Pisarze i tłumacze bez tantiem z audiobooków. Pominięto ich przy zmianie prawa?

Nowelizacja prawa autorskiego zakłada m.in. wynagrodzenie dla wykonawców audiobooków i słuchowisk. Pominięto jednak kwestię tantiem dla samych autorów czytanych tekstów oraz tłumaczy. Stowarzyszenia literatów i tłumaczy apelują o zmiany w projekcie.

Publikacja: 24.06.2024 10:38

Pisarze i tłumacze bez tantiem z audiobooków. Pominięto ich przy zmianie prawa?

Foto: Adobe Stock

W związku z trwającymi pracami nad dostosowaniem prawa autorskiego do współczesnych realiów, w najnowszym projekcie nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zdecydowano się uwzględnić tantiemy, wynikające z realizacji audiobooków. Jak się jednak okazuje, w proponowanym przepisie pominięto całkowicie autorów czytanych tekstów oraz tłumaczy.

Czytaj więcej

Rząd przyjął nowelizację prawa autorskiego. Tantiemy dla twórców i prawo wydawców prasy

Prawo autorskie: tantiemy z audiobooków nie dla autorów i tłumaczy?

Proponowana zmiana polega na wdrożeniu do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych art. 86a o treści: „Artyści wykonawcy utworu muzycznego lub słowno-muzycznego są uprawnieni do stosownego wynagrodzenia z tytułu publicznego udostępniania utrwalenia artystycznego wykonania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym”. Tak więc, wynagrodzenie przysługiwać miałoby m.in. aktorowi lub lektorowi czytającemu (w ramach audiobooka, słuchowiska etc.) dany utwór.

Zakładałoby to pominięcie autorów czytanych tekstów oraz tłumaczy, którzy przełożyli uprzednio tekst na język polski. Taki kształt przepisu wywołał sprzeciw środowisk twórców literatury i tłumaczy.

— Zupełnie, jakby rynek cyfrowy jej (literatury — przyp. red) nie dotyczył, a obieg literacki odbywał się tylko w księgarniach. Oczywiście nie jest to prawdą, kontakt z literaturą przenosi się do świata cyfrowego oraz do subskrypcyjnego modelu sprzedaży (...). Mimo to, mimo naszych apeli autorki i autorzy oraz tłumaczki i tłumacze zostali, w przeciwieństwie do koleżanek i kolegów z innych środowisk pozbawieni ochrony prawnej, którą miała zagwarantować nowelizacja — przeczytać możemy we wspólnym oświadczeniu Unii Literackiej oraz Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.

Tantiemy dla twórców w nowelizacji prawa autorskiego. Apel Unii Literackiej i Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury

— Przypominamy, że tantiemy są sprawą niezależną od umów podpisywanych przez osoby piszące czy tłumaczące z wydawnictwami (...). Zgodnie z intencją dyrektywy DSM Unii Europejskiej prawo powinno chronić przede wszystkim twórców, zabezpieczając ich interesy wobec wydawców i dystrybutorów cyfrowych — czytamy w oświadczeniu organizacji twórczych.

Wprowadzenie odpowiednich tantiem spowodować ma, że operatorzy serwisów abonamentowych zmuszeni będą płacić na równych zasadach autorom tekstów i ich wykonawcom. Ma to gwarantować stosowna umowa z wybraną Organizacją Zbiorowego Zarządzania prawami autorskimi.

Działać ma to na tej samej zasadzie, co w przypadku stacji telewizyjnych, które płacą twórcom filmów i seriali niezależnie od tego, że zapłaciły już producentowi za samo prawo do emisji.

— Dziś nie dyskutujemy o tym, czy wynagrodzenia autorskie z Internetu są potrzebne, bo wiemy od dawna, że są niezbędne. Rozmawiamy o tym, jakie te wynagrodzenia mają być. Nie wystarczy zapisać w ustawie, że wynagrodzenie autorskie jest twórcom należne. Trzeba jasno zapisać, że ma być ono odpowiednie i proporcjonalne — mówi Prezes Stowarzyszenia Autorów ZAiKS Miłosz Bembinow.

Projekt nowelizacji prawa autorskiego trafił jakiś czas temu do Sejmu. Aktualnie znajduje się on na etapie prac w Komisji Kultury i Środków Przekazu. Nadal jest więc możliwe dokonanie zmian, o które apelują stowarzyszenia twórców i tłumaczy — Unia Literacka i Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury przedstawiły m.in. własny projekt wskazanego wyżej przepisu, swym zakresem obejmujący także autorów i tłumaczy. Zmiany te powinny mieć miejsce, jeśli chcemy, by prawo autorskie w pełni uwzględniało wkład artystów i twórców tekstów w rozwój rodzimej kultury. 

Czytaj więcej

Bój z cyfrowymi gigantami o tantiemy dla twórców. Ruszają prace w Sejmie

W związku z trwającymi pracami nad dostosowaniem prawa autorskiego do współczesnych realiów, w najnowszym projekcie nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych zdecydowano się uwzględnić tantiemy, wynikające z realizacji audiobooków. Jak się jednak okazuje, w proponowanym przepisie pominięto całkowicie autorów czytanych tekstów oraz tłumaczy.

Prawo autorskie: tantiemy z audiobooków nie dla autorów i tłumaczy?

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo dla Ciebie
MEN: zmienimy projekt dotyczący organizowania lekcji religii
Zawody prawnicze
Sześć zarzutów dyscyplinarnych dla zastępcy prokuratora generalnego
Sądy i trybunały
Sędzia Pawłowicz do marszałka Hołowni: Proszę nie szczuć na mnie
Konsumenci
Teraz frankowiczom zostaje ugoda lub potrącenie
ZUS
Pomysł Trzeciej Drogi na składkę zdrowotną. Zyskają wszyscy?