Ascetyczny dyktator

Dokładnie 500 lat temu, 10 lipca 1509 roku, we francuskim mieście Noyon urodził się Jan Kalwin – najbardziej znacząca, po Marcinie Lutrze, postać reformacji XVI wieku.

Aktualizacja: 10.07.2009 08:09 Publikacja: 10.07.2009 00:58

Jan Kalwin, 1509 – 1564

Jan Kalwin, 1509 – 1564

Foto: Wikipedia

Twórca wyznania, nazwanego od jego nazwiska kalwinizmem.

Swe poglądy religijne Kalwin opisał m.in. w dziele „O instytucjach religijnych” oraz w trzech traktatach: „O Eucharystii”, „O relikwiach” i „O skandalach”. Podstawą kalwinizmu jest wiara w predestynację, czyli przeznaczenie każdego człowieka do zbawienia lub utraty szans na życie wieczne.

Kalwin, młodszy o 25 lat od Lutra, był od niego o wiele bardziej radykalny. Do Genewy trafił w 1536 roku. Szybko zdobył tam rząd dusz, a potem także realną władzę o charakterze teokratycznym.

Do legendy przeszedł jego rygorystyczny styl życia. Kalwin jadł jeden posiłek dziennie i sypiał parę godzin na dobę. To on wyznaczył wzorce utożsamiane potem z wyznawcami kalwinizmu: schludność, pracowitość, powściągliwość obyczajową i oszczędność. Rządy genewskiego kaznodziei były ascetyczną quasi-dyktaturą – jako przewodniczący Konsystorza kontrolował wszystkie aspekty życia mieszkańców.

Zabraniał im wielu rozrywek: tańca, pieśni rozrywkowych czy powieści romansowych. Kalwini (podobnie jak protestanci) odrzucali ozdoby w swoich zborach, nie akceptowali nawet krucyfiksów.

Kalwin przesadził jednak z rygoryzmem i w 1538 roku rada miejska wypędziła go z Genewy. Schronienie znalazł w Strasburgu. Ale wkrótce mieszkańcy Genewy wezwali go z powrotem. Kalwin triumfalnie wrócił i na nowo podjął surową rozprawę z przeciwnikami religijnymi. W mieście od 1542 do 1546 roku stracono 58 osób, a 78 skazano na wygnanie. Kalwin zmarł w 1564 roku, ale Genewa do dziś jest stolicą kalwinizmu.

Wbrew nadziejom jego twórcy kalwinizm nie zdobył Europy. Mimo chwilowej popularności nie zakorzenił się w Polsce. Przyjął się natomiast w Holandii, Szkocji oraz wśród pruskich elit i francuskich hugenotów. Paradoksalnie Kościół ewangelicko-reformowany, wyrosły na surowych zasadach kalwinizmu, w XX wieku stał się jednym z najbardziej liberalnych chrześcijańskich związków wyznaniowych.

Twórca wyznania, nazwanego od jego nazwiska kalwinizmem.

Swe poglądy religijne Kalwin opisał m.in. w dziele „O instytucjach religijnych” oraz w trzech traktatach: „O Eucharystii”, „O relikwiach” i „O skandalach”. Podstawą kalwinizmu jest wiara w predestynację, czyli przeznaczenie każdego człowieka do zbawienia lub utraty szans na życie wieczne.

Pozostało jeszcze 83% artykułu
Publicystyka
Koniec kampanii wyborczej na kółkach? Dlaczego autobusy stoją w tym roku w garażach
analizy
Jędrzej Bielecki: Radosław Sikorski nie ma już złudzeń w sprawie Donalda Trumpa
Publicystyka
Marek Migalski: Rafał Trzaskowski, czyli zmienny jak prezydent
Publicystyka
Rusłan Szoszyn: Niewidzialna wojna Watykanu o wiernych na Wschodzie
Publicystyka
Jan Romanowski: Z Jana Pawła II uczyniliśmy kremówkę, nie zróbmy z Franciszka rewolucjonisty z młotem