Elektrody przywracają wspomnienia

Zaskakujący efekt terapii otyłości. Pacjent leczony metodą elektrycznego drażnienia mózgu niespodziewanie zaczął przypominać sobie wydarzenia sprzed kilkudziesięciu lat

Publikacja: 30.01.2008 00:27

Elektrody przywracają wspomnienia

Foto: Rzeczpospolita

Eksperymentalne terapie mogą przynieść nieoczekiwane rezultaty. Przekonał się o tym zespół neurologów z Toronto Western Hospital w Kanadzie. Lekarze badali zastosowanie tzw. głębokiej stymulacji mózgu do terapii otyłości. Stymulacja taka polega na umieszczeniu w mózgu cieniutkich elektrod i przepuszczaniu przez nie prądu.

Specjaliści kierowani przez neurochirurga prof. Andresa Lozano starali się pomóc 50-letniemu mężczyźnie cierpiącemu na znaczną otyłość. Ponieważ inne metody leczenia zawiodły, specjaliści sięgnęli po głęboką stymulację mózgu i wszczepili mu do głowy elektrody. Uaktywniając różne elektrody i przepuszczając przez nie prąd, starali się znaleźć najlepsze miejsce do hamowania apetytu.

Niespodziewanie, poddawany terapii pacjent – zabieg przeprowadza się u osób przytomnych – przyznał, że ma wrażenie déja vu. Poczuł, że jest na spacerze w parku z przyjaciółmi. I że ma 20 lat. Po zwiększeniu intensywności stymulacji wspomnienia stały się żywsze, bardziej kolorowe. Pacjent zaczął sobie lepiej przypominać detale.

Badając ten przypadek, naukowcy stwierdzili, że stymulowane były elektrody umieszczone w regionie tzw. podwzgórza oraz sklepienia przenoszącego sygnały do hipokampa – struktury odpowiedzialnej m.in. za pamięć.

Od tej chwili cierpiący na otyłość mężczyzna był poddawany regularnym testom zapamiętywania i sprawności umysłowej zarówno podczas stymulacji, jak i bez niej. Okazało się, że po trzech tygodniach ciągłej stymulacji osiągnął „znacznie lepsze rezultaty w dwóch testach badających zdolność uczenia się” – piszą naukowcy w najnowszym wydaniu „Annals of Neurology”. Podczas stymulacji łatwiej przychodziło mu też zapamiętywanie.

Podniesiona sprawność intelektualna pacjenta z elektrodami w mózgu nie jest jednak zaskoczeniem. Naukowcy podejrzewali to wcześniej, ale dotąd udawało się to sprawdzić głównie na szczurach. Zrobili to w październiku 2006 roku badacze z Uniwersytetu Cornell. Potraktowane w ten sposób szczury stawały się żywsze, bardziej ciekawskie.

Pół roku później ten sam efekt usiłowano wywołać u ludzi. Specjaliści z Cleveland Clinic zastosowali głęboką stymulację mózgu u pacjentów z niedającą się leczyć depresją oraz z zespołem natręctw. Zaobserwowano wtedy poprawę w testach na inteligencję i zapamiętywanie. Ale pacjenci nie przypominali sobie wówczas zdarzeń sprzed wielu lat.

Czy głęboka stymulacja mózgu może posłużyć nam kiedykolwiek do poprawiania intelektu? Operacja umieszczenia w mózgu elektrod jest skomplikowana i ryzykowna. Na szczęście naukowcy z Uniwersytetu w Lubece opracowali prostszy sposób („Napięcie dla pamięci”, „Rz” z 7.11.2006 r.).13 studentom polecono zapamiętać 46 par słów i przetestowano ich wiedzę. W nocy przez przymocowane do czaszek niektórych z nich elektrody przepuszczono delikatny prąd. Rano ponownie poddano ich testowi. Wyniki u wszystkich były lepsze niż wieczorem. Ale u tych, których traktowano prądem, wyniki były znacznie lepsze niż w grupie kontrolnej.

Naukowcy szacują, że elektryczna stymulacja mózgu podczas snu może poprawić wyniki egzaminu nawet o 8 proc.

NOWA OFERTA NA2025

Wiemy więcej,
niż mówi rynek

Zaprenumeruj

masz pytanie, wyślij e-mail do autora p.koscielniak@rp.pl

Specjaliści z kanadyjskiego Toronto Western Hospital, próbując odnaleźć i wykorzystać miejsce w mózgu regulujące poczucie głodu i sytości, przez przypadek podrażnili region odpowiedzialny za wspomnienia. Ponieważ wszczepienie elektrod oraz sprawdzenie ich działania wymaga, aby pacjent był świadomy, efekt był natychmiastowy. Pacjent zaczął przypominać sobie zdarzenia z młodości. Elektryczną stymulację udało się wykorzystać też do poprawienia pamięci ogólnej 50-letniego pacjenta oraz poprawy jego zdolności intelektualnych. Efekt ten utrzymywał się również po zakończeniu terapii, choć najlepsze rezultaty osiągnięto uruchamiając podczas nauki urządzenie.

Nauka
Zaskakujący eksperyment z dzikimi rybami. „Tak, jakby one nas studiowały, a nie odwrotnie”
Nauka
Wilki same się udomowiły? Ciekawy wynik matematycznej symulacji
Nauka
Zaskakujące odkrycie dotyczące jądra Ziemi. Co dzieje się w środku planety?
Nauka
"Ogromne konsekwencje" decyzji Donalda Trumpa. Wstrzymane badania nad HIV i malarią
Materiał Promocyjny
O przyszłości klimatu z ekspertami i biznesem. Przed nami Forum Ekologiczne
Nauka
Naukowcy: Olbrzymi podwodny wulkan może wybuchnąć przed końcem 2025 roku