Mniej legalnych aborcji w Polsce

W 2017 roku przeprowadzono w Polsce 1057 legalnych zabiegów przerwania ciąży. Ta liczba znalazła się w sprawozdaniu z wykonania ustawy o planowaniu rodziny, które rząd kilka dni temu skierował do Sejmu. Może to zaskakiwać, bo oznacza załamanie trwającego od lat trendu wzrostowego.

Dane w corocznych sprawozdaniach, które można odnaleźć na stronach Ministerstwa Zdrowia, sięgają 2002 roku, gdy przeprowadzono w Polsce 159 legalnych zabiegów. Później ich liczba stale rosła, a odstępstwa od tej reguły następowały tylko dwa razy. W roku 2006 zanotowano 340 przypadków aborcji, a w 2007 – 322. W 2012 roku statystyka pokazała 752 zabiegi, a w 2013 – 744. Były to dużo mniejsze spadki od obserwowanego teraz.

Wyraźna korekta

W 2016 roku legalnych aborcji było 1098 – o 41 więcej niż w 2017. Jeśli do zabiegów wykonanych w szpitalach publicznych doliczymy te wykonywane w placówkach podległych MSWiA, liczba aborcji w 2017 roku wzrasta do 1061. To o 39 mniej od analogicznej liczby w 2016 roku. Ze sprawozdania wynika, że z 1057 zabiegów w 2017 roku aż 1035 przeprowadzono z uwagi na wady płodu. 22 aborcje były skutkiem zagrożenia zdrowia lub życia kobiety, a przesłanka umożliwiająca przerwanie ciąży, gdy jest ona skutkiem czynu zabronionego, nie znalazła zastosowania w ani jednym przypadku.

Również w minionych latach większość aborcji przeprowadzono z uwagi na wady płodu. Wielu komentatorów dowodziło, że liczba zabiegów rośnie z powodu łatwiejszego dostępu do badań prenatalnych. Tej korelacji już jednak nie widać. W 2017 było mniej zabiegów, choć – jak wynika z innego rozdziału sprawozdania – badaniami prenatalnymi objęto 115,2 tys. kobiet, podczas gdy w 2016 roku 94,6 tys.

Efekt mrożący

Skąd bierze się więc zmniejszenie liczby aborcji? Działaczka antyaborcyjna Kaja Godek z Fundacji Życie i Rodzina mówi, że spadek jest tak niewielki, że może nie mieć określonej przyczyny.

– Nie ma co fetować sukcesu. Mówimy wciąż o tym samym przedziale danych – komentuje.

Opowiadająca się za szerszym dostępem do aborcji Wanda Nowicka, honorowa przewodnicząca Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny i założycielka Stowarzyszenia Równość i Nowoczesność, uważa jednak, że te liczby dużo mówią o polskiej rzeczywistości.

– Mamy do czynienia z efektem mrożącym w szpitalach i służbie zdrowia. Lekarze i całe szpitale odmawiają zabiegów. Tak naprawdę na palcach jednej ręki można wyliczyć szpitale w całej Polsce znane z przeprowadzania aborcji – komentuje Nowicka. – Motywem jest strach przed agresywnymi kampaniami środowisk antyaborcyjnych, jednak głównie wiązałabym to z oportunizmem szpitali i ich uzależnieniem od funduszy publicznych. A wiadomo, kto dziś rządzi – dodaje.

Zauważa, że są regiony, gdzie niemal w ogóle nie robi się aborcji. Z rządowego sprawozdania wynika, że w woj. podkarpackim w 2017 roku nie było ani jednej, a w woj. lubelskim – tylko sześć.

Obie działaczki zgadzają się z tym, że na zmniejszenie liczby zabiegów raczej nie miał wpływu uruchomiony w 2017 roku program „Za życiem". W jego ramach rodzice nieuleczalnie chorego dziecka mogą wystąpić o świadczenie 4 tys. zł. Na mocy ustawy kobiety w ciąży oraz ich rodziny zostały objęte też poradnictwem, które jest koordynowane przez asystenta rodziny.

– Według zapowiedzi program miał niemal zlikwidować aborcję, jednak dane są na porównywalnym poziomie. Jest to zgodne z tym, co obserwujemy w innych krajach. Wszędzie, gdzie próbowano przy użyciu pomocy socjalnej zachęcać do urodzenia dziecka obciążonego wadami, a dopuszczalne było zabicie tego dziecka, nie obserwowano spadku liczby aborcji – zauważa Kaja Godek.