Marek Aureliusz i Gucci

Jak się okazało, nie był to czas stracony. Nie, nie dlatego, że popadłam w opętańczy shopping. Zresztą na Malpensie, jeśli ktoś nie jest odporny na Gucciego lub Pradę, nie należy mieć przy sobie karty kredytowej albo mieć taką z małym kredytem.

Przyciągnęła mnie wystawa pewnego sklepu, z którym miałam dotąd sporadyczny kontakt.

Marka nazywa się Brunello Cucinelli, jej twórca, znany mi do tej pory głównie ze słyszenia, w branży nazywany jest królem kaszmiru. Ale na wystawie całej w beżach, kolorach mysich, krecich i szarościach były nie tylko swetry – także płaszcze, sukienki, torby. Jako że rzecz działa się w lipcu, wystawa była już zimowa. Tak to dzisiaj jest z systemem mody. Kiedy w sierpniu chcesz kupić kostium kąpielowy, są już tylko swetry. Kiedy w marcu szukasz rękawiczek, bo wszystkie już zgubione, w sklepach znajdziesz szorty...

Przeglądając zawartość półek, dotykając kaszmirowych szali i swetrów, płaszczy z leciutkiej wełny, myślałam, że właściwie każdą z tych rzeczy chciałoby się mieć. Pięknie wykonane, z jedwabi, kaszmirów, wełen, w fasonach niesilących się na ekstrawagancje, za to projektowanych z prawdziwie włoską delikatnością. Ręczne wykończenie. Wreszcie wzięłam się na odwagę i sprawdziłam ceny. Lekki wstrząs. Szal 1200 euro, kurtka puchowa 2500, torba 1700... Gdzieś na boku leżał przeceniony z lata smętny T-shirt za 180 euro.

Rzeczy marki Brunello Cucinelli na oko nie wyróżniają się niczym szczególnym. Nie ma logo ani napisów. Najczęściej są też w przygasłej gamie kolorystycznej – biele, beże, szarości, brązy, antracyty. Te barwy to znak firmowy. Reklamy nie przedstawiają top modelek sfotografowanych w erotycznych pozach. Na zdjęciach widać dziewczyny z delikatnym makijażem, w butach na płaskim obcasie. W dzisiejszym fashion biznesie taka estetyka to odwaga, jeśli nie zboczenie.

Jak na hałaśliwy i ekscentryczny świat mody twórca tej marki jest odludkiem. Ma 60 lat, nie udziela się w mediach, nie bywa na imprezach. Mieszka na wsi. Mówi się, że jego firma reprezentuje humanistyczny kapitalizm. Swetrów nie robią w Bangladeszu robotnice zarabiające 50 dolarów miesięcznie. Cała produkcja odbywa się we Włoszech, w wiosce Solomeo niedaleko Peruggii, w Umbrii. Zatrudniona jest cała okolica –ponad 700 pracowników z sąsiednich wsi zarabia tu o 20 procent więcej, niż płacą inni pracodawcy w regionie. Co roku firma odprowadza 20 proc. zysku na Fundację Brunella Cucinellego. Z tych pieniędzy odnowiono już miejscowy zabytkowy teatr na 240 miejsc, zamek i zabytki miasteczka.

Cucinelli pochodzi z wielodzietnej rodziny bardzo biednych chłopów. „Nie mieliśmy w domu elektryczności ani bieżącej wody – powiedział portalowi Business of Fashion. – Żyliśmy w 13 osób w jednym pomieszczeniu, za ścianą mieszkała inna rodzina, 14 osób. I dom nie należał do nas. Poniżej miejsca, gdzie spaliśmy, była obora. Nie mieliśmy traktorów ani żadnych maszyn, pracowałem na roli ręcznie. Codziennie wstawałem o piątej. Mój ojciec marzył o pracy w fabryce. Ale kiedy zaczął tam pracować, był bardzo nieszczęśliwy".

Cucinelli wystartował z przedsiębiorstwem w 1978 roku; za pożyczone od przyjaciela pieniądze wyprodukował 50 swetrów z kaszmiru. W 2012 roku firma weszła na giełdę i jej twórca został miliarderem.

Ma opinię samotnika. Nie pociąga go codzienność. Interesują go myśliciele. Jego autorytety: święty Benedykt, Marek Aureliusz, Mahatma Gandhi. Jak to się stało, że z takiej biedy trafił do świata luksusu?

„Jako ktoś, kto poznał biedę, zawsze marzyłem, żeby robić coś, co jest niezniszczalne. I tym dla mnie był właśnie kaszmirowy sweter. Nasz region słynie z produkcji dzianin. Było naturalne, że zacząłem właśnie w tej branży. Lubię nosić rzeczy długo. Kiedy miałem osiem czy dziewięć lat, dostałem od matki na Gwiazdkę zielone sztruksowe spodnie. Przymierzyłem je, po czym wykopałem w ziemi dół i tam je zagrzebałem. Nigdy potem nie nosiłem niczego zielonego. Od 45 lat noszę to samo: białe sztruksowe spodnie. W lecie, w zimie. Stale takie same. Całe życie. Dzisiaj rano nosiłem dresowe spodnie Adidasa – to model sprzed 40 lat. I taki właśnie biznes miałem na myśli".

To wszystko brzmi jak bajka. Wzniosłe hasło: humanistyczny kapitalizm. Kaszmiry, praca w Europie, ręczna produkcja, zyski, które idą nie na apartament z basenem na Malibu, tylko na renowację zabytków... Jak to się ma do „niehumanistycznego", krwiożerczego kapitalizmu, który znamy aż za dobrze z reklam z pierwszych i ostatnich stron magazynów?