Nowy rekord funduszu kościelnego. Przebił 200 mln zł

200,2 mln zł – taką kwotę w 2022 roku rząd przeznaczył na Fundusz Kościelny. Dotarliśmy do sprawozdania z wykonania budżetu w części dotyczącej wyznań religijnych, jakie do Sejmu skierowało MSWiA. Wynika z niego, że fundusz po raz pierwszy w historii przekroczył 200 mln zł.

Oznacza to, że w ciągu dekady się podwoił. W 2012 roku wynosił jeszcze 94,3 mln zł. Szybko zaczął rosnąć na przełomie rządów PO i PiS, a w 2022 roku miał pierwotnie wynosić 192,8 mln zł. Ze sprawozdania dla Sejmu wynika, że minister finansów zwiększył jego finansowanie z rezerwy celowej. Powodem była potrzeba „sfinansowania zobowiązań wymagalnych, powstałych wobec ZUS z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne osób duchownych”.

Fundusz kościelny. Szereg kontrowersji

Głównym celem Funduszu Kościelnego jest bowiem finansowanie składek duchowieństwa, które – jak w przeszłości tłumaczyło MSWiA – rosną, bo ich wysokość jest powiązana z minimalnym wynagrodzeniem, które regularnie podnosi rząd.

Czytaj więcej

Kościół

O. Rydzyk: Do czego doprowadza cywilizacja zachodnia? Europa umiera

- Trzeba powrócić do normalności i Jan Paweł II nas tego uczy - mówił o. dr Tadeusz Rydzyk, dyrek...

Ze wsparcia z funduszu korzystać może nie tylko Kościół katolicki, ale też wszystkie legalnie zarejestrowane Kościoły i związki wyznaniowe. Które to robią? Nie wiadomo. Jak pisaliśmy w ubiegłym roku, na liście legalnie działających wspólnot są też głoszące egzotyczne doktryny, a nawet zamieszane przed laty w działalność przestępczą. Jednak ani rząd, ani ZUS nie posiada danych, do których z nich trafiają pieniądze.

Niepewna przyszłość funduszu kościelnego

Może to budzić kontrowersje, jednak największe dotyczą finansowania głównego beneficjenta. To właśnie dla Kościoła katolickiego w czasach stalinowskich powołano fundusz, który miał służyć jako rekompensata za odebrane mienie. I trwa spór, czy Kościół zrekompensował już te straty.

Zdaniem samego Kościoła jeszcze do tego nie doszło. Tak wynika z przeprowadzonych przed dekadą wyliczeń ks. prof. Dariusza Walencika z Uniwersytetu Opolskiego. Przedstawiciele Kościoła często przypominają też, że przed 1989 rokiem z Funduszu Kościelnego finansowano propagandowe wiece antykościelne, a nawet działalność Centralnej Szkoły Partyjnej PZPR.

Inaczej sens trwania funduszu ocenia Lewica, która od lat domaga się jego likwidacji. Najbliżej było tego w drugiej kadencji rządów PO–PSL, gdy przekształcenie funduszu w dobrowolny odpis podatkowy obiecał w exposé premier Donald Tusk. Negocjacje z Episkopatem na temat wysokości odpisu utknęły jednak w martwym punkcie, a do realizacji obietnicy nie doszło.

Podczas kampanii prezydenckiej w 2020 roku likwidację funduszu obiecywali kandydaci opozycji: Rafał Trzaskowski, Szymon Hołownia i Robert Biedroń. W listopadzie 2022 roku zaś Donald Tusk zapowiedział, że jednymi z pierwszych decyzji po przejęciu władzy przez opozycję będzie „skasowanie pieniędzy, jakie płyną do Kościoła”.

Czy Konfederacja zlikwidowałaby fundusz kościelny?

Czy po ewentualnym zwycięstwie opozycji fundusz poszedłby do kasacji? Rzecznik PO Jan Grabiec nie wypowiada się już w tak zdecydowanym tonie. – Pamiętajmy, że Fundusz Kościelny jest tylko drobnym elementem całego systemu finansowania Kościoła. Zobowiązania dotyczące składek na ZUS mają charakter wieloletni i ewentualne zmiany wymagałyby uzgodnień z wieloma stronami. Na pewno trzeba za to skończyć z traktowaniem funduszu jako elementu kupowania głosów w kampanii wyborczej – mówi.