Dodatkowo, w sferze użyteczności publicznej, jednostki samorządowe mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne oraz przystępować do takich spółek. Natomiast poza sferą użyteczności publicznej tworzenie takich spółek zostało zdecydowanie ograniczone i to wyłącznie do wskazanych rodzajów działalności. Zatem istota problemu wykonywania zadań za pośrednictwem spółek komunalnych tkwi we właściwym zrozumieniu pojęcia „użyteczności publicznej". Można je wywieść z przepisów ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o gospodarce komunalnej, w oparciu o które użytecznością publiczną można określić zadania własne jednostek samorządu terytorialnego służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty, przy czym potrzeby te mają charakter zbiorowy a ich zaspokajanie następuje w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.