ONZ. Rolnictwo musi zacząć ograniczać emisję CO2

Aby realny pozostał cel osiągnięcia do 2050 r. neutralności klimatycznej, UE będzie musiała objąć systemem opłat za emisje także rolnictwo – wynika z raportu ESABCC, ciała doradzającego Unii w kwestiach klimatycznych. Przyspieszenie redukcji emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie to twardy orzech do zgryzienia, bo już poprzednie tego typu inicjatywy spotykały się ze sprzeciwem farmerów.

Rolnictwo UE a klimat

Jak przyznają eksperci ESABCC, emisje związane z działalnością rolną, które w przypadku Danii stanowią 25 proc. wszystkich – a w Irlandii nawet 37 proc. – nie spadają, co ich zdaniem wynika z braku odpowiednich zachęt ekonomicznych dla farmerów. Autorzy raportu doradzają ograniczenie wsparcia dla wysokoemisyjnych działów rolnictwa, jak hodowla zwierząt na mięso, na rzecz dofinansowania tych niskoemisyjnych.

„[Należałoby też wprowadzić – red.] najpóźniej do 2031 r. jakąś formę wyceny emisji w sektorze działalności rolnej i wykorzystania gruntów” – wynika z dokumentu.

Na razie jednak unijni politycy są ostrożni z wyznaczaniem rolnictwu ambitnych celów. W listopadzie w Parlamencie Europejskim w pierwszym czytaniu przepadły regulacje zakładające 50-procentowe ograniczenie użycia pestycydów do 2030 r., do czego przyczyniła się Europejska Partia Ludowa. Sprzeciwiali im się farmerzy, których zdaniem naraziłyby one na szwank bezpieczeństwo żywnościowe – zwłaszcza obawiano się, że spadną plony, a farmerzy nie zdołają dostosować się na czas do nowych wymagań.

Choć rolnictwo długo pozostawało poza głównym obszarem zainteresowania twórców polityki klimatycznej na świecie, to pewne sygnały przełomu w tej kwestii przyniósł szczyt klimatyczny w Dubaju. Na dostosowywanie rolnictwa do skutków zmian klimatycznych i obniżenie jego własnych emisji przyznano na COP28 7 mld dol. Jak zauważa ONZ-wska agencja FAO, udział funduszy przeznaczanych na finansowanie dla łańcuchów produkcji i logistyki żywności w całości funduszy klimatycznych był „uderzająco niski”, a w horyzoncie ostatnich dwóch dekad wręcz spadał.

Pierwszy taki raport

Agencja przygotowała pierwszy w historii plan dojścia rolnictwa do neutralności klimatycznej, zgodnie z którym kluczowe będzie ograniczenie spożycia mięsa przez bogaty świat. Aby umożliwić ograniczenie wzrostu temperatur względem epoki przedprzemysłowej do 1,5 stopnia, FAO zaproponowała też rozwiązania mające na celu ograniczenie marnowania żywności, użycia nawozów oraz zatrzymywanie dwutlenku węgla w glebie. „Transformacja rolnictwa oprze się na zmianie metod produkcji, dostosowaniu wzorców konsumpcji, udoskonaleniu praktyk gospodarki leśnej i wykorzystaniu innowacyjnych technologii, w tym wychwytywania dwutlenku węgla” – deklarowała agencja.

Sama działalność rolna odpowiada jednak za mniej niż połowę emisji, które są generowane na wszystkich etapach łańcuchów zaopatrzenia w żywność. Swoją cegiełkę dokładają gospodarka gruntami i odpadami, produkcja opakowań, przetwarzanie i dystrybucja żywności, a na końcu jej przygotowanie do spożycia przez samych konsumentów. Razem to wszystko odpowiada nawet za jedną trzecią całości globalnych emisji.

Zgodnie z wyznaczonymi przez FAO celami w latach 2020–2030 emisje metanu związane z hodowlą zwierząt mają spaść o 25 proc. Do 2040 r. zrównoważone rybołówstwo ma urosnąć o ponad 75 proc., do 2035 r. nie zmienić ma się poziom zalesienia globu, a do 2030 r. skala marnowania żywności w handlu i przez konsumentów ma się zmniejszyć o połowę.

Za duże spożycie mięsa

Tymczasem rolnictwo musi także stawić czoła skutkom zmian klimatycznych, bo coraz częstsza ekstremalna pogoda negatywnie wpływa na plony i logistykę płodów rolnych. Choć od szczytu sprzed prawie dwóch lat obliczany przez FAO globalny indeks cen towarów rolnych spadł o ponad jedną czwartą, to głód wciąż grozi 735 mln ludzi, a na zdrową dietę szans nie mają kolejne ponad 3 miliardy.

Jak zaleca FAO, charakteryzujące się zbyt wysokim spożyciem mięsa kraje zamożne powinny je ograniczyć, a ubogi świat, gdzie problemem jest niedożywienie, powinien skupić się na rozwoju hodowli zwierząt. Zgodnie z danymi agencji, choć przeciętny Amerykanin spożywa rocznie 127 kg mięsa, to Nigeryjczyk 7 kg, a mieszkaniec Demokratycznej Republiki Konga już tylko 3 kg.

Ekologia Emisja CO2 Rolnictwo Organizacje Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)