Ukraińcy - pierwsze kroki w Polsce (poradnik). Przekraczanie granicy, czyli legalizacja pobytu obywateli Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Dnia 12 marca 2022 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym z Rosją (dalej jako „Ustawa"). Ustawa określa, m.in. szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywatela Ukrainy oraz małżonka obywatela Ukrainy nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego, którzy przybyli do Polski uciekając przed wojną.

a) zasady uznania pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej za legalny

Jeżeli obywatel Ukrainy, wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. Tym samym uzyskuje status osoby korzystającej z ochrony czasowej.

WAŻNE. Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia, którym jest uznanie jego pobytu na terytorium Polski za legalne.

Przepisów dotyczących zasad uznawania legalności pobytu w Polsce nie stosujemy do obywateli Ukrainy:

1) posiadających:

a) zezwolenie na pobyt stały,

b) zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,

c) zezwolenie na pobyt czasowy,

d) status uchodźcy,

e) ochronę uzupełniającą,

f) zgodę na pobyt tolerowany;

2) którzy złożyli lub zadeklarowali zamiar złożenia w Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone.

b) kwarantanna, testy, certyfikaty Covid-19

Osoby wjeżdżające do Polski z Ukrainy nie muszą okazywać negatywnego wyniku testu na COVID-19 ani odbywać kwarantanny, niezależnie od tego, czy są zaszczepione, czy nie.

c) rejestr pobytu obywatela Ukrainy

W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na jego wniosek złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Polski.

Komendant Główny Straży Granicznej umieszcza dane w rejestrze, w terminie 30 dni od dnia przekazania przez organy gminy informacji o złożeniu wniosku o nadanie numer PESEL.

d) numer PESEL

Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym urzędzie gminy, nadaje się numer PESEL (numer umożliwiający identyfikację osoby, ułatwiający załatwianie wszelkich spraw urzędowych, niezbędny do uzyskania pomocy, którą gwarantuje Ustawa). Wniosek:

1. należy złożyć w siedzibie urzędu gminy na piśmie, w formie papierowej i podpisać (do wniosku należy dodać fotografię spełniającą wymogi formalne oraz złożyć odcisk palców);

2. w imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych, wniosek składa jedno z rodziców, opiekun, kurator lub opiekun tymczasowy.

WAŻNE. Wnioski o nadanie numeru będzie można składać w dowolnym urzędzie gminy od najbliższej środy (16 marca 2022 r.) Urzędy gminy mogą zapewnić możliwość nieodpłatnego wykonania fotografii niezbędnej do złożenia wniosku.

Wniosek o nadanie numeru PESEL zawiera następujące informację:

1) imię (imiona);

2) nazwisko;

3) unikalny numer ewidencyjny nadany przez organ ukraiński;

4) obywatelstwo;

5) imię matki osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;

6) nazwisko matki osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;

7) imię ojca osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;

8) nazwisko ojca osoby małoletniej, o ile zostało udokumentowane;

9) numery PESEL rodziców, o ile zostały nadane i są znane;

10) datę urodzenia;

11) miejsce urodzenia;

12) kraj urodzenia;

13) płeć;

14) datę wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

15) datę złożenia wniosku;

16) adnotację o tym, czy odciski palców zostały pobrane;

17) adnotację o wyniku lub przyczynach braku weryfikacji osoby z danymi zgromadzonymi w rejestrze

18) informacje o osobie sprawującej faktyczną opiekę nad dzieckiem;

19) oświadczenie o przybyciu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi;

20) oświadczenie o byciu małżonkiem obywatela Ukrainy;

21) oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku;

22) własnoręczny czytelny podpis wnioskodawcy.

Wzór wniosku o nadanie numeru PESEL w języku ukraińskim: https://mc.bip.gov.pl/ogloszenia/wzor-wniosku-o-nadanie-numeru-pesel-w-zwiazku-z-konfliktem-na-ukrainie.html

Przy składaniu wniosku o nadanie numeru PESEL należy okazać:

• dokument podróży, Kartę Polaka lub inny dokument ze zdjęciem umożliwiający ustalenie tożsamości,

• w przypadku osób poniżej 18 roku życia – także dokument potwierdzający urodzenie.

Co ważne, może być to być także dokument unieważniony, a w przypadku braku jakiegokolwiek dokumentu należy złożyć oświadczenie przed urzędnikiem w celu potwierdzenia tożsamości.

Odmawia się przyznania numeru PESEL (w drodze decyzji) w przypadku, gdy:

1) fotografia załączona do wniosku nie spełnia określonych w ustawie wymań;

2) nie zostały pobrane odciski palców (poza wyjątkami określonymi w Ustawie);

3) wystąpią problemy z potwierdzeniem tożsamości.

WAŻNE. Od decyzji nie służy odwołanie.

e) profil zaufany

W przypadku wyrażenia zgody we wniosku o nadanie numer PESEL, minister właściwy ds. informatyzacji automatycznie potwierdza profil zaufany dla osoby wnioskującej. Profil zaufany to bezpłatna metoda potwierdzania tożsamości, za pomocą której można załatwiać sprawy urzędowe przez internet. Utworzony automatycznie profil zaufany zawiera adres e-mail i numer telefonu komórkowego podane we wniosku.

f) zakwaterowanie

Przy granicy i na terenie Polski zostały utworzone punkty recepcyjne, rejestracja w tych punktach nie jest obowiązkowa. Jeśli obywatel Ukrainy po przyjeździe do Polski chce skorzystać z pomocy, m.in. zakwaterowania, powinien udać się do jednego z punktów recepcyjnych, których adresy znajdują się na stronie Urzędu do Spraw Cudzoziemców (https://www.gov.pl/web/udsc/punkty-recepcyjne2). W punktach tych można m.in. otrzymać posiłek, pomoc medyczną, odpocząć, uzyskać pomoc w organizacji transportu i zostać skierowanym dalej, do miejsca, gdzie zapewniony będzie bezpłatny nocleg i wyżywienie. Także wielu obywateli polskich zapewnia zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy.

Ważne adresy i telefony dla obywateli Ukraińskich

Bezpłatne infolinie pomocowe dla uchodźców:

• ogólny telefon do spraw cudzoziemców po ukraińsku: +48 47 721 75 75;

• ogólny numer interwencyjny: 987;

• całodobowa infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia po polsku i ukraińsku: 800 190 590.

Lista punktów informacyjnych infolinii: https://www.gov.pl/web/udsc/punkty-informacyjne-i-infolinie-urzedow-wojewodzkich

Teleplatforma Pierwszego Kontaktu (TPK)

• teleporada medyczna: 800 137 200;

• od poniedziałku do piątku - od 18.00 do 8.00;

• w soboty i niedziele oraz inne dni wolne od pracy od 8.00 do 8.00 następnego dnia;

• infolinia obsługiwana jest w języku polskim, angielskim i ukraińskim.

Wsparcie psychologiczne

• Ośrodek Interwencji Kryzysowej – infolinia całodobowa: +12 421 92 82;

• Fundacja "Nasz wybór" – infolinia całodobowa: +48 727 805 764;

• Pomocy można szukać również na grupie na Facebooku "Psycholodzy i Psycholożki dla Ukraińców".

Adresy Urzędów

• Ambasada Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej (Al. J.Ch. Szucha 7 00-580 Warszawa) sprawy konsularne i wizowe: +22 621-39-79, Ambasada: +48 22 629-34-46 lub 22 622 47 97 strona internetowa: www.poland.mfa.gov.ua;

• Urząd ds. Cudzoziemców w Warszawie (ul. Taborowa 33, 02-699 Warszawa), infolinia: +48 47 721 75 75;

• Dane teleadresowe urzędów miejskich w Warszawie: https://www.informacja.warszawa.pl/urzedy_miejskie.

Za pomoc w przygotowaniu materiału dziękujemy: