Jak bez aplikacji oraz egzaminu zostać adwokatem i radcą prawnym

Poprzednio obowiązujące przepisy ułatwiające zdobycie uprawnień kwalifikowanego prawnika uchylił Trybunał Konstytucyjny. Nowe, uchwalone przez parlament 20 lutego 2009 r., zostały ogłoszone w [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=303826]Dzienniku Ustaw nr 37 z 10 marca (poz. 286[/link]). Precyzują, zgodnie z wytycznymi TK, wymagania dotyczące kwalifikacji oraz przede wszystkim niezbędnej praktyki prawniczej, które zastępują odbywanie aplikacji i zdawanie egzaminu zawodowego. Przedstawiamy te warunki, informujemy, jakie dokumenty trzeba zgromadzić, omawiamy procedurę uzyskiwania wpisu na listę adwokatów czy radców oraz możliwości odwołania się od negatywnej decyzji władz samorządu.

[srodtytul]Jakie warunki trzeba spełnić[/srodtytul]

Generalne wymagania ustawowe, które trzeba spełnić, by zostać adwokatem/radcą prawnym, nie zmieniają się. Należy:

- mieć nieskazitelny charakter i dotychczasowym zachowaniem dawać rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu,

- korzystać w pełni z praw publicznych oraz mieć pełną zdolność do czynności prawnych,

- ukończyć wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskać tytuł magistra lub też zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce.

Czwartym warunkiem, od którego są wyjątki (jakie – przedstawimy niżej), jest odbycie aplikacji adwokackiej/radcowskiej i zdanie egzaminu adwokackiego/radcowskiego.[b]Adwokatem lub radcą mogą zatem bez stosownej aplikacji oraz zdania końcowego egzaminu zawodowego zostać następujące kategorie prawników:[/b]

- profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych (to nie jest nowość, tych przepisów TK nie zakwestionował i obowiązują one cały czas),

- osoby, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (tu podobnie: poprzednio przepis mówił ogólnie o radcach PG SP, więc w obecnym brzmieniu został tylko sprecyzowany),

- osoby, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód radcy prawnego/adwokata albo notariusza (poprzednio przepis mówił o osobach, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski, radcowski/adwokacki lub notarialny, ale [b]Trybunał stwierdził, że nie można go interpretować w oderwaniu od niezbędnej praktyki prawniczej, która powinna być warunkiem wpisu na listę adwokatów/radców.[/b] Obecne brzmienie przepisu nie pozostawia co do tego wątpliwości),

- nową kategorią są osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po 1 stycznia 1991 r. oraz w ciągu pięciu lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów/radców, łącznie przez co najmniej trzy lata:

a) praktykowały w sądzie, tzn. zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, aplikanta sądowo-prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub

b) praktykowały w kancelarii prawniczej, tzn. na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia, o dzieło) w kancelarii adwokackiej/radcowskiej (zespole adwokackim, adwokackiej lub radcowskiej spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej) wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego,

- nową kategorią są też osoby, legitymujące się stopniem naukowym i praktyką w sądzie lub w kancelarii, czyli doktorzy nauk prawnych, które w ciągu pięciu lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę (adwokatów/radców łącznie przez co najmniej trzy lata:

a) pracowały jako referendarz sądowy, aplikant sądowy, aplikant prokuratorski, aplikant sądowo-prokuratorski, asystent sędziego, asystent prokuratora lub

b) na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia, o dzieło) w kancelarii adwokackiej/radcowskiej (zespole adwokackim, adwokackiej lub radcowskiej spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej) wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego.

[srodtytul]Proporcjonalna praktyka[/srodtytul]