Doktor nauk ekonomicznych, wykładowca na Uniwesytecie w Bristolu.
Członek grupy eksperckiej Dobrobyt na Pokolenia. W swoich badaniach zajmuje się tematami związanymi z finansami publicznymi, w tym redystrybucją dochodów oraz szarą strefą, a także dualnym rynkiem pracy.
ChatGPT trochę wywrócił do góry nogami nasze oczekiwania co do tego, jakie zadania zostaną zautomatyzowane w pierwszej kolejności: okazało się, że AI pisze eseje i wiersze równie dobrze, a może nawet lepiej, niż kod. Podejrzewam, że mimo wszystko pracownicy z wykształceniem STEM mają większą szansę na to, że będą komplementarni wobec sztucznej inteligencji, a nie przez nią zastępowani.
Uważam, że takie ryzyko istnieje i jest istotne, choć oczywiście niepewność jest wielka.
Współczesne gospodarki raczej nie radzą sobie z redystrybucją owoców nierównego wzrostu. Wzrost związany z rozwojem sztuczne inteligencji może być szczególnie nierówny i szczególnie gwałtowny/nieprzewidywalny, co potęguje trudność tego zadania.
Kobiety żyją i cieszą się zdrowiem dłużej niż mężczyźni. Wysyłanie kobiet na emeryturę wcześniej niż mężczyzn jest pod tym względem nieefektywne i skutkuje dużo niższymi świadczeniami kobiet.
Bezpieczeństwo energetyczne i klimatyczne powinny być priorytetem rządu, z tych inwestycji rezygnować nie należy.
W krótkim okresie: najpewniej zabraknie czasu na wpisanie przemyślanej i przeanalizowanej większej reformy podatkowej do budżetu na 2024 r.
W dłuższym okresie: sfinansowanie zwiększonych wydatków zbrojeniowych będzie wymagało nowych podatków. Reforma VAT połączona z reformą podatków dochodowych jest naturalnym punktem startowym.
W krótkim okresie z CPK rezygnować nie należy. Warto natomiast poddać ten projekt uważnemu audytowi i ocenić, które elementy tej wielkiej inwestycji mają ekonomiczny sens. Dodatkowym argumentem przeciwko szybkiej rezygnacji z CPK jest fakt wpisania tych inwestycji do KPO, co wiąże nowemu rządowi ręce. Bazując na książce “Piasta i szprychy” Tomasza Wardaka, budowa wielkiego lotniska obok Warszawy sama w sobie nie jest absurdalna. O ile Okęcie i Modlin wciąż mogą się rozwijać, to oba te lotniska mają naturalne bariery rozwoju, które będą wiążące w perspektywie kilkunastu lat. Z kolei część kolejowych szprych łączących wszystkie miejsca Polski z Baranowem najpewniej nie da rady na siebie zarobić i powinna być zmodyfikowana.
Bezpieczeństwo energetyczne i klimatyczne powinny być priorytetem rządu, z tych inwestycji rezygnować nie należy.
Podobnie jak w przypadku CPK, jakakolwiek decyzja o likwidacji powinna zostać poprzedzona uważnym audytem. Należy też wziąć pod uwagę wpływ potencjalnej likwidacji na możliwość realizacji KPO, gdzie przewidziano wsparcie dla tej spółki. Z czysto ekonomicznego punktu widzenia nie spodziewam się, żeby utrzymanie tej spółki było korzystne.
Nowy koalicyjny rząd będzie między młotem wyborczych obietnic i kowadłem kalendarza sejmowego: ustawa budżetowa, już przegłosowana przez parlament, musi być przedstawiona Prezydentowi do podpisu do końca stycznia. Jeśli nowy rząd powstanie w drugiej połowie grudnia, pozostanie mu bardzo niewiele czasu na modyfikację budżetu pozostawionego przez rząd Morawieckiego. Wygląda więc na to, że na planowanie znaczących cięć wydatków albo większej reformy podatkowej, nawet gdyby nowy rząd był do tego skłonny, po prostu nie wystarczy czasu w budżecie na 2024. Większego wysiłku w celu zmniejszenia deficytu spodziewam się od 2025 roku.
Z zerowej stawki VAT na podstawową żywność należy wcześniej czy później zrezygnować: jest to rozwiązanie dość kosztowne dla budżetu oraz niekorzystnie zniekształca strukturę popytu. Wpływ na inflację jest niejasny: zniesienie obniżki VAT mechanicznie podniesie ceny żywności w jednym miesiącu o 5 proc. (a zatem zwiększa inflację), ale utrzymanie tymczasowej obniżki VAT na dłużej stymuluje popyt dzisiaj względem przyszłości, co również jest proinflacyjne. Ze zniesieniem warto poczekać do czasu, gdy wyjaśni się, jaka inflacja będzie po wyborach, gdy ceny paliw wrócą do poziomów rynkowych.
Według prognoz, hurtowe ceny energii w 2024 r. mają być niższe niż w 2023 r. ale wciąż dużo wyższe niż w 2022 r., zatem polityka mająca na celu zabezpieczenie gospodarstw domowych przed wysokimi cenami wydaje się być wskazana. Nie jestem przekonany, że mrożenie cen jest najlepszym instrumentem, gdyż redukuje to bodźce do oszczędzania energii. Warto się zastanowić nad alternatywami, np. transferami, które są niezależne od bieżącego zużycia energii.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas
