NIK krytycznie o sięganiu po pieniądze przez rząd PiS. „Nietransparentny proces”

Premier Mateusz Morawiecki w uznaniowy sposób sięgał po środki z rezerwy ogólnej, która powinna służyć finansowaniu nieprzewidzianych wydatków losowych – alarmuje NIK w sprawozdaniu, które trafiło do Sejmu.

Publikacja: 24.07.2024 04:30

Jarosław Kaczyński i Mateusz Morawiecki

Jarosław Kaczyński i Mateusz Morawiecki

Foto: PAP/Albert Zawada

„Nie mam już oszczędności, które zarobiłem w latach rock and rolla i które mógłbym angażować w politykę. Już mnie na to nie stać” – żalił się 31 stycznia ubiegłego roku w Radio Zet lider Kukiz’15 Paweł Kukiz. Wkrótce jego Fundacja Potrafisz Polsko otrzymała 4,3 mln zł dotacji budżetowej, a kilka miesięcy później były rockman trafił na listy PiS. Był to najbardziej znany przykład kontrowersyjnego użycia przez były rząd Mateusza Morawieckiego (PiS) środków z rezerwy ogólnej, zaś jej wykorzystanie właśnie skrytykowała Najwyższa Izba Kontroli.

Tak wynika z „Analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej”, najważniejszego dokumentu, jaki co roku NIK kieruje do Sejmu. Rozdysponowanie rezerwy ogólnej to jeden z obszarów, w którym izba stwierdziła nieprawidłowości w 2023 roku.

Czytaj więcej

Przekop Mierzei Wiślanej. Jest śledztwo ws. ministra w rządzie PiS

Sprawa fundacji Kukiza to niejedyna, na jaką w ubiegłym roku zwróciły uwagę media

„Proces rozdysponowania środków ujętych w rezerwie ogólnej był nietransparentny, a w konsekwencji naruszał podstawowe zasady racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi. Brak jawnych i precyzyjnych kryteriów podziału tych środków stwarzał prezesowi rady ministrów możliwość dowolnego postępowania i sprzyjał nierównemu traktowaniu podmiotów” – pisze NIK. Jest to potwierdzeniem wątpliwości, jakie odnośnie do rezerwy ogólnej od miesięcy zgłaszały media.

Sprawa związana z Kukizem to niejedyna, która w 2023 roku budziła kontrowersje. Np. w lipcu ubiegłego roku Wirtualna Polska ujawniła, że premier Mateusz Morawiecki kolejny rok z rzędu przyznał dotację z rezerwy budżetowej na Centrum Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, bazę konferencyjno-noclegową w Krościenku nad Dunajcem. Została zbudowana przez oazowy ruch Światło-Życie, w którym działa wpływowy polityk PiS Henryk Kowalczyk, a w ciągu trzech lat z rządu popłynęło tam niemal 29 mln zł.

W grudniu ten sam portal podał, że rząd PiS wydawał miliony z rezerwy nawet po wyborach przegranych przez tą partię. Na przykład 31 października zarządzeniem szefa rządu ponad milion złotych przyznano fundacji, której prezesem jest człowiek byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła.

Czytaj więcej

NIK wzięła pod lupę pikniki 800+. Niecelowe i niegospodarne wydatki na dziesiątki milionów złotych

Zdaniem NIK rząd PiS nie finansował z rezerwy wydatków losowych, choć do tego została ona powołana

W sumie na 2023 rok rezerwę ogólną zaplanowano na około miliarda złotych. Problem w tym, że formalnie jest ona tworzona w celu sfinansowania wydatków nieprzewidzianych w ustawie budżetowej, wywołanych zdarzeniami losowymi. To jeden z podstawowych powodów, dla których dysponowanie środkami skrytykowała NIK.

W ramach przeprowadzonej przez nią kontroli w KPRM okazało się, że „w 73 proc. spraw objętych szczegółowym badaniem kwotę 38,4 mln zł rozdysponowaną na podstawie zarządzeń prezesa rady ministrów przeznaczono na zadania, które nie miały charakteru nagłych, niemożliwych do przewidzenia, wymagających podjęcia natychmiastowych działań”. Jako przykłady NIK podaje przekazanie 17,1 mln zł organizacjom pozarządowym na zadania związane z pożytkiem publicznym i wolontariatem czy przyznanie wojewodzie mazowieckiemu 2,5 mln zł na organizację Ogólnopolskiego Święta Wdzięczni Polskiej Wsi.

NIK krytykuje też m.in. sięgnięcie przez resort rodziny po 10 mln zł z rezerwy ogólnej na organizację pikników 800+ oraz zorganizowaną za 1,7 mln zł kampanię Ministerstwa Infrastruktury, dotyczącą wprowadzenia przez rząd bezpłatnych przejazdów autostradami.

Czytaj więcej

NIK zarzuca rządowi PiS niegospodarność. Chodzi o dziesiątki milionów złotych

– To kolejne potwierdzenie, jak PiS traktował środki publiczne: nierzetelnie, niegospodarnie, po uważaniu i bez żadnego trybu. Ta sprawa obciąża Mateusza Morawieckiego i szefów jego kancelarii – komentuje europoseł KO Michał Szczerba. Przypomina, że jego partyjni koledzy już w lipcu ubiegłego roku zorganizowali konferencję prasową, podczas której alarmowali, że rezerwa ogólna stała się kolejnym „bankomatem premiera Morawickiego i PiS”.

W tamtym okresie pytany o rezerwę budżetową rzecznik rządu Piotr Müller z PiS mówi, że jest ona „elastyczna pod kątem wydatkowania środków”. – To jest rezerwa, która jest używana w ciągu roku na wcześniej niezaplanowane w budżecie państwa działania – mówił ogólnikowo.

NIK w swoim raporcie domaga się rozpoczęcia prac legislacyjnych nad wprowadzeniem do ustawy o finansach publicznych reguł i kryteriów przyznawania środków z rezerwy ogólnej.

„Nie mam już oszczędności, które zarobiłem w latach rock and rolla i które mógłbym angażować w politykę. Już mnie na to nie stać” – żalił się 31 stycznia ubiegłego roku w Radio Zet lider Kukiz’15 Paweł Kukiz. Wkrótce jego Fundacja Potrafisz Polsko otrzymała 4,3 mln zł dotacji budżetowej, a kilka miesięcy później były rockman trafił na listy PiS. Był to najbardziej znany przykład kontrowersyjnego użycia przez były rząd Mateusza Morawieckiego (PiS) środków z rezerwy ogólnej, zaś jej wykorzystanie właśnie skrytykowała Najwyższa Izba Kontroli.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Polityka
Lewica wraca do polityki mieszkaniowej. I zapowiada nowe rozwiązanie dotyczące pustostanów
Polityka
Patryk Jaki o zapowiedzi Tuska ws. sędziów: Co to w ogóle jest? To przestępstwo
Polityka
Agnieszka Dziemianowicz-Bąk jak ministrowie z PiS? Ostra reakcja premiera
Polityka
Hołownia kandydatem na prezydenta całej koalicji? "Nie wszystkie funkcje dla jednej partii"
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Polityka
PiS chce zakazać "kłamstwa wołyńskiego". "Zakaz gloryfikowania Bandery w Polsce"
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki