ICT: telekomunikacyjne lekarstwo na spowolnienie

Dodatkowo zarówno rynek mobilny, jak i stacjonarny przeżywają gwałtowną liberalizację. Z tego powodu najwięksi operatorzy w Europie szukają nowych potencjalnych źródeł przychodów. Jednym z nich, zyskującym coraz większe znaczenie, są usługi technologii informacyjno-komunikacyjnych, czyli ICT.

ICT to typowe usługi typu B2B, czyli świadczone dla klientów biznesowych. Bardzo ogólnie można je określić jako outsourcing części lub całości operacji i infrastruktury IT i telekomunikacyjnych. Rozwój tego typu usług jest możliwy dzięki postępującej konwergencji, czyli zacieraniu się granic między telekomunikacją i informatyką.

Przekrój usług ICT jest dosyć szeroki i obejmuje usługi typowe dla telekomunikacji: głos, usługi dodane, usługi WAN (Wide Area Network – system łączący najczęściej sieci miejskie na przestrzeni całego kraju) i PABX (Private Automatic Branch Exchange, czyli centrale cyfrowe), ale również usługi z obszaru IT, takie jak: desktop services (projektowanie, wdrażanie i utrzymywanie w ruchu systemów informatycznych), usługi LAN (Local Area Network – sieć komputerowa obsługująca najczęściej jeden budynek), hosting, dostarczanie aplikacji, implementacja Contact Center (multimedialne centrum kontaktu z klientami), integracja z CRM (Customer Relationship Management – system zarządzania relacjami z klientem) i inne. W każdym z tych obszarów usługa może mieć różny poziom kompleksowości: od prostego produktu, przez zarządzanie usługą, rozwiązania zintegrowane, aż po outsourcing.

O ile zarządzanie WAN lub PABX to usługi bliskie firmom telekomunikacyjnym, o tyle desktop services, hosting i dostarczanie aplikacji to obszary ściśle związane z IT. Operatorzy telekomunikacyjni mają jednak szansę stać się istotnymi graczami na tym rynku, gdyż dysponują rozbudowaną infrastrukturą, dzięki której mogą dostarczać tego typu usługi klientom. Dodatkowo mają dużą bazę klientów biznesowych, którym oprócz typowych usług telekomunikacyjnych mogą dostarczać produkty z pogranicza IT i sprzedawać je w atrakcyjnych pakietach.

Z analizy podpisywanych umów na usługi ICT w Europie wynika, że największą popularnością cieszą się usługi zarządzania WAN oraz IP PBX (cyfrowe centrale obsługujące połączenia stacjonarne i internetowe), które występują w ponad 30 proc. kontraktów. Zarządzanie aplikacjami, hosting i desktop services pojawiają się w mniej niż 10 proc. umów.Dlaczego firmy chcą korzystać z usług ICT? Klienci oczekują przede wszystkim, że usługi tego typu pozwolą im na obniżenie kosztów. Na przykład w przypadku korzystania z usługi zarządzania wirtualnymi centralami PABX firma nie musi ani kupować centrali, ani zatrudniać osoby do jej obsługi. Centralę może wypożyczyć, a obsługą zajmie się firma świadcząca usługi ICT. Drugą ważną korzyścią jest możliwość pozbycia się części lub całości czynności związanych z rozwojem oraz utrzymaniem infrastruktury telekomunikacyjnej i IT i skupienie się na podstawowej działalności. Biorąc pod uwagę szybko rosnącą kompleksowość rozwiązań technologicznych, taka oferta często okazuje się atrakcyjna dla przedsiębiorstw.

Liderem transformacji w kierunku ICT jest zapewne British Telecom, który już dawno znajdował się pod presją kurczących się przychodów z powodu braku ramienia mobilnego oraz najbardziej agresywnej deregulacji w Europie.

Firma ta stworzyła spółkę zależną o nazwie BT Global Services, która koncentruje się na działalność ICT. BT Global Services ma bardzo szeroki zasięg międzynarodowy, a jej usługi obejmują głównie dostarczanie aplikacji, hosting i desktop services. Na swoim rodzimym rynku firma ta jest również znaczącym graczem w dziedzinie outsourcingu IT dla sektora publicznego. BT Global Services skupia się na obsłudze dużych międzynarodowych koncernów, których infrastruktura teleinformatyczna znajduje się w dziesiątkach krajów. Przykładem jednej z największych ostatnich transakcji był outsourcing całej globalnej sieci telekomunikacyjnej Fiata o wartości 450 mln euro. W wyniku szybkiej ekspansji przychody BT Global Services osiągnęły 7,5 mld funtów w 2006 r. i stanowiły 38 proc. przychodów całej grupy BT.

Innymi liczącymi się graczami w Europie są Orange Business Services i T-System, spółki córki odpowiednio France Télécom oraz Deutsche Telekom. Na przykład T-Systems po przejęciu Systemhaus stało się największą w kraju firmą świadczącą outsourcing IT.

Jednak aby świadczyć usługi ICT, operatorzy telekomunikacyjni muszą sobie poradzić z bardzo poważnym wyzwaniem, czyli rozwojem nowych kompetencji. Chodzi tu zwłaszcza o doświadczenie i zdolności w obszarze IT oraz świadczenie kompleksowych usług (np. integracja, outsourcing). Organiczne zbudowanie tego typu umiejętności jest bardzo trudne i czasochłonne. Obserwując działalność operatorów, można jednak wyróżnić dwie strategie rozwiązania problemu braku kompetencji. Jedną drogą jest nabycie firm IT, które mają odpowiednie kompetencje, i zintegrowanie ich z własnym biznesem. Na przykład BT Global Services w ciągu ostatnich dwóch lat kupiło około 20 firm. Innym sposobem jest połączenie sił z partnerem z branży IT na zasadzie aliansu. Aby zaspokoić potrzeby klienta, BT Global Services tworzyło w ostatnim czasie alians z IBM i HP na potrzeby wybranych kontraktów.

Polski rynek ICT jest zdecydowanie mniej zaawansowany niż w Europie Zachodniej. Wynika to z kilku czynników. Przede wszystkim polskie przedsiębiorstwa, ze względu na mniejszą skalę działania, mają również mniej rozbudowaną i skomplikowaną infrastrukturę telekomunikacyjną i IT. Poza tym polscy przedsiębiorcy mają mniejsze zaufanie do outsourcingu niż ich zachodnie odpowiedniki. A dodatkowo, jeśli koncerny międzynarodowe korzystają z usług ICT, to zawierają takie kontrakty na poziomie globalnym.

Rynek ICT w Polsce w 2006 r. był wart ok. 1,6 mld zł, co stanowi ledwie kilka procent wartości całego rynku telekomunikacyjnego. Jednak popyt na usługi ICT rozwija się dynamicznie. Skłonność firm do outsourcingu usług IT i telekomunikacyjnych znacznie wzrasta. Co ważne, tę tendencję można zaobserwować już nie tylko wśród dużych firm, ale też wśród mniejszych.ICT w Polsce to przede wszystkim udostępnianie sieci WAN. Jeszcze kilka lat temu znacząca część sieci korporacyjnych była budowana siłami wewnętrznymi. Obecnie firmy chętnie korzystają z oferty IP VPN (łączenia sieci lokalnych w sieć rozległą WAN), czyli wirtualnych sieci korporacyjnych dostarczanych przez zewnętrznych operatorów. Tę usługę mają już w Polsce prawie wszyscy operatorzy stacjonarni. Inną usługą, która zdobywa coraz większą popularność, są wirtualne centrale PABX.Polskie firmy telekomunikacyjne nie rozwinęły jednak jeszcze swojej oferty produktowej w kierunku usług z obszaru IT. W ich ofercie nie znajdziemy dostarczania aplikacji lub desktop services. Innym dynamicznie rozwijającym się rynkiem, na którym brakuje obecności naszych telekomów, jest budowa lub outsourcing call centre.