczo-rozwojowych, wreszcie – to szansa na wzmacnianie jakości w polskim systemie ochrony zdrowia, również poprzez dostęp do najnowszych zdobyczy medycyny.
Czytaj więcej
“We should think not only about maintaining a large scale of investment, but also about increasing it”, says Maciej Maksymilian Latos, CFO of Roche Polska.
