Siedem metod na nowotwory

Chirurgia, radioterapia, chemioterapia – te tradycyjne środki wkrótce wzbogacą się o metody bazujące na manipulacjach genetycznych i nanocząsteczkach dostarczających lek wprost do guzów.

– Rak ma wiele form, jest skomplikowany i łatwo się adaptuje. Wojna z nim stała się coraz bardziej złożona i obejmuje nowe fronty – uważa dr Susan M. Gapstur z Amerykańskiego Towarzystwa Walki z Rakiem. Oto siedem metod, przedstawionych w ciągu zaledwie ostatniego miesiąca, które pomogą nam pokonać tę chorobę.

[srodtytul]1[/srodtytul]

Zamrażanie. – Minimalnie inwazyjna krioterapia otwiera drzwi do potencjalnie nowych metod leczenia raka piersi. Zapewnia bezpieczną i skuteczną opcję oszczędzenia piersi, przy małym dyskomforcie – zapewnia dr Peter J. Littrup, radiolog z Barbara Ann Karmanos Cancer Institute.

Lekarze w tym przypadku wykorzystali kilka cienkich igieł. Wstrzyknięto przez nie bardzo zimny gaz. „Lodowa kula” zniszczyła komórki nowotworu. Podobny sposób wykorzystywano wcześniej w salach operacyjnych (np. do leczenia prostaty). Jak podkreśla dr Littrup, postęp techniki sprawił, że igły są cieńsze, można wykorzystać jednocześnie kilka, a nakłucia są mniej bolesne. Dzięki temu można niszczyć nawet guzy mające 5 cm średnicy. Tak można też walczyć z przerzutami do jajników, kości, nerek i płuc – zapewniali eksperci podczas zjazdu amerykańskiego Towarzystwa Radiologii Interwencyjnej.

[srodtytul]2[/srodtytul]

Promieniotwórcze koraliki. Na etapie testów z udziałem ludzi jest nowa metoda walki z rakiem wątroby. Jak twierdzi dr Riad Salem z Northwestern Memorial Hospital, trzy czwarte pacjentów z tym nowotworem nie może skorzystać z operacji chirurgicznej. Guz jest albo za duży, albo jest ich zbyt wiele. Dlatego jego zespół opracował nową formę terapii. Kuleczki (każda z nich ma wielkość pięciu czerwonych krwinek) wypełnione radioaktywnym izotopem itru 90 wprowadza się przez tętnicę udową. Koraliki napromieniowują komórki nowotworu od wewnątrz.

Efekty leczenia? W grupie prawie 300 pacjentów okres życia bez choroby to osiem miesięcy, później trzeba było powtarzać terapię. Bez leczenia ludzie mogą liczyć na półtora roku życia.

[srodtytul]3[/srodtytul]

Złote kule. Podczas zjazdu amerykańskiego Towarzystwa Radiologii Interwencyjnej naukowcy z Northwestern University w Chicago zaprezentowali inną technikę – złote nanocząsteczki zawierające lek zabijający komórki raka trzustki. Nanocząsteczki mają ok. 13 nanometrów średnicy (nanometr to jedna miliardowa część metra). Na średnicy ludzkiego włosa zmieściłoby się ich 8 tys.

– Obecnie stosowane metody leczenia raka trzustki dają znikome efekty. Potrzebujemy zupełnie nowych rozwiązań – mówił prof. Reed A. Omary, którego zespół prowadził testy, na razie na zwierzętach.

Zespół prof. Omary’ego wprowadzał nanocząsteczki bezpośrednio do trzustki za pomocą cewnika. Dzięki temu w jednym miejscu stężenie leku było bardzo wysokie. Zatrucie całego organizmu, powodujące m.in. wymioty czy wypadanie włosów, zostało przez to zmniejszone prawie do zera.

[srodtytul]4[/srodtytul]

Niszczyciel białek – tak nazywają opracowaną przez siebie technologię naukowcy ze Scripps Research Institute. W jednym z ostatnich wydań „Nature Chemical Biology” opisują, jak udało im się wykonać cząsteczkę aktywowaną światłem. Efektem działania takiej „bojowej głowicy” jest rozrywanie białek.

Do budowy włącznika świetlnego zespół prof. Thomasa Kodadeka użył rutenu. – Kiedy ruten absorbuje światło, musi oddać część energii, aby powrócić do pierwotnego stanu – tłumaczy prof. Kodadek. – W tym procesie wytwarza szczególnie aktywną formę tlenu (tzw. tlen singletowy), który rozrywa na kawałki wszystkie białka, jakie napotka.

Taki świetlny włącznik pozwoli niszczyć białka wewnątrz i na zewnątrz komórek.

[srodtytul]5[/srodtytul]

Laser sterowany komputerem to metoda najbliższa wprowadzenia do codziennego użytku w szpitalach – wszystkie potrzebne elementy są już dostępne. Lekarze ze słynnej Mayo Clinic wykonali pierwszą na świecie, jak twierdzą, operację laserowego wypalenia raka prostaty sterowaną obrazem uzyskanym z rezonansu magnetycznego. Nowy rodzaj zabiegu przeszło na razie czterech pacjentów.

– Terapia zachowuje funkcje seksualne, nie zaobserwowaliśmy żadnych komplikacji – zapewnia dr David Woodrum z Mayo Clinic.

[srodtytul]6[/srodtytul]

Wyciszanie genów. Opisana przez naukowców z California Institute of Technology (Caltech) w jednym z ostatnim wydań „Nature” metoda może zrewolucjonizować nie tylko walkę z rakiem, ale generalnie z chorobami, u których podstaw leży wadliwe funkcjonowanie genów. Zespół pracujący pod kierunkiem Marka Davisa skonstruował polimerową nanocząsteczkę wyposażoną w łańcuch tzw. siRNA powodującą wyciszanie konkretnych genów, a co za tym idzie blokowanie produkcji wybranych białek. Nanocząsteczki wstrzyknięte do krwiobiegu wnikają do komórek nowotworu i dezorganizują ich działanie.

– Te nanocząsteczki potrafią dostarczyć łańcuchy siRNA wyciszające geny w dowolne miejsce ciała – tłumaczy Davis. Jego zespół przeprowadził już pierwszą fazę badań klinicznych. Wyniki będą znane wkrótce. Wcześniejsze próby – na komórkach raka w probówce – dowiodły skuteczności tej metody.

[srodtytul]7[/srodtytul]

Zatrzymać wzrost guza.

– Wcześniej dowiedliśmy, że można zniszczyć komórki raka nanocząsteczkami pobudzanymi światłem, ale co zrobić, gdy nie możemy z tym światłem dotrzeć do guza? – pyta Mostafa El-Sayed z Georgia Tech. Jego naukowcy znaleźli odpowiedź: wnikająca do komórek raka złota nanocząsteczka może zablokować proces podziału i doprowadzić do samobójczej śmierci komórki.

– Jeżeli możemy zatrzymać komórki przed podziałem, to możemy też zatrzymać raka – mówi naukowiec.

Na razie metodę przetestowano na komórkach guzów z nosa, gardła i uszu.