Angelika Cichocka: Kiedy wygrywałam z Caster Semenyą

Plus Minus: Wróciła pani do biegania po dwóch latach przerwy i długiej walce z kontuzją, choć wielu ludzi mówiło, że nie ma na to szans...

Nie chciałam nikomu niczego udowadniać, robiłam wszystko dla siebie. Lekarz cały czas powtarzał: „Angie, będziesz biegać! Igrzyska są w zasięgu, igrzyska są twoje". Pozytywnie mnie nakręcał, dał nadzieję. Tak, byli tacy, którzy mówili: „Już po Cichockiej". A ja się podniosłam. Robiłam przez dwa lata wszystko, żeby wrócić.

Najtrudniej było o właściwą diagnozę?

W pewnym momencie było ich dziesięć. Robiliśmy mnóstwo badań, a nie ma nic gorszego niż bezradność. Miałam różne objawy: osłabienie mięśni, drętwienie, niemoc w nodze. Wreszcie trafiłam do doktora Wohlfahrta (Hans Wilhelm Mueller–Wohlfahrt, sławny lekarz, który od lat pracuje w Bayernie Monachium, leczył też m.in. Usaina Bolta – red.). Ma ogromną wiedzę i doświadczenie, ale przede wszystkim potrafi słuchać. Chwytał każde moje słowo. Podczas jednej z rozmów przyznał, że żaden piłkarz nie wytrzymałby z bólem tylu lat, co ja.

Już w 2018 roku podczas mistrzostw Europy w Berlinie było widać, jak się pani męczy.

Tamte starty były jak wołanie o pomoc, akt rozpaczy. Szarpałam się z bólem i własnym organizmem. A o ciało trzeba dbać. To narzędzie, które będzie nam służyć do końca życia, a ja trochę przesadziłam. Taka jest jednak natura sportowca. Kiedy coś boli, ale masz przed sobą cel, to walczysz i myślisz: „Wygram z tym!". Czasami trzeba jednak umieć wrzucić na luz i po prostu się wyleczyć.

Jaka była diagnoza?

Okazało się, że problemem jest kręgosłup, dolna część pleców. Doktor powiedział: „Tam jest beton, nie ma żadnego ruchu". Kiedy plecy są spięte, to człowiek idzie do osteopaty i je rozluźnia. Mój problem tkwił głębiej, w tkankach. Trudno go dokładnie nazwać. Najważniejsze było jednak to, że wreszcie wiedzieliśmy, co robić.

Wątpiła pani, że się uda?

Jeśli powiem, że nigdy, to skłamię. Każda wątpliwość była jednak tylko jedną, małą myślą, która pojawiała się na chwilę. Czułam, że wrócę. Byłam tego pewna.

Czego się pani przez te dwa lata nauczyła?

Zaczęłam lepiej czuć własny organizm, słuchać siebie. Kiedyś zdarzało mi się wygłuszać pewne sygnały. Cały czas też bardzo ciężko pracowałam. To, że nie startowałam, wcale nie znaczy, że leżałam, patrzyłam w sufit i czekałam, aż wyzdrowieję. Mieliśmy nad czym pracować, wykonałam bardzo dużo treningu okołobiegowego. Starałam się robić wszystko, żeby przygotować ciało do powrotu. Poczułam też głód biegania, dostałam kopa dobrej energii. Nie było mnie na bieżni, ale nie uważam, że coś straciłam. Wręcz przeciwnie: może tak miało być i wyjdzie mi to na dobre.

To nie był pierwszy raz, kiedy pani kariera stanęła pod znakiem zapytania. Dużo było takich momentów?

Kilka, przede wszystkim po kontuzjach. Groźna była też choroba serca i triada biegaczki (zaburzenie łaknienia, brak miesiączki, utrata tkanki kostnej – red.).

Choroba serca?

Mój przykład to ostrzeżenie dla innych. Podczas zgrupowania zachorowałam na grypę. Nie odleżałam jej do końca i zaczęłam trenować. Myślałam: „zegar tyka, nie mam czasu na siedzenie w łóżku". Wszystko było w porządku, wróciłam do domu, spakowałam się na kolejny wyjazd. Miałam lecieć do Portugalii, po drodze czekały mnie obowiązkowe badania w Warszawie. Okazało się, że moje EKG wygląda dziwnie. Doktor Jarosław Krzywański od razu oznajmił: „Zostajesz, nigdzie nie jedziesz". Ścięło mnie. Niczego przecież nie czułam, choć sportowcy podczas treningów przechodzą tyle, że często nie zauważają bólu. Możliwe, że miałam jakieś sygnały, coś mnie kłuło, ale pomyślałam: „W porządku, to mięśnie międzyżebrowe, wystarczy je porozciągać". W życiu nie przyszło mi do głowy, że mam problem z sercem. Zrobiliśmy echo i rezonans. Okazało się, że to zapalenie mięśnia sercowego, bardzo niebezpieczne.

Dla sportowca, który przeżywa skrajny wysiłek, może być śmiertelne...

Tak. Całe szczęście, że jesteśmy regularnie badani i doktor mnie zatrzymał. Pojawiła się myśl, że już nie wrócę do sportu, a za pół roku miałam przecież w planach igrzyska. Choroba sprawiła, że nie mogłam nic robić. Przez dwa miesiące tylko szybko spacerowałam. Wdrożyliśmy leczenie i już w lutym poleciałam na zgrupowanie do RPA. Teraz badam serducho regularnie, nie ma żartów.

Skąd wzięła się u pani triada kobiety-biegacza?

Kiedyś po mistrzostwach świata uznałam, że muszę zacząć się odchudzać. Wcinałam tylko sałatę, straciłam kilka kilogramów. Stałam się wrakiem, cały sezon był dla mnie beznadziejny. Po prostu wydawało mi się, że im bardziej schudnę, tym będę lepsza. Nie rozumiałam wówczas, jak to działa.

Kobiety sportowcy mają kompleksy?

To, że mam takie, a nie inne ciało, jest efektem ubocznym mojej pracy. Taka jej specyfika. Kompleksy – mniejsze czy większe – będą zawsze. Jestem wrażliwą i emocjonalną kobietą, ale mam też twardy zadek.

Półtora roku temu wzięła pani udział w nagiej sesji do kalendarza „(not) ordinary girl". Fotograf Aleksandra Szmigiel długo namawiała na ten projekt?

Nie chodziło o namawianie. Ola wyjaśniła mi, jaki jest jej pomysł, a ja musiałam go przeanalizować i przemyśleć. Wiedziałam, ile chcę pokazać i uznałam, że nie będzie to projekt, który obnaży nas w niesmaczny sposób. Za aparatem stanęła kobieta, a zdjęcia były wysublimowane. Nie chcieliśmy pokazywać golizny, tylko naszą emocjonalność oraz kobiecość. Za medalem często kryje się długa historia trudnych treningów i problemów. Tak naprawdę tylko my i nasi najbliżsi wiedzą, ile to wszystko kosztuje.

Który wynik jest dla pani największą nagrodą?

Mistrzostwa świata w Londynie trzy lata temu to był szczyt. Awansowałam do finałów na dwóch dystansach (800 i 1500 m – red). Bycie w pierwszej „ósemce" na świecie to coś fantastycznego, a ja jeszcze w ostatnim biegu pobiłam rekord życiowy. Byłam blisko medalu. Nie zdobyłam go, ale ten wynik pozwolił mi myśleć, że mam w sobie siłę i potencjał, aby być jeszcze szybszą. W niesamowitej formie byłam też w Amsterdamie, kiedy zdobyłam mistrzostwo Europy na 1500 m. Niestety, przed igrzyskami w Rio się pochorowałam. Wydawało się, że mogę walczyć o medal, a pojechałam tam totalnie rozbita i skończyłam na półfinale.

Czasem czuje pani, że sportowy los jest dla pani zbyt okrutny?

Nie, w ogóle! Oczywiście, czasami myślę sobie: „Boże, co jeszcze?", ale ten stan trwa tylko chwilę. Mija moment i już patrzę przed siebie, idę dalej. Myślę pozytywnie, bo wychodzę z założenia, że dobre rzeczy się przyciąga. Czasem może się nam wydawać, że coś jest bez sensu i gorzej być nie może, a dopiero po pewnym czasie dostrzegamy, że to początek jakiejś dobrej zmiany. Może nawet punkt zwrotny w życiu, po którym znowu wszystko zaczyna się kleić. Zawsze słucham siebie i swojego wewnętrznego głosu. Jestem szczera, otwarta, nazywam rzeczy po imieniu. Robię to, co kocham. I czuję, że najlepsze jest ciągle przede mną.

Może takie podejście to efekt doświadczeń z dzieciństwa? Pochodzi pani z małej wioski.

Nigdy nie miałam łatwego życia, od małego szłam pod prąd. Mam sześcioro rodzeństwa: czterech starszych braci, dwie starsze siostry. Wychowywaliśmy się bez ojca. Mieszkaliśmy 1,5 kilometra od wioski, do szkoły chodziłam przez las. Mieliśmy małe gospodarstwo, dziś się mówi: ekologiczne. Wszystko produkowaliśmy sami.

Miała pani dużo obowiązków?

Oczywiście, ale też – jak to dziecko – robiłam wszystko, co mogłam, żeby ich nie wykonywać. Ważniejsze było dla mnie na przykład obejrzenie „Zbuntowanego anioła". Czasem płakałam, żeby tylko nie iść w pole. Byłam jednak świadoma tego, że czeka na mnie praca, która sama się nie wykona. Każdy w domu wiedział, co ma robić. Musieliśmy jakoś ułożyć nasz mały świat, a kiedyś żyło się trudniej: nie było „500+", w domu się nie przelewało. Moja mama to jednak fantastyczna kobieta, przekochana. Dawała radę, chociaż miała mnóstwo na głowie. Nie tylko zajmowała się nami i domem, ale też pracowała zawodowo.