Z jednej strony Bruksela testuje mechanizmy dyscyplinowania państw członkowskich na wypadek, gdyby któreś z nich zaczęło łamać unijne zasady. Patrząc na to z tej perspektywy, Unia ma sens, gdy jest wspólnotą wartości opartą na dobrej woli. Bezradność Brukseli, gdy któryś z rządów konsekwentnie w jej mniemaniu łamie zasady praworządności czy odmawia podporządkowania się wyrokom Trybunałów (jak choćby w przypadku nakazu wstrzymania wycinki Puszczy Białowieskiej), pokazuje, że sprawa nie jest wydumana.

Ale z drugiej strony przypadek obecnych napięć na linii Polska–Bruksela każe również zadać pytanie o granice suwerenności państw unijnych. Kwestionowanie przez Brukselę np. zróżnicowania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn w zawodzie sędziego daje do ręki argument wszystkim przeciwnikom integracji, którzy mogą mówić: Patrzcie, nie chodzi o żadną praworządność, lecz o ograniczanie władzy demokratycznie wybranych władz. To woda na młyn wszystkich eurosceptyków, nie tylko nad Wisłą.

Dotychczasowy przebieg dialogu Komisji Europejskiej z Polską nie napawa optymizmem. Z jednej strony unijne procedury okazują się bezradne, wobec tego, kto chce je łamać. Z drugiej zaś dają o sobie znać osobiste animozje. Można bowiem śmiało postawić pytanie, w jakim stopniu wiceszef Komisji Europejskiej Frans Timmermans chce rozwiązać problem prawny, a w jakim kierują nim osobiste ambicje.

Można jednak odnieść wrażenie, że część środowisk politycznych w Polsce wyznaje zasadę: im gorzej, tym lepiej. Czyli im ostrzejszy spór z Brukselą, tym łatwiej podgrzewać emocje i w konsekwencji zbijać polityczny kapitał. Wczytując się w ton niektórych wypowiedzi czy pism słanych np. przez Zbigniewa Ziobrę, można wysnuć wniosek, że prowokowanie Komisji stało się dla części polskiej prawicy celem samym w sobie.

To ryzykowna gra. Krótkofalowo obniża ona naszą zdolność negocjacyjną w ważnych sprawach dotyczących Unii. Nie chodzi o to, że rząd musi we wszystkim ustępować Brukseli, lecz zbyt duża liczba konfliktów sprawia, że nasze zdolności do przeforsowania swojego stanowiska radykalnie maleją. Długofalowe eskalowanie napięcia może zaś prowadzić do stopniowego podmywania wiary w sens członkostwa w UE. Choć Jarosław Kaczyński zapewnia, że miejsce Polski jest w Unii, konsekwencją polityki jego rządu jest pogłębianie przepaści pomiędzy naszym krajem a Wspólnotą. David Cameron, igrając ze zwolennikami brexitu, też nie chciał wychodzić z Unii, lecz pozwolił rozwinąć się emocjom społecznym i politycznym, które do tego doprowadziły.