Pomoc skierowana jest do wszystkich przedsiębiorców

Zdania co do tego, w jakim punkcie pandemii jesteśmy, są podzielone. Niemniej pewne jest jedno – czeka nas przedłużony okres niepewności. Jakie Agencja Rozwoju Przemysłu ma scenariusze rozwoju sytuacji gospodarczej w kraju?

Rzeczywiście pandemia to okres kryzysowy również w gospodarce. Na szczęście patrząc na dostępne dane, możemy zaobserwować pewną stabilizację. Przykładem niech będą dane z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, gdzie obecnie w stosunku do załamania covidowego, które miało miejsce w połowie marca, liczba przedsiębiorców ogółem prowadzących działalność gospodarczą wzrosła o prawie 3 proc. Co więcej, na stabilnym poziomie pozostaje też liczba przedsiębiorców, którzy zawieszają działalność, i nie różni się ona od średniej sprzed pandemii. Przypomnę też ostatnie prognozy agencji ratingowej Standard & Poor's na ten rok mówiące o tym, że spadek PKB Polski będzie mniejszy. Natomiast już na 2021 rok agencja przewiduje, że wzrost gospodarczy będzie oscylował wokół 4,5 proc. Pomimo tego więc, że obserwujemy coś, co możemy nazwać drugą falą pandemii, nie ma to przełożenia na sferę gospodarczą. Dane eksportowe również są pozytywne. Wydaje mi się zatem, że następuje stabilizacja. Ona oczywiście nie dotyczy wszystkich branż. Ale tak jak w każdym kryzysie są sektory, które na nowej sytuacji rynkowej, społecznej, zdrowotnej bardzo mocno rosną, świadcząc nowe usługi czy oferując nowe towary.

Jak pan ocenia kondycję małych i średnich firm przeszło pół roku od pojawienia się koronawirusa w naszym kraju, co radykalnie wpłynęło na zmianę sytuacji rynkowej wielu przedsiębiorstw?

Myślę, że tu też następuje stopniowa stabilizacja. Kolejna branże po lockdownie wracają na rynek, tym samym uzyskują środki, przychody, które wpływają na poprawę sytuacji płynnościowej. Można więc powiedzieć, że dane, o których wspominałem, pozytywnie rokują na przyszłość.

A jeśli przyjrzeć się dokładniej poszczególnym sektorom, to według państwa oceny, które branże radzą sobie gorzej, a które wychodzą na prostą?

Sytuacja jest bardzo dynamiczna. Przypomnę, że pierwotne działania Agencji Rozwoju Przemysłu w ramach instrumentów tarczowych, które przygotowała ARP, zwracały na przykład bardzo mocno uwagę na wsparcie branży przewozu towarów. Negatywne prognozy w jej przypadku okazały się nietrafione. Natomiast pojawiły się inne branże, które odczuwają następstwa pandemii. To m.in. branża turystyczna. Chociaż gdy obserwowaliśmy to, co się działo w wakacje choćby na Mazurach czy nad Bałtykiem, to napawało to optymizmem, bo wydawało się, że przeciętnemu turyście bardzo trudno było znaleźć wolne miejsce. Niemniej branża turystyczna pozostaje najbardziej narażona na skutki obecnej sytuacji. Warto także wskazać na branże eventową, koncertową, artystyczną. W ich przypadku ograniczenia w organizacji wydarzeń czy imprez masowych wpłynęły bardzo mocno negatywnie na sytuację przedsiębiorców. I wreszcie wydaje się, że w okresie lockdownu, ale też miesięcy wakacyjnych, negatywny wpływ sytuacji odczuła branża przewozów osobowych, w szczególności autobusowych. To są branże, w których obserwujemy największe problemy.

Właśnie naprzeciw potrzebom przedsiębiorców w kłopotach wychodzi ustawa o pomocy publicznej z lipca tego roku, która wprowadziła do katalogu instrumentów pomocowych Politykę Nowej Szansy. Na czym ta nowa szansa ma polegać?

Polityka Nowej Szansy to nic innego, jak program pomocy publicznej – notyfikowany już także przez Komisję Europejską – skierowany do tych przedsiębiorców, którzy wymagają działań restrukturyzacyjnych. Czy też, to warto podkreślić, w niektórych przypadkach do tych, którzy jednak decydują się na zakończenie działalności gospodarczej. Ta pomoc ma im umożliwić przeprowadzenie tego procesu, bo muszą być odpowiednie środki na te działania. ARP rozpoczęła już nabór wniosków od przedsiębiorców, którzy zainteresowani są pozyskaniem wsparcia na restrukturyzację.

W ramach Polityki Nowej Szansy skupiamy się na zastosowaniu jednego z trzech instrumentów, który umożliwia przedsiębiorcy czy to przygotowanie się, czy to przeprowadzenie działań restrukturyzacyjnych, tak aby mógł on powrócić na rynek i ponownie rozpocząć funkcjonowanie i konkurowanie z innymi podmiotami.

W jakiej formie będzie udzielana pomoc?

Przede wszystkim, jak wspomniałem, jej istotą jest udzielenie wsparcia finansowego na przygotowanie czy też przeprowadzenie działań restrukturyzacyjnych. W zależności od tego, o jakim instrumencie mówimy, przedsiębiorca będzie mógł uzyskać finansowanie zwrotne w formie pożyczki. Będzie też możliwość uzyskania finansowania w formie obligacji, poprzez objęcie ich poprzez operatora programu, jakim jest ARP, czy też wejścia kapitałowego Skarbu Państwa w sytuacji, kiedy będzie to już jedyne rozwiązanie, aby ta restrukturyzacja mogła skutecznie przebiegać. Jeśli chodzi o możliwe działania, możemy mówić o pomocy na ratowanie przedsiębiorcy, czyli o doraźnym wsparciu, o pomocy na restrukturyzację, czyli opracowaniu i wdrożeniu planu restrukturyzacyjnego, i trzeci element to tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne dla przedsiębiorcy. To są mechanizmy, o których mówi ustawa.

Na ten pierwszy i ostatni element dofinansowanie będzie miało formę zwrotną, formę pożyczki. Natomiast w przypadku pomocy na restrukturyzację będą możliwe do zastosowania wszystkie trzy wymienione instrumenty.

Kto będzie się mógł ubiegać o takie wsparcie?

Pomoc skierowana jest do wszystkich kategorii przedsiębiorców. Mogą z niej skorzystać zarówno mikro, mali, jak i średni przedsiębiorcy. Ale ustawa dopuszcza też możliwość skorzystania z tej pomocy przez dużych przedsiębiorców. Różnica między tymi grupami podmiotów jest taka, że w przypadku dużego przedsiębiorcy udzielenie wsparcia na restrukturyzację będzie wymagało notyfikacji przez Komisję Europejską. Ten wymóg nie będzie obowiązywał podmiotów mikro, małych i średnich. One będą mogły uzyskać pomoc w ramach i na zasadach regulacji określonych w ustawie.

Właśnie opublikowane zostały też szczegółowe zasady udzielania pomocy w ramach Polityki Nowej Szansy. Są dość obszerne, ale jednocześnie wydają się miejscami raczej ogólne. Bo na przykład jest tam zapis, że pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku. A te są opisane m.in. jako ryzyko wypadnięcia firmy z rynku. Kto będzie oceniał skalę tego ryzyka uprawniającą do skorzystania z pomocy?

Oceny wniosku przedsiębiorcy i spełnienia wszystkich przesłanek ustawowych, które w sposób bardzo ścisły nawiązują do wytycznych wynikających z przepisów europejskich, będzie dokonywać Agencja Rozwoju Przemysłu. Jako operator wskazany w ustawie, który na podstawie porozumień i umów z Ministerstwem Rozwoju dysponuje określoną pulą środków, będziemy analizowali, czy w danym przypadku przesłanki ustawowe do udzielenia pomocy są spełnione. Jak również czy spełnione są wszystkie elementy formalne. W szczególności chcemy postawić na jakość planów restrukturyzacyjnych, tak aby wspierać nie tylko tych przedsiębiorców, którzy mają wiarygodną, sensowną wizję wyjścia z kłopotów, ale również po to, aby później z udzielenia tej pomocy publicznej móc się w sposób prawidłowy rozliczyć – zarówno ze strony ARO, jak i ze strony przedsiębiorcy, który o takie wsparcie zdecyduje się wystąpić.

Ustawa wskazuje dwa zasadnicze elementy, o których pan wspomniał. Można je sprowadzić do tego, że dany przedsiębiorca powinien na lokalnym rynku odgrywać istotną rolę, czy to pod względem sytuacji na rynku pracy, gdy jest istotnym pracodawcą, czy też gdy np. prowadzi działalność, która będzie ważna z punktu widzenia lokalnego rynku, a więc jest dostarczycielem określonych dóbr czy usług. Są to elementy, na które będziemy zwracać uwagę, bo, jak wspomniałem, wynikają one nie tylko z ustawy, ale również z przepisów unijnych.

120 mln zł rocznie przewidziane w Polityce Nowej Szansy na wsparcie dla firm nie wygląda na kwotę imponującą. A może się mylę i skala potrzeb przedsiębiorców w kłopotach nie będzie wcale taka duża. To wystarczający budżet?

Rzeczywiście, jeżeli patrzymy na kwotę 120 mln zł na dany rok budżetowy, to może nie jest to kwota oszałamiająca. Natomiast musimy spojrzeć na ten projekt przez cały okres jego trwania. Polityka Nowej Szansy rozpisana jest na dziesięć lat i co roku przewidziane jest na nią właśnie 120 mln zł. Tym samym łączna wartość projektu wzrasta do 1,2 mld zł. Ale również już na ten rok Ministerstwo Rozwoju przewidziało dodatkowe środki pochodzące z funduszu covidowego w wysokości 600 mln zł. Zatem łączna kwota na 2020 rok wynosi 720 mln zł.

Gdzie przedsiębiorcy mogą uzyskać szczegółowe informacje dotyczące Polityki Nowej Szansy czy też pomoc w interpretacji zasad ubiegania się o wsparcie w jej ramach?

Zachęcamy przede wszystkim do odwiedzenia strony Agencji Rozwoju Przemysłu, arp.pl. Tam, w zakładce dotyczącej usług finansowych, znajduje się również informacja o Polityce Nowej Szansy. Przedsiębiorca znajdzie tu kompleksową informację, prawdziwy przewodnik, jakie wymagania należy spełniać, jakie wypełnić wnioski i załączniki, jak wygląda procedura ich składania i uzyskiwania decyzji. Informacje dostępne są też na stronie Ministerstwa Rozwoju, na portalu rządowym gov.pl. Zachęcamy również przedsiębiorców do umawiania się na spotkania z doradcami restrukturyzacyjnym w naszych centrach obsługi przedsiębiorców, zlokalizowanych we Wrocławiu, Warszawie, Katowicach, Lublinie, Białymstoku, Gdyni i Lublinie.

CV

Paweł Kolczyński, wiceprezes Agencji Rozwoju Przemysłu od lipca 2018 roku. Ma wieloletnie doświadczenie w nadzorze właścicielskim i prowadzeniu procesów restrukturyzacji. Radca prawny z ponaddziesięcioletnią praktyką, nauczyciel akademicki. Od 2016 r. prezes Funduszu Rozwoju Spółek. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz podyplomowych europejskich Studiów specjalnych w Centrum Studiów Europejskich im. Jeana Monneta na UMK.