„Rzeczpospolita" jest patronem medialnym festiwalu 6. Dni Muzyki Ukraińskiej w Warszawie
Przy kawie z kompozytorem Bohdanem Sehinem snuliśmy kolejne plany i tak powstał pomysł, aby spowodować pewną kontynuację polsko-ukraińskiej współpracy kulturalnej wspaniale uprawianej w postaci Stypendium Ministra Kultura „Gaude Polonia". Program ten powstał w 2003 roku z inicjatywy ówczesnego Ministra Kultury Waldemara Dąbrowskiego, a zaadresowany jest do twórców różnych dziedzin kultury krajów – wschodnich sąsiadów Polski. Zdecydowana większość jego uczestników to artyści z Ukrainy. Do 2006 roku już pewne grono kompozytorów ukraińskich otrzymało to stypendium, co pozwalało im na półroczny pobyt w wybranym mieście Polski przy współpracy z uznanym polskim kompozytorem – profesorem uczelni muzycznej. Tak więc pomysł miał polegać na kompozytorskim zamówieniu skierowanym do ukraińskich kompozytorów stypendystów „Gaude Polonia" – napisaniu utworu do wybranego polskiego tekstu poetyckiego na głos i orkiestrę kameralną. Z tym pomysłem zgłosiliśmy się do dyrektora Instytutu Polskiego w Kijowie Jerzego Onucha, który ideę entuzjastycznie zaakceptował. Polski Instytut w Kijowie zamówił napisanie nowych utworów u Bohdany Frolak (ur. 1968), Bohdana Sehina (ur. 1976), Mychajły Szweda (ur. 1978) i Oleksandra Szymko (ur. 1977). Tak powstały cztery bardzo ciekawe kompozycje odpowiednio do tekstów Adama Zagajewskiego, Marty Podgórnik, Karola Wojtyły i Haliny Poświatowskiej. Utwory miały swoje prawykonania w 2008 roku na Festiwalu „Muzyczne premiery sezonu" w Kijowie z udziałem śpiewaczek Agaty Zubel i Switłany Hleby oraz Narodowego Zespołu Solistów „Kijowska kamerata" pod moją dyrekcją. Koncert bardzo się udał – pojawiły się utwory ciekawe, piękne, wyrafinowane brzmieniowo. Był to jednak taki „półformat" koncertu. Z dyrektorem Jerzym Onuchem podjęliśmy decyzję o kontynuacji kompozytorskich zamówień i tak do napisania utworów została zaproszona kolejna czwórka ukraińskich kompozytorów, stypendystów „Gaude Polonia". Byli to Switłana Azarowa (ur. 1976), Zoltan Almaszi (ur. 1975), Lubawa Sydorenko (ur. 1979) i Marija Olijnyk (ur. 1982). Tym razem prosiliśmy kompozytorów o napisanie muzyki instrumentalnej bez partii wokalnej, polski poetycki tekst miał być tylko inspiracją dla powstania muzyki. Kompozytorzy wybrali odpowiednio poezje Bohdana Zadury, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej i Juliusza Słowackiego. To już był pełny program koncertowy i taki repertuar był wykonany na sześciu koncertach przez śpiewaczki Agatę Zubel i Martę Boberską z towarzyszeniem Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus pod moją dyrekcją. Trasa koncertowa prowadziła od Warszawy przez Lublin, Lwów, Winnicę, Odessę do Kijowa. Hasłem naszego projektu było: młodzi polski muzycy grają muzykę młodych ukraińskich kompozytorów. Projekt ten był jednym z pierwszych przedsięwzięć nowo powstałej orkiestry Sinfonia Iuventus, a tournée odbyło się dzięki finansowemu wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza, Narodowego Centrum Kultury, Ministerstwa Kultury Ukrainy, Instytutu Polskiego w Kijowie, przy współpracy z filharmoniami w Lublinie, Lwowie, Winnicy, Kijowie i w ramach Festiwalu „Dwa dni i dwie noce" w Odessie. Organizatorem tournée była Fundacja „Pro Musica Viva".
Taka jest „prehistoria" programu koncertu 11 września, który proponuję Państwu w ramach tegorocznego Festiwalu 6. Dni Muzyki Ukraińskiej w Warszawie. Epidemiczne wymagania nie pozwalają na pełne powtórzenie tego repertuaru. Niestety z przyczyn zbyt dużej obsady (na scenie może dziś występować ograniczona ilość muzyków) nie zagramy tego wieczoru utworów Bohdany Frolak i Mariji Olijnyk.
Dziś zaproszeni przed ponad 10 laty ukraińscy kompozytorzy ugruntowali swoje muzyczne pozycje. Bohdana Frolak otrzymała najwyższą nagrodę Ukrainy w dziedzinie kultury im. Tarasa Szewczenki, Switłana Azarowa kontynuuje swoją twórczość mieszkając na stałe w Holandii, otrzymała m.in. zamówienie od Kopenhaskiego Teatru Operowego na napisanie opery, Oleksandr Szymko jest dyrektorem muzycznym Teatru im. Łesi Ukrainki w Kijowie, Zoltan Almaszi aktywnie prezentuje się jako kompozytor i wiolonczelista, także ostatnio stworzył operę kameralną, Bohdan Sehin współpracuje z Filharmonią Lwowską i ma w swej opiece Festiwal „Kontrasty", Mychajło Szwed po wielu latach pracy w Ministerstwie Kultury Ukrainy dziś współpracuje z Teatrem Operowym we Lwowie, Lubawa Sydorenko i Marija Olijnyk zajmują się pedagogiką. Wszyscy oczywiście tworzą muzykę – dźwiękiem odmalowują i kreują naszą rzeczywistość.
W piątek 11 września 2020 roku usłyszymy utwory z programu „Między słowem i dźwiękiem" w wykonaniu znakomitej śpiewaczki Iwony Hossy – sopran oraz wspaniałej Orkiestry Filharmonii Narodowej. Jestem szczęśliwy, że ponownie będę mógł dyrygować wykonaniem tej ciekawej, głębokiej, też pięknej i intrygującej muzyki. Serdecznie zapraszam!
