Intencją inicjatorów było uhonorowanie osób i instytucji, które miały udział w obaleniu komunizmu, odzyskaniu przez Polskę niepodległości oraz wniosły wkład w budowę i kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego w Polsce oraz w Europie Środkowej i Wschodniej. W tym roku nagroda zostanie przyznana po raz 16.
Zwyczajowo nagroda jest wręczana w rocznicę częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu w 1989 r. Zgodnie z tradycją uroczystość jest organizowana w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. W tej zasłużonej dla polskiej kultury instytucji znajdują się m.in. archiwa Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego.