Agencje ratingowe dały rządowi kredyt zaufania

Jeśli rząd nie będzie w stanie zniwelować negatywnego wpływu obniżenia wieku emerytalnego na stan finansów publicznych, agencje ratingowe mogą się zdecydować na obniżenie ocen wiarygodności kredytowej Polski. W najbliższych latach jest to jednak mało prawdopodobne.

W piątek wieczorem agencja Fitch podtrzymała rating Polski na poziomie A– (siódmy stopień na 24 możliwe) z perspektywą stabilną. To oznacza, że w jej ocenie prawdopodobieństwo zmiany ratingu w którąkolwiek stronę w najbliższych dwóch latach jest niewielkie. Agencja Moody's, która także zgłosiła piątek jako jeden z trzech tegorocznych terminów aktualizacji ratingu Polski, wstrzymała się z publikacją komunikatu. Choć formalnie nie jest to tożsame z podtrzymaniem ratingu, agencja nadal ocenia wiarygodność kredytową Polski na A2 (szósty stopień) z perspektywą negatywną. Tak samo postąpiła we wrześniu ub.r.

– Nie doszukiwałbym się tu drugiego dna. Moody's standardowo aktualizuje ratingi tylko wtedy, gdy chce coś zmienić – mówi Konrad Augustyński, zarządzający funduszami w PZU TFI.

Niejasne skutki obniżki wieku emerytalnego

Spośród 16 ankietowanych przez „Rzeczpospolitą" ekonomistów żaden nie zakładał, że któraś agencja obniży w piątek polski rating. Wielu jednak zastrzegało, że w przypadku Moody's takie ryzyko jednak istniało. W listopadzie agencja ostrzegła, że obniżenie wieku emerytalnego to zagrożenie dla stabilności finansów publicznych, a w efekcie wiarygodności kredytowej Polski. W grudniu wskazywała z kolei na negatywne konsekwencje spowolnienia gospodarczego.

W maju ub.r., gdy Moody's zmieniła perspektywę oceny wiarygodności kredytowej Polski ze stabilnej na negatywną, uzasadniała to zagrożeniami natury fiskalnej, związanymi z realizacją programu rządzących, i ryzykiem osłabienia klimatu inwestycyjnego w Polsce pod wpływem m.in. przedłużającego się sporu o Trybunał Konstytucyjny.

– Obniżenie wieku emerytalnego w długiej perspektywie będzie obciążeniem dla budżetu, ale nie uzasadnia cięcia ratingu już teraz. Dziś stan finansów publicznych jest lepszy, niż był, gdy Moody's zmieniała perspektywę, choć to głównie efekt czynników jednorazowych – ocenia Augustyński.

– Rating zależy od prognoz, m.in. wzrostu PKB oraz trajektorii długu publicznego. Obniżka wieku emerytalnego będzie miała wpływ na te prognozy, ale w tym momencie nie jest on jednoznaczny – mówi „Rzeczpospolitej" Jakub Borowski, główny ekonomista banku Credit Agricole w Polsce. – Rząd może łagodzić skutki fiskalne tej decyzji, np. podwyższając podatki. Wtedy jej jedynym skutkiem będzie negatywny wpływ na podaż pracy i w efekcie nieco wolniejsze tempo wzrostu PKB. Ale dziś sytuacja makroekonomiczna Polski jest dobra i jest perspektywa jej poprawy.

Fitch już nie ukąsi

Solidne fundamenty makroekonomiczne to jeden z czynników, które Fitch wymienił w piątek jako uzasadnienie decyzji. Jego analitycy zwrócili uwagę, że pod rządami PiS pogorszył się klimat polityczny i zmniejszyła przewidywalność polityki gospodarczej, co stwarza ryzyko nadmiernego wzrostu zadłużenia. Jak jednak zaznaczyli, ufają, że unijny limit deficytu sektora finansów publicznych (3 proc. PKB) jest silną kotwicą dla polityki fiskalnej w Polsce, a rząd nie dopuści do wzrostu długu publicznego. Sygnały, że tak nie jest, mogą być przesłanką do obniżki ratingu bądź jego perspektywy. Z kolei wśród czynników, mogących skutkować podwyżką ratingu lub perspektywy, Fitch wymienił szybki wzrost PKB i dalszy spadek zadłużenia zagranicznego netto.

– Jeśli wzrost PKB przyspieszy w 2017 i 2018, a inflacja odbije do 2 proc., to nawet przy deficycie bliskim 3 proc. PKB dług uda się ustabilizować. Jeśli te warunki zostaną spełnione, a dodatkowo złoty będzie się umacniał, Fitch może za jakiś czas rozważyć podwyższenie oceny wiarygodności kredytowej Polski – mówi Borowski. – Niezależnie od werdyktów agencji przy dzisiejszej sytuacji makroekonomicznej powinniśmy obniżać deficyt i dług publiczny. Polityka rządu sprawia, że w razie kryzysu nie będziemy mogli wykorzystać polityki fiskalnej do stabilizowania koniunktury.

Opinia

Piotr Bujak, główny ekonomista PKO BP

Decyzję Moody's, by nie aktualizować ratingu, można interpretować tak, że bilans czynników nie uzasadniał zmiany oceny wiarygodności kredytowej. Negatywny czynnik w postaci obniżki wieku emerytalnego zrównoważyła m.in. znaczna redukcja deficytu finansów publicznych, ograniczenie nierównowagi zewnętrznej i oczekiwane przyspieszenie wzrostu gospodarczego.