Gmina otrzyma dotację za park narodowy

Pieniądze dla gmin, których granice choćby w części pokrywają się z obszarami parków narodowych, mają pochodzić z tzw. funduszu leśnego.

Taki pomysł ma Ministerstwo Środowiska, które przygotowało projekt założeń do zmiany ustawy o lasach i innych ustaw. Zgodnie z propozycjami gminy mają raz w roku otrzymywać w formie dotacji pieniądze za to, że na ich terenie z powodów ekologicznych nie rozwija się gospodarka, tak jak na terenach innych samorządów.

– To jest krok w bardzo dobrym kierunku – ocenia pomysł prof. Michał Kulesza, specjalista z zakresu samorządu terytorialnego. Dodaje, że na takich obszarach są ograniczone możliwości prowadzenia działalności gospodarczej. – Gminy w takich miejscach po prostu usychają. Mają mniejsze wpływy z podatków i brakuje w nich miejsc pracy – wyjaśnia.

Przyrodniczy hamulec

Obecność parku narodowego na danym terenie jest więc dla gmin kulą u nogi. Poza walorami przyrodniczymi i turystycznymi samorząd nie ma nic w zamian.

– Obszary takie mogą być udostępniane wyłącznie, jeżeli nie wpłynie to negatywnie na przyrodę. Na terenie parku narodowego wykluczone jest prowadzenie działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej – wymienia Magdalena Krawczyk, prawnik w kancelarii KKPW Kaczor Klimczyk Pucher Wypiór.

Dodaje, że występują jednak odstępstwa od tej zasady. Mianowicie zgodnie z planem ochrony, który sporządza raz na pięć lat dyrektor parku narodowego, wyznaczone mogą być specjalne obszary, na terenie których działalność gospodarcza w uzgodnionym zakresie mogłaby być prowadzona.

Tyle że to i tak nie oznacza końca utrudnień dla firm.

– Położenie na terenie parku narodowego niesie ze sobą wiele ograniczeń w zakresie prowadzenia procesu inwestycyjnego. Dla przedsiębiorcy wiążą się one przede wszystkim z przewlekłym postępowaniem i znaczącym zwiększeniem kosztów – zwraca uwagę Magdalena Krawczyk.

Zbigniew Mackiewicz, sekretarz gminy Suwałki, wskazuje też, że lasy położone na terenie parków narodowych są zwolnione w 50 proc. z podatku leśnego. Tymczasem inne gminy, w których nie ma parków narodowych, dostają 100 proc. tego podatku.

– Proponowane rozwiązanie być może zlikwiduje niechęć innych gmin do tworzenia parków narodowych czy rozszerzania granic już istniejących – przewiduje Zbigniew Mackiewicz.

Samorządy idą dalej

Krok Ministerstwa Środowiska uprzedziły jednak samorządy. Do Sejmu wniosły już obywatelski projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zaproponowano w nim wprowadzenie subwencji ekologicznej nie tylko dla gmin, na terenie których są ulokowane parki narodowe, ale także dla tych, w których utworzono parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody czy inne obszary chronione.

Prof. Michał Kulesza wskazuje, że inicjatywa obywatelska idzie dalej i obejmuje więcej terenów, na których istnieją ograniczenia w działalności gospodarczej. Wskazuje, że ze względu na obecność różnych miejsc chronionych, a nie tylko samych parków narodowych, bariery gospodarcze dotykają (w mniejszym lub większym stopniu) nawet połowy gmin w Polsce.

– To bardzo duży problem. W niektórych gminach ograniczenia i w związku z tym zmniejszone dochody dotyczą nawet połowy ich terenu – ocenia profesor.

Według obywatelskiej propozycji zmiany prawa wysokość subwencji dla gmin ma zależeć od tego, ile obszarów chronionych znajduje się na ich terenie. W dodatku najwyższa kwota będzie za obszary, na których są parki narodowe i rezerwaty, a niższa np. za tereny, gdzie utworzono parki krajobrazowe.

Etap: konsultacje społeczne

Nowości w ustawie o lasach

Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa, który jest sporządzany na dziesięć lat, będzie zatwierdzany przez dyrektora generalnego Lasów Państwowych, a nie przez ministra środowiska.