Od 15 października br. jako Polacy (przynajmniej zdecydowana większość Polek i Polaków) mamy poczucie, że po raz kolejny Polska odzyskała niepodległość państwa i prawa, sensie formalnym jego stanowienia, ale i esencjonalnym. Ten „narodowy opór” był jednak również efektem działania w tym czasie demokratycznych wartości, wolności i praw, które trwały mimo usilnych prób ich ograniczeń lub zniszczenia. 16 października obudziliśmy się więc z nadzieją, ale i z dotkliwą świadomością „krajobrazu po bitwie”, poczuciem straconego czasu nie tylko tych 8 lat wstecz, lecz też tych wcześniejszych, których dorobek był niweczony w ostatnim czasie. Po 13 grudnia br. słowa „odbudowa”, „naprawa”, „rozliczenie” odmienione zostały we wszystkich przypadkach i we wszystkich możliwych kontekstach, w odniesieniu do każdej sfery państwa, społeczeństwa, narodu.